Skutki pandemii dla firm i pracowników

W czasie pandemii wzrosło zadłużenie przedsiębiorstw i zmalały zyski. Firmy musiały zmienić model zarządzania i strategie biznesowe. Czy pracownicy również odczuli skutki pandemii i problemy finansowe firm?

Od 2010 roku liderem wzrostu zadłużenia są trzy sektory: technologie informacyjne, usługi komunikacyjne i opieka zdrowotna, co odpowiada rosnącej roli tych sektorów w szerszej działalności gospodarczej i biznesowej. Średnioroczny wzrost zadłużenia długoterminowego w latach 2010-2019 dla technologii informacyjnych wyniósł 20,1%, a dla usług komunikacyjnych 13,4%. Co więcej, sektory te szybko zwiększały swoje zadłużenie nawet w czasie pandemii. W 2020 roku to jednak przemysł przewodził wzrostowi zadłużenia, zwiększając się o 24,9%.

Zdolność do spłaty długu pogorszyła się dla wszystkich firm, z wyjątkiem tych bardzo dużych. W przypadku większości grup przedsiębiorstw, rosnącemu zadłużeniu towarzyszyła pogarszająca się zdolność do spłaty. Relacja długu netto do zysku przed odsetkami, podatkami, deprecjacją i amortyzacją (EBITDA) rośnie od początku 2010 roku. Co niepokojące, w czasie pandemii zyski spadały nawet wraz ze wzrostem zadłużenia, obniżając tym samym zdolność firm do spłaty długu.

W 2020 r. wskaźnik EBITDA najbardziej zmalał w sektorze energetycznym (42,7%), najprawdopodobniej z powodu gwałtownego spadku cen ropy w ubiegłym roku, oraz w sektorze przemysłowym (33,8%). To z kolei sprawiło, że wskaźniki długu netto do EBITDA mocno się pogorszyły, gdyż dług netto wzrósł. Wzrost wskaźnika dla sektora przemysłowego odwraca poprawę, jaka miała miejsce od 2009 roku. Branża naftowa odnotowała gwałtowny spadek zysków w 2020 r. ze względu na spadające w tym roku ceny ropy, co prawdopodobnie przyczyniło się do spadku wskaźnika zadłużenia netto do EBITDA dla całego sektora energetycznego. Branża naftowa stoi również w obliczu średnio- i długoterminowych wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi i ogólnoświatowymi wysiłkami zmierzającymi do odejścia od paliw kopalnych.

Należy zadać sobie pytanie, czy wzrostowi zadłużenia od 2010 roku, w tym w 2020 roku, towarzyszył wzrost inwestycji. Jeśli inwestycje rosły wraz z zadłużeniem, to powinien to być pozytywny trend dla gospodarki. Jeśli nie, to ten wysoki poziom zadłużenia może stać się problemem.

Innym sposobem na spłatę długów jest kredyt konsolidacyjny dla firm lub kredyt dla zadłużonych. Zadłużone przedsiębiorstwo powinno mieć pewność, że taka forma pożyczki nie stworzy kolejnych trudności z płynnością finansową.

Istniały obawy, że wielu pracodawców nie będzie w stanie wypłacić pensji swoim pracownikom w czasie trwania i po zakończeniu lockdownu, a pandemia wymusi redukcję etatów. Wiele osób zostało wysłanych na przymusowy urlop. Jednak niektórzy pracownicy powracający z wolnego mogą być zmuszeni do pracy w niepełnym wymiarze godzin, jeśli firmy nie będą miały wystarczająco dużo pracy.

Pracownicy mniejszych firm mogą nie mieć tyle szczęścia co ci z większych przedsiębiorstw. Według badań, sześciu na dziesięciu zwolnionych osób pracowało w firmach zatrudniających mniej niż 20 osób.

Wielu pracodawców decyduje się na utrzymywanie hybrydowych zespołów, w których część pracowników pracuje zdalnie, a część przychodzi do biura. Niektórzy decydują się na dzielenie harmonogramu pracy, aby umożliwić większy dystans społeczny, a niektórzy decydują się na utrzymanie dużej liczby pracowników zdalnych. Praca w systemie home office to znaczne oszczędności dla firmy, która może zrezygnować z wynajmu powierzchni biurowych i dodatkowych rachunków.

Jednym z najbardziej dramatycznych skutków pandemii był stres, jaki dotknął pracowników zdalnych. Wielu z nich musiało szybko przystosować się do nowych warunków, dzieląc miejsce pracy z członkami rodziny. A wielu z tych członków rodziny miało własne zobowiązania zdalne, takie jak praca czy szkoła.

W rezultacie wiele osób czuło się wypalonymi, doświadczając czegoś, co eksperci nazwali "zmęczeniem Covida". Jednym z objawów tego zmęczenia jest trudność w utrzymaniu zaangażowania w miejscu pracy. Jest to zrozumiałe, ponieważ problem stanowi przystosowanie się do nowego środowiska i warunków.