Co to jest renta wdowia? Czy jest tylko dla kobiet?

Świadczenie znane pod nazwą "renta wdowia" było projektem obywatelskim, który po poprawkach rządowych przeszedł całą procedurę legislacyjną w Sejmie i Senacie. Następnie nowelizacja ustawy wprowadzająca rentę wdowią została podpisana przez prezydenta 10 sierpnia 2024 roku.

Nie obyło się jednak bez korekt. Projekt obywatelski zakładał, że wdowa lub wdowiec mogą zachować swoje świadczenie i powiększyć je dodatkowo o 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym mężu lub żonie. 

Alternatywnym rozwiązaniem, do wyboru przez każdego świadczeniobiorcę, miało być pobieranie renty rodzinnej po zmarłym i 50 proc. własnego świadczenia - w zależności od tego, co byłoby w danym przypadku korzystniejsze.

Rząd zgodził się na oba rozwiązania, ale okroił znacznie wymiar dodatkowych świadczeń. W przyszłym roku (od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r.) wdowie lub wdowcowi będzie dodatkowo wypłacane 15 proc. świadczenia emerytalno-rentowego po zmarłym małżonku - albo 15 proc. własnego świadczenia, jeżeli wdowa lub wdowiec zdecyduje się przejąć świadczenie zmarłego małżonka jako swoje główne. Docelowo drugie świadczenie będzie wypłacane w wysokości 25 proc., jednak nie stanie się to jeszcze w 2025 roku.

Rentę wdowią otrzymuje osoba, która spełni łącznie kilka warunków. Po pierwsze, osiągnęła wiek emerytalny (60 lat w przypadku kobiet i 65 w przypadku mężczyzn). Po drugie, do dnia śmierci swojego małżonka pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej.

Kolejnym warunkiem jest to, że osoba starająca się o świadczenie musiała nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż przed ukończeniem 55. roku życia w przypadku kobiet i 60. roku życia w przypadku mężczyzn.

Ostatnim ważnym warunkiem jest to, że wdowa lub wdowiec nie są aktualnie w związku małżeńskim. To ważne, ponieważ renta wypłacana jest maksymalnie do dnia poprzedzającego zawarcie nowego związku małżeńskiego.

Renta wdowia nie odbiera prawa osobie dotychczas uprawnionej do pobierania swojego świadczenia w części lub w całości.

Wdowa lub wdowiec mogą pobierać rentę rodzinną po zmarłym małżonku i własną emeryturę, emeryturę rolniczą, wojskową, policyjną, świadczenie kompensacyjne i wiele innych świadczeń jednocześnie. Jednak konieczne jest wybranie, w jakiej wysokości mają być wypłacane oba świadczenia. Opcje są dwie: 100 proc. własnego świadczenia i 15 proc. renty rodzinnej lub 100 proc. renty rodzinnej i 15 proc. własnego świadczenia.

Zgodnie z deklaracjami ZUS, doradcy Zakładu mają pomagać w wybraniu najbardziej korzystnej finansowo opcji.

Warto jednak pamiętać, że ustalono górny limit wysokości renty wdowiej. Suma świadczenia własnego i renty rodzinnej nie może przekraczać trzykrotności najniższej emerytury (aktualnie najniższa emerytura to 1780,96 zł).

Renta wdowia zacznie być wypłacana od 1 lipca 2025 roku, poczynając od miesiąca, w którym wniosek danej osoby został pozytywnie rozpatrzony.

Będzie wynosić 15 proc. do 2027 roku, kiedy to ma zostać podniesiona do 25 proc. (renty rodzinnej po małżonku lub własnego świadczenia, w zależności od indywidualnego wyboru uprawnionego).

Przyznanie świadczenia będzie odbywało się na podstawie wniosku, który zostanie udostępniony od nowego roku na stronie ZUS. Składanie wniosku będzie możliwe od 1 stycznia 2025 roku. Do wniosku nie będzie trzeba załączać dodatkowych dokumentów, jeśli renta wdowia już była przyznana wnioskującemu. Jeśli nie, wcześniej warto złożyć wniosek o rentę rodzinną.

KO