Nauczyciele nieustannie postulują fakt, iż ich zawód jest nieopłacalny, a niskie pieniądze i duże obciążenie obowiązkami prowadzi do zapaści w systemie edukacji. Widać to w statystyce dotyczącej wakatów w szkołach w całym kraju, a ta z każdym rokiem szkolnym jest coraz gorsza. Ministerstwo Edukacji Narodowej ma plan, jak zatrzymać pedagogów w pracy? Na szali pojawiły się duże pieniądze, jednak data wprowadzenia zmian jest jeszcze sporą niewiadomą, gdyż dwa przedstawione terminy stały się kolejnym punktem zapalnym w dyskusji.
Pieniądze dla nauczycieli mają być większe, ale nie mówimy o pensjach
Nauczyciele z niecierpliwością oczekują zmian i w rozmowach z politykami jasno stawiają warunki i żądają nie tylko zwiększenia prestiżu zawodu, ale przede wszystkim zwiększenia tego, ile pieniędzy trafia miesięcznie do ich kieszeni. Najnowsze zapewnienia Ministerstwa Edukacji Narodowej wskazują, że szczególnie pedagodzy zbliżający się do wieku emerytalnego mogą być częściowo zadowoleni z proponowanych rozwiązań.
W ciągu najbliższego roku odprawy emerytalne nauczycieli mają wzrosnąć dwukrotnie. Osiągną one pułap sześciokrotności średniego wynagrodzenia miesięcznego. Część pedagogów powinna rozważyć to, czy skorzystać z prawa emerytalnego jeszcze w trwającym roku szkolnym, czy poczekać kilka miesięcy i odejść na emeryturę na nowych zasadach. Jeśli zapowiedzi MEN się spełnią, to zyskają oni ponad 20000 zł. Powodem takich zmian jest plan dotyczący ujednolicenia przepisów Karty nauczyciela z przepisami ustawy o pracownikach samorządowych. Ten ruch powoduje jednocześnie, że na liście nagród jubileuszowych pojawi się dodatkowa opcja.
Odprawy emerytalno-rentowe dla nauczycieli po wprowadzeniu zmian przysługiwałyby po 10 latach pracy (odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia), 15 latach pracy (odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia) oraz po 20 latach pracy (w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia). Jest to spora zmiana, gdyż obecnie nauczyciel z 20-letnim stażem pracy otrzymuje odprawę będącą równowartością dwumiesięcznego średniego wynagrodzenia.
Odprawa dla nauczycieli może wzrosnąć o 20000 zł
Najbardziej odczuwalną zmianą planowaną przez MEN dla nauczycieli może być kwestia tego, jak wygląda wypłacanie odprawy dla nowego emeryta. Jak wylicza Portal Samorządowy, nauczyciel dyplomowany mający przepracowane w szkole 20 lat miesięcznie zarabia około 7098 zł brutto, gdzie w pensji aż 1183 zł brutto to dodatek za staż pracy. Doliczając do kwoty dodatek za nadgodziny oraz dodatki motywacyjne wynoszące 1000 zł, to w założeniu nauczyciel zarabia 8100 zł brutto miesięcznie. Oznacza to, że gdyby nauczyciel chciał odejść na emeryturę, otrzymałby dziś odprawę wynoszącą 24300 zł brutto.
Po wprowadzeniu zapowiadanych przez MEN zmian kwota ta uległaby znacznej zmianie. Mowa aż o ponad 20000 zł więcej. Nowe przepisy naliczania odprawy zaowocowałyby wypłatą 48600 zł brutto w ramach odprawy.
Duże zmiany w nagrodach jubileuszowych dla nauczycieli
Zmiany proponowane przez MEN to także dobra wiadomość dla nauczycieli, którzy mogą pochwalić się wybitnie dużym stażem pracy. Nagrody jubileuszowe dla pedagogów mają być bowiem ujednolicone z tymi wypłacanymi pracownikom samorządowym, a to oznacza dodanie nagrody przysługującej po 45 latach pracy. W tym przypadku pieniądze wypłacone nauczycielowi mają wynosić 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego. Obecnie taka pozycja na liście nagród w przypadku nauczycieli nie istnieje.
Inną zmianą jest kwestia nagrody wypłacanej po 40 latach pracy. Obecnie nauczyciele w ramach tej nagrody otrzymują 250 proc. wynagrodzenia, a po proponowanych przez MEN zmianach wynosić ma ona 300 proc. średniego miesięcznego wynagrodzenia. Planując emeryturę i uwzględniając zmiany, a także przysługującą 13. pensję, nauczyciele mogą w rok zyskać sporo pieniędzy w porównaniu do obecnych zasad.
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Kością niezgody pozostaje to, kiedy nauczyciele mogą liczyć na spełnienie obietnic i zapewnień o korzystnych zmianach. MEN nie zaprezentował konkretnego terminu, jednak wskazał, że część zmian zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026 r., a część już od 1 września 2025 r. Część nauczycieli będzie postulować, aby kwestie związane z finansowym aspektem powinny wejść w życie już od nowego roku szkolnego.
"Chcemy te zmiany widzieć w ustawie najpóźniej w marcu, czyli jeszcze przed wyborami prezydenckimi. I moim zdaniem wejdą one od 1 września 2025 r., bo te zmiany mają charakter finansowy i powinny wejść jak najszybciej" - powiedział Sławomir Wittkowicz, przewodniczący Wolnego Związku Zawodowego "Forum - Oświata" cytowany przez Portal Samorządowy.
Niemniej samorządy najpewniej będą starały się opóźnić wejście zmian dotyczących nauczycieli w życie. Przepisy związane ze sposobem finansowania wydatków oświatowych w 2025 r. trudno bowiem określić. Marek Wójcik, przedstawiciel Związku Miast Polskich wskazał, iż zmiany dotyczące nauczycieli powinny być wstrzymane i przeniesione na 2026 r. ze względu na skutki finansowe.
Agata Jaroszewska
