Już we wtorek członkowie rządu zajmą się projektem ustawy o świadczeniu honorowym dla osób, które ukończyły 100 lat. Szczegółowe informacje na ten temat zamieszczono w marcu br. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Jak dotychczas świadczenie ma być niezależne od prawa do emerytury czy renty.
Przygotowany przez resort rodziny projekt ustawy ma zastąpić obecny - pozaustawowy - mechanizm przyznawania honorowego świadczenia dla osób, które ukończyły 100 lat. W projekcie wskazano, że trzeba przyjąć przepisy, które "ustawowo usankcjonują kilkudziesięcioletnią tradycję".
Zmiany w świadczeniu honorowym. Tradycja ma być ujęta w ustawowe ramy
Obecnie comiesięczne świadczenie honorowe przyznawane jest przez prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) na mocy decyzji prezesa Rady Ministrów z 1972 r. i traktowane jako tzw. świadczenie w drodze wyjątku. Od 1 marca br. dla nowych stulatków jego wysokość wynosi 6 246,13 zł brutto. Pieniądze z tego tytułu wypłacane są dożywotnio i stanowią comiesięczny dodatek do emerytury lub renty.
"Praktyka ta jest utrwalona i zgodna z oczekiwaniami społecznymi. W obecnych realiach konstytucyjnych zasady i tryb przyznawania świadczenia honorowego powinny być jednak uregulowane w ustawie, nie zaś - w akcie prawa wewnętrznego, podjętym kilkadziesiąt lat temu w innych realiach ustrojowych" - uzasadnia propozycję zmiany MRPiPS. "Celem projektowanej regulacji jest bowiem także zapewnienie pewności i przewidywalności sytuacji prawnej najstarszej części społeczeństwa" - dodano.
Zgodnie z projektem, prawo do świadczenia przysługiwać będzie na dotychczasowych zasadach polskim obywatelom, niezależnie od pobierania przez nich emerytury lub renty. Tzw. dodatkowa emerytura miałaby być wypłacana z urzędu. W przypadku osób, które nie mają prawa do świadczeń emerytalno-rentowych, prawo do świadczenia honorowego przyznawane byłoby na wniosek.
Szefowa MRPiPS chciała jednakowych wypłat dla wszystkich
Tak jak obecnie, świadczenie honorowe miałoby stałą wysokość, odpowiadającą wysokości kwoty bazowej obowiązującej w dniu ukończenia 100 lat przez daną osobę (kwota ustalana jest corocznie i obecnie wynosi 6 246,13 zł brutto miesięcznie). Nie byłoby ono waloryzowane, co oznacza, że raz przyznane byłoby już do końca życia wypłacane w tej samej wysokości.
Zmianę w tej kwestii proponowała Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. Szefowa resortu chciała, żeby świadczenie honorowe było wypłacane w tej samej wysokości, niezależenie od tego, kiedy senior ukończył 100 lat.
- Do przedstawionego rozwiązania uwagi zgłosili jednak minister ds. polityki senioralnej oraz Rządowe Centrum Legislacji - powiedziała ministra, której słowa przytacza "Dziennik Gazeta Prawna". Zastrzeżenia do tej propozycji zgłosiło też Ministerstwo Finansów, wskazując na dodatkowe koszty dla budżetu państwa.
Na konieczność wprowadzenia poprawek do projektu ustawy uwagę zwróciło Rządowe Centrum Legislacji. Chodzi o wskazanie przesłanek, którymi powinien kierować się ZUS podczas podejmowania decyzji o wypłacie emerytury honorowej.
Zdaniem Moniki Salamończyk, wiceprezes RCL, której słowa przytacza "Dziennik Gazeta Prawna", jeżeli przesłanki nie zostaną prawnie uregulowane, to takiemu organowi będzie można zarzucić np. uznaniowość. - Nowe przepisy powinny odzwierciedlać m.in. wymogi wynikające z zasady działania organów administracji publicznej na podstawie przepisów prawa - dodała ekspertka.
Jakie organy będą odpowiedzialne za wypłatę świadczenia?
Projekt zakłada też, że świadczenie wypłacałyby ZUS, KRUS lub organy emerytalne właściwe dla funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.
Osoby, które pobierały świadczenie przed wejściem w życie projektowanej ustawy, będą je otrzymywać w dotychczasowej wysokości. W projekcie uregulowana została również sytuacja osób, które osiągnęły wiek 100 lat przed wejściem w życie niniejszej ustawy i nie uzyskały z tego tytułu świadczenia. W takim przypadku zastosowane zostaną do nich nowe przepisy.
Co o zmianach sądzą eksperci? - To dobrze, że pojawia się ta ustawa. Warto uregulować tego rodzaju świadczenia w drodze ustawy, żeby nie było wątpliwości, jaka jest podstawa wypłaty świadczenia dla osób, które kończą 100 lat - powiedział w rozmowie z serwisem Prawo.pl Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting.
