Spis treści:
"Wznowiliśmy wypłaty z programu Czyste Powietrze. Wypłaciliśmy wszystkie zaległe dotacje i mocno pracujemy nad rozwiązaniami stabilnego finansowania na najbliższe lata. To rzeczy, które zaniedbali nasi poprzednicy" - napisała na swoim profilu w serwisie X (dawniej Twitter) Paulina Hennig-Kloska.
Opóźnienia w programie Czyste Powietrze
W ostatnim czasie o problemach w finansowaniu rządowego programu Czyste Powietrze, wspierającego gospodarstwa domowe w wymianie kopciuchów oraz termomodernizacji budynków, pisaliśmy w Interii wielokrotnie.
Jako pierwszy problem brakujących środków podniósł Polski Alarm Smogowy (PAS). Alarmować mieli sami beneficjenci programu, którzy skarżyli się, że mimo pozytywnych decyzji o przyznaniu dotacji wciąż nie otrzymali pieniędzy.
Minister klimatu i środowiska, chcąc uspokoić sytuację, zapowiedziała wówczas prace mające udrożnić wypłaty. Paulina Hennig-Kloska sugerowała, że poprzednia władza nie zabezpieczyła środków na finansowanie programu i nie pozyskała na ten cel środków z KPO.
W pierwszej połowie stycznia Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) miał ponad 300 mln zł niewypłaconych dotacji z programu, a w drugiej połowie stycznia zaległości sięgnęły już 470 mln zł. Na rozpatrzenie czekały 23 tys. wniosków.
Rozwiązania dotyczące wypłat w programie znalazły się również w ustawie okołobudżetowej na 2024 r., która czeka na podpis prezydenta. W trakcie prac nad ustawą w Sejmie zgodzono się, by na finansowanie "Czystego Powietrza" przeznaczyć pieniądze uzyskane dzięki przesunięciu wypłaty z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) pierwszej raty dla Rządowego Fundusz Rozwoju Dróg w 2024 r.
Polski Alarm Smogowy apelował do Donalda Tuska: Czas na szybkie działania
Zniecierpliwienie beneficjentów programu oczekujących na środki było coraz większe. Według ekspertów zastrzyk finansowy zapowiedziany przez ministerstwo ma być tylko chwilową kroplówką, zaspokajającą jedynie bieżące potrzeby.
Polski Alarm Smogowy i Fundacja Instrat apelowały w liście do premiera Donalda Tuska o podjęcie szybkich działań. "Jeśli obecny kryzys Programu Czyste Powietrze potrwa jeszcze kilka tygodni, należy spodziewać się wyhamowania tempa realizacji programu i - wbrew obietnicom Pana Premiera - w drugiej połowie roku zamiast być rekordzistami w skali Europy, będziemy doświadczać zapaści w programie i spadku zainteresowania pozyskaniem środków na termomodernizację oraz wymianę kopciuchów" - stwierdzili autorzy listu.
Rok 2023 pod kątem inwestycji był dla programu rekordowy. Wnioski o udział w programie złożyło 217 tysięcy gospodarstw domowych. Jeżeli pieniądze szybko nie popłyną może się to zmienić.
Według ekspertów "na już" potrzebnych jest ponad 2 mld zł. Autorzy listu uważają, że pieniądze na wypłatę dotacji można przeznaczyć z puli RePower EU przyznanej nam w ramach środków z Krajowego Planu Odbudowy - chodzi o pieniądze z przyznanej Polsce w grudniu zaliczki.
"Jednocześnie należy zaznaczyć, że na finansowanie programu Czyste Powietrze zaplanowano 3,1 mld euro z Krajowego Planu Odbudowy. Stanowi to 12 proc. budżetu dotacyjnego KPO przyznanego Polsce. Alokowanie niecałych 10 proc. z RePower Europe (2 mld zł) rozwiązałoby obecny problem płynności finansowej w Programie Czyste Powietrze" - czytamy w apelu PAS i Fundacji Instrat do premiera polskiego rządu.
Samorządowcy: Nie możemy dopuścić do zatorów w Czystym Powietrzu
O pilne uruchomienie środków apelowali również samorządowcy z zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.
"Apelujemy o natychmiastowe przekazanie środków na realizację złożonych już wniosków w ramach Programu, nie dopuszczając do zatorów oraz zapobiegając potencjalnemu spadkowi zainteresowania wymianą starych źródeł ciepła i generalnie procesami termomodernizacyjnymi" - napisali.
Według nich konieczne jest niezwłoczne uruchomienie pieniędzy z KPO, a w dalszej kolejności również ze środków Funduszu Spójności.
Program Czyste Powietrze - z budżetem 103 mld zł - to największy program antysmogowy w Polsce. Właściciele domów jednorodzinnych mogą otrzymać środki na wymianę nieekologicznych źródeł ciepła, a także na poprawę efektywności energetycznej budynku np. poprzez jego docieplenie.
