Jak przeliczyć na fakturze

Zasada podstawowa

Jak wynika z podstawowej zasady określonej w tym przepisie, kwoty wyrażone w walucie obcej wykazywane na fakturze, przelicza się na złote według wyliczonego i ogłoszonego przez NBP bieżącego kursu średniego waluty obcej na dzień wystawienia faktury. Jednak w przypadku gdy na dzień wystawienia faktury kurs ten nie został wyliczony i ogłoszony, do przeliczenia stosuje się kurs ostatnio wyliczony i ogłoszony. Zasady te mają zastosowanie tylko w sytuacji, gdy faktura jest wystawiana w terminie, w którym podatnik jest obowiązany do jej wystawienia. Oznacza to, że w niektórych przypadkach polscy podatnicy musieliby zapoznać się z regulacjami dotyczącymi terminów wystawiania faktur, jakie obowiązują w państwach ich kontrahentów.

Natomiast w przypadku niewystawienia faktury w obowiązującym terminie, kwoty wyrażone w walucie obcej przelicza się na złote według wyliczonego i ogłoszonego przez NBP bieżącego kursu średniego waluty obcej na dzień powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli zaś na ten dzień kurs nie został wyliczony i ogłoszony, do przeliczenia należy przyjąć kurs ostatnio wyliczony i ogłoszony. Ponadto, jak wynika z ust. 4 § 37 rozporządzenia, zasady te należy stosować odpowiednio do przeliczania faktur wystawionych przez podatnika podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, jeżeli dokumentują one czynności, które u podatnika stanowią: wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, dostawę towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, lub import usług.

Powyższe zasady przeliczania walut mogą także zastosować polscy podatnicy wystawiający faktury w walutach obcych. Przy czym powinni pamiętać, że kwoty VAT wykazane w fakturze muszą wykazać w złotych, bez względu na to, w jakiej walucie określona jest kwota należności w fakturze. Wynika to z § 9 ust. 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur (Dz. U. nr 95, poz. 798 ze zm.).

Faktura wystawiana przed ogłoszeniem kursu walut

Zasady wyliczania i ogłaszania kursów walut zawiera uchwała nr 51/2002 Zarządu NBP z dnia 23 września 2002 r. w sprawie sposobu wyliczania i ogłaszania bieżących kursów walut obcych (Dz. Urz. NBP nr 14, poz. 39 ze zm.). Jak z niej wynika, bieżące kursy średnie euro i dolara amerykańskiego w złotych wyliczane są na godzinę 11.00 (na podstawie notowań otrzymanych z banków). Natomiast pozostałych walut wymienialnych liczone są na podstawie wyliczonego kursu euro w złotych i rynkowych kursów euro do poszczególnych walut z godziny 11.00. Kursy te ogłaszane są w dniu ich wyliczenia w serwisach informacyjnych, np. Reuters, Telerate, na stronie internetowej NBP.

W praktyce wyliczone bieżące kursy średnie z danego dnia dostępne są dopiero po południu. W związku z tym powstają wątpliwości, jaki kurs ma stosować podatnik, w przypadku gdy wystawia fakturę przed południem? Jedynym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest zastosowanie zasady określonej w § 37 ust. 2, tj. stosowanie kursu wymiany ostatnio wyliczonego i ogłoszonego, a więc kursu z dnia poprzedniego. Taki sposób postępowania akceptują także organy podatkowe (np. Naczelnik I Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w postanowieniu z dnia 17 stycznia 2007 r., nr 1471/NTR2/443-391d/06/MŻ).

Faktury eksportowe

Często w tym przypadku pojawia się pytanie: czy do przeliczenia faktury eksportowej powinien to być stosowany kurs wynikający z dokumentu celnego czy z dnia wystawienia tej faktury? Jak wskazano wcześniej, zasady wymienione w § 37 rozporządzenia stosuje się odpowiednio w przypadkach takich jak WNT, dostawa towarów dla której podatnikiem jest nabywca i import usług. Nie ma zatem tu mowy o eksporcie towarów.

Należy jednak zauważyć, że ust. 4 § 37 dotyczy faktur wystawionych przez zagranicznych podatników. Chodzi tu o te faktury, które otrzymujemy od zagranicznych kontrahentów i na ich podstawie dokonujemy opodatkowania. Natomiast zwrócić należy uwagę, że zasady przeliczania faktur wyrażone w ust. 1 i 2 § 37 mają zastosowanie do faktur wystawianych przez podatnika w walutach obcych. Dlatego też do przeliczania faktur eksportowych powinno stosować się zasady ustalone w tych przepisach, a przyjmowanie innego kursu waluty niż wynikający z tych przepisów należy uznać za błędne, np. kursu z dokumentu SAD (stosowanego dla celów ustalenia wartości statystycznej wywożonych towarów). Zatem w przypadku gdy podatnik wystawił fakturę eksportową w obowiązującym go terminie, winien stosować kurs waluty z dnia wystawienia faktury. Jeżeli natomiast wystawił ją z uchybieniem tego terminu, powinien zastosować kurs z dnia powstania obowiązku podatkowego. Potwierdzają to także organy podatkowe, np. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Płocku w postanowieniu z dnia 11 października 2006 r., nr 1419/UPP-443-86/06/RK.

Jednak należy podkreślić, że w literaturze przedmiotu można spotkać także odmienne stanowisko. Zgodnie z nim przepisy rozporządzenia w zakresie przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej nie dotyczą faktur eksportowych, gdyż obowiązek podatkowy w eksporcie nie jest związany z momentem wystawienia faktury.

Import towarów

Jak wynika z § 37 ust. 4 wymienionego rozporządzenia przepisy ust. 1-3 nie mają zastosowania w odniesieniu do faktur dokumentujących import towarów. Podstawą opodatkowania w imporcie towarów jest zasadniczo wartość celna powiększona o należne cło. Podatnicy zaś są obowiązani do obliczenia i wykazania w zgłoszeniu celnym kwoty podatku, z uwzględnieniem obowiązujących stawek. Ustalając podstawę opodatkowania w imporcie towarów, podatnik winien więc stosować przepisy dotyczące ustalania wartości celnej, w tym rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie kursu wymiany stosowanego w celu ustalenia wartości celnej (Dz. U. nr 87, poz. 827). Ponieważ podatek należny wykazany w zgłoszeniu celnym stanowi zarazem dla podatnika podatek naliczony, a podstawą dokonania odliczenia jest w tym wypadku dokument celny, stąd też brak jest podstaw do odrębnego przeliczania dla celów VAT faktur związanych z importem towarów.

Faktura korygująca

Przepisy rozporządzenia nie określają wprost, jaki kurs powinien być zastosowany w przypadku wystawienia faktury korygującej. Czy kurs z dnia wystawienia faktury pierwotnej, czy kurs z dnia wystawienia faktury korygującej?

Prawidłowe jest jednak pierwsze rozwiązanie. Oznacza to, że nabywca otrzymujący fakturę korygującą powinien przeliczyć kwoty wykazane w tej fakturze według kursu, jaki stosował przy przeliczaniu kwot wykazanych w fakturze pierwotnej, a to dlatego, że korekta ta dotyczy wartości wykazanych na fakturze pierwotnej. Problem ten rozstrzygnął także NSA w Warszawie w wyroku z dnia 22 lutego 2007 r., sygn. akt I FSK 47/06. Sąd uznał, że przy przeliczaniu wartości faktury korygującej na PLN zastosować należy kurs waluty z dnia powstania obowiązku podatkowego z tytułu WNT (z reguły będzie to dzień wystawienia faktury pierwotnej, a nie korygującej). Podobnie uznał WSA w Warszawie w wyroku z dnia 28 września 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 1665/2005. Sąd stwierdził, że kurs zastosowany do przeliczenia waluty obcej wykazanej na fakturze pierwotnej powinien mieć zastosowanie także do przeliczania kwot wykazanych na fakturach korygujących.

Aleksandra Węgielska