ING NN - drugi fundusz emerytalny pod względem liczby klientów

W tym czasie ING Nationale-Nederlanden OFE zanotował wzrost liczby klientów o 38 464 osoby, co stanowi najwyższy przyrost spośród wszystkich funduszy działających obecnie na rynku. ING NN OFE zanotowało najwyższy przyrost liczby członków także w latach 2000 i 2001.

Efektem tego jest obecnie druga pozycja na rynku pod względem liczby klientów - 1,769 mln. Ten wynik nas cieszy, zwłaszcza że nie był osiągnięty poprzez prowadzenie agresywnej sprzedaży, a jest przede wszystkim rezultatem efektywnej polityki inwestycyjnej, nowoczesnego systemu obsługi klienta i dobrego wizerunku firmy.

OFE         Liczba członków      Liczba członków    Zmiana liczby członków w dniu 31.12.2001 w dniu 31.05.2002 w okresie
                                                     31.12.2001-31.05.2002
CU         2 442 917   22,97%   2 465 867   22,86%          22 950 
ING NN     1 730 154   16,26%   1 768 618   16,40%          38 464 
PZU        1 751 972   16,47%   1 755 180   16,27%           3 208 
AIG          840 410    7,90%     833 514    7,73%          -6 896 
Pocztylion   451 579    4,25%     451 885    4,19%             306 
Sampo        452 060    4,25%     445 869    4,13%          -6 191 
Zurich       392 918    3,69%     384 918    3,57%          -8 000 
Bankowy      389 075    3,66%     384 452    3,56%          -4 623 
Skarbiec     376 788    3,54%     384 056    3,56%           7 268 
Winterthur   317 504    2,98%     326 948    3,03%           9 444 
Pekao        292 250    2,75%     291 632    2,70%            -618 
Ergo Hestia  261 188    2,46%     286 575    2,66%          25 387 
DOM          219 853    2,07%     244 934    2,27%          25 081 
Ego          236 240    2,22%     240 151    2,23%           3 911 
Allianz      215 355    2,02%     225 745    2,09%          10 390
Kredyt Banku 135 264    1,27%     165 582    1,54%          30 318 
Polsat       131 882    1,24%     130 236    1,21%          -1 646 
SUMA      10 637 409     100%  10 786 162     100%         148 753 

Źródło: ZUS

W majowej sesji transferowej 88 785 osób zmieniło fundusz, co stanowi 0,82 proc. wszystkich członków funduszy. Z funduszu ING NN odeszło w ostatniej sesji 0,24 proc. członków i jest to najniższa wartość wśród wszystkich funduszy od ponad 1,5 roku.

Ostatnie sesje transferowe wykazują pewną ogólną tendencję, polegającą na tym, że największe fundusze tracą klientów, podczas gdy małe zyskują. Nasz Fundusz tę tendencję przełamał i od pięciu sesji jako jedyny - z grona dużych funduszy - uzyskuje dodatni bilans transferów, który rośnie z sesji na sesję.

Salda transferów podczas sesji transferowych od 2001 r. do chwili obecnej

OFE I kw. II kw. III kw.  IV kw. I kw. II kw.  Suma   Udział  
              2001   2001   2001     2001   2002   2002 w rynku 
                                                                 wg 
                                                                 łącznej
                                                                 liczby 
                                                                 członków
                                                                 na
                                                                 31.05.02
Kredyt Bank  5 223  7 070 10 671  15 848  17 115   9 408  65 335   1,5%
DOM          2 180  3 938  7 093  16 483  17 486   3 976  51 156   2,3%
ING NN        -273    986  1 843   3 213   3 220   9 794  18 783  16,4%
Ergo Hestia   -783   -937    -27   3 169   4 911  11 201  17 534   2,7%
Skarbiec     1 686  1 481  4 045   3 595     735   2 708  14 250   3,6%
Allianz        519    621  2 974   2 537   2 515   3 516  12 682   2,1%
Ego            238    607  2 272   1 542     713     542   5 914   2,2%
Winterthur     549    791  1 262     402     361   1 617   4 982   3,0%
Polsat       1 566   -167   -722    -892  -1 037  -1 173  -2 425   1,2%
Pocztylion*   -629 -1 063   -819     580    -997  -3 093  -6 021   4,2%
Pekao**        332 -1 019 -4 195  -4 447  -2 920    -567 -12 816   2,7%
Bankowy      1 633  1 905   -100  -6 067  -5 800  -6 792 -15 221   3,6%
Zurich        -721   -953 -1 986  -3 386  -3 744  -5 748 -16 538   3,6%
CU          -3 187 -3 962 -6 003  -4 083  -4 730  -1 859 -23 824  22,9%
Sampo       -4 119 -3 987 -5 047  -6 562  -4 868  -4 009 -28 592   4,1%
AIG           -655 -1 206 -3 743  -6 850  -8 323  -8 707 -29 484   7,7%
PZU         -3 559 -4 105 -7 518 -15 082 -14 637 -10 814 -55 715  16,3%

* +Arka + Invesco

** +Pioneer +Epoka +Rodzina

Źródło: ZUS

Od ponad dwóch lat osoby odchodzące z ING NN stanowią około 5 proc. wszystkich osób zmieniających fundusze. Tak więc ING NN OFE może pochwalić się lojalnością swoich członków - jak i tym - że jest coraz częściej wybierany przez osoby niezadowolone ze swojego dotychczasowego funduszu.

Inwestycje po 3 latach

Trzy lata temu 20 maja 1999 r. ZUS po raz pierwszy przekazał składki na konta członków funduszu ING Nationale-Nederlanden. Obecnie aktywa wynoszą 5,287 mld zł (na 31.05.2002), co klasyfikuje nasz Fundusz na drugiej pozycji z udziałem w rynku 21,73 proc.

ING NN OFE uzyskał trzyletnią stopę zwrotu (liczoną od 20 maja 1999 r. do 20 maja 2002 r.) wynoszącą 55,70 proc. Wynik ten był najwyższy w gronie funduszy emerytalnych. Przewyższył także rezultaty wszystkich typów funduszy inwestycyjnych. Był lepszy od osiągniętych zysków z modelowego portfela obligacji skarbowych.

Okres trzyletni jest już na tyle długim okresem, że upoważnia do pewnych porównań. Jednakże należy pamiętać, iż horyzont inwestycyjny funduszy emerytalnych jest znacznie dłuższy (niektóre strategie inwestycyjne mogą przynieść inne stopy zwrotu biorąc pod uwagę dłuższe niż trzyletnie okresy porównawcze). Z drugiej strony uznane instytucje oceniające wyniki między innymi funduszy inwestycyjnych używają okresu trzyletniego do tworzenia swoich średnioterminowych rankingów poszczególnych kategorii funduszy.

Przykładowo, polska spółka FundStar monitorująca rynek funduszy inwestycyjnych swój ranking funduszy inwestycyjnych tworzy (przy wykorzystaniu metod statystycznych) na podstawie trzyletniej stopy zwrotu i ryzyka (20 proc. najlepszych funduszy otrzymuje 5 gwiazdek). FundStar został stworzony w oparciu o zasady funkcjonowania największej na świecie firmy ratingowej oceniającej między innymi fundusze inwestycyjne, amerykańskiej firmy MorningStar. MorningStar także opiera swoje rankingi o trzyletnią stopę zwrotu i ryzyko.

Jak (do czego) porównywać stopy zwrotu osiągane przez fundusze emerytalne.

Benchmark

Najlepszym porównaniem (które pokazałoby wartość dodaną zarządzających) powinien być odpowiedni benchmark. W naszym przykładzie jest to indeks składający się w 30 proc. z indeksu akcji WIG i w 70 proc. z indeksu polskiego długu prowadzonego przez Merrill Lynch’a. Taki benchmark nie oddawał jednakże w pełni struktury inwestycji funduszy emerytalnych w latach 1999 i 2000 (głównie ze względu na krótsze duration części dłużnej i efekt hossy internetowej w przypadku części akcyjnej). Należy zauważyć, że średnia ważona stopa zwrotu funduszy za rok 2001 i 2002 (patrz tabela) jest bardzo zbliżona do stopy benchmarku.

Rynek funduszy emerytalnych

Dobrym porównaniem powinna być także średnia ważona (bądź arytmetyczna) stopa zwrotu wszystkich funduszy emerytalnych. Fundusze emerytalne konkurują między sobą o stopę zwrotu (ich strategie uwzględniają w mniejszym bądź większym stopniu zmiany polityki inwestycyjnej dokonywanej przez cały rynek funduszy emerytalnych). Z drugiej strony klienci funduszy emerytalnych mogą dokonywać wyboru jedynie pomiędzy poszczególnymi funduszami.

Fundusze inwestycyjne

Nie wszystkie fundusze inwestycyjne nadają się do bezpośredniego porównania z funduszami emerytalnymi. Najlepiej nadają się do tego celu fundusze stabilnego wzrostu, oraz fundusze zrównoważone, gdyż ich struktury aktywów są najbardziej zbliżone do struktury funduszy emerytalnych. Jednakże fundusze zrównoważone z reguły utrzymują większe zaangażowanie w akcje (neutralnie 50 proc.), podczas gdy w przypadku funduszy emerytalnych jest to około 30%. Fundusze akcyjne można porównywać z indeksami akcyjnymi (WIG i WIG-20) natomiast fundusze obligacji z benchmarkiem dłużnym (takim jak np. indeks Merill Lynch’a), a fundusze rynku pieniężnego z innymi krótkimi benchamarkami dłużnymi.

Żaden fundusz czysto akcyjny praktycznie nie utrzymuje stałego 100 proc. zaangażowania środków w akcje (przy założeniu, że nie pożyczają papierów i nie działają na rynku derywatów). Stąd inwestycje takie przeważnie charakteryzują się mniejszymi wahaniami niż same indeksy akcji. Nie można porównywać funduszy emerytalnych (które inwestują w akcje 30 proc., a maksymalnie może to być 40 proc.) z funduszami akcyjnymi (które neutralnie posiadają 80-90 proc. w akcjach, a mogą posiadać nawet 100 proc.).

Indeksy akcyjne i dłużne

Nie można porównywać funduszy emerytalnych z indeksami akcyjnymi. Fundusze emerytalne mogą prawnie posiadać jedynie 40 proc. środków w akcjach (ponadto do 10 proc. w akcjach NFI i do 10 proc. w funduszach inwestycyjnych otwartych - np. mogłyby to być fundusze akcyjne). Trudno też porównywać fundusze emerytalne z indeksami dłużnymi. Takie porównanie pokazuje jednakże, jaka byłaby benchmarkowa stopa zwrotu funduszy, przy założeniu że fundusze emerytalne inwestowałyby jedynie w skarbowe papiery dłużne (inwestując neutralnie jedynie w skarbowe papiery dłużne za 3 lata działalności fundusze powinny osiągnąć 46,3 proc. stopę zwrotu - indeks Merryll Lynch’a).

Depozyty bankowe

Częstym błędem przy porównywaniu wyników zarządzających jest pokazywanie ich razem ze stopą depozytów. Większość takich wyliczeń nie uwzględnia rzeczywistych stawek po jakich można było lokować środki pieniężne w bankach biorąc do wyliczeń stawki np. WIBOR (jest to stawka po której banki pożyczają środki a nie przyjmują na depozyty), czy też nie uwzględnia kosztu rezerw (które obniżają efektywne oprocentowanie depozytów). Depozyty bankowe z reguły należą do najbardziej krótkoterminowych inwestycji i kłócą się z długoterminowym charakterem inwestycji funduszy emerytalnych. Praktycznie depozyty bankowe są wykorzystywane jedynie do zarządzania płynnością i jako takie rzadko stanowią instrument inwestycyjny. Ponadto fundusze emerytalne nie mogą inwestować w depozyty więcej niż 20 proc. środków.

Wyniki inwestycyjne ING NN OFE na tle zjawisk rynkowych

Kategoria            1999*    2000     2001     2002**  1999-2002***
ING NN              15,00%   15,65%   7,59%     8,81%     55,70%
Benchmark            6,63%    7,40%   8,22%     7,63%     33,38%
Średnia ważona 
stopa zwrotu        15,09%   13,03%   7,31%     7,71%     50,37%
Arytmetyczna 
stopa zwrotu        15,86%   14,27%   5,39%     6,68%     48,86%
Najlepsze OFE       20,50%   18,30%   10,03%   10,29%     55,70%
Najgorsze OFE       12,40%    7,65%   -4,26%    3,17%     37,40%
WIG                 15,03%   -1,31%  -21,99%   11,96%     -0,85%
WIG-20              17,08%    3,44%  -33,47%   13,75%     -8,35%
Inflacja             5,10%    8,61%    3,65%    1,95%     20,61%
Indeks obligacji 
Merrill Lynch        1,83%   10,03%   23,64%    5,61%     46,31%
1M depozyt          10,50%   13,25%   11,35%    6,40%     37,61%
12M depozyt         11,30%   14,17%   12,14%    6,82%     40,58%
Fundusze akcyjne    18,11%    3,63%  -16,98%    9,37%     10,38%
Fundusze zrówn.     14,04%    8,68%   -5,67%    6,04%     25,49%
Fundusze stab.
wzrostu            -10,44%   14,29%    5,87%    5,00%     13,70%
Fundusze oblig.      5,07%   12,91%   16,39%    3,94%     40,49%
Fundusze rynku
pieniężnego          6,51%   16,37%   16,34%    3,86%     48,38%

* 20 maja - 31 grudnia 1999

Fundusze inwestycyjne: mediany stóp zwrotu (obliczenia własne)

Porównanie stóp zwrotu funduszy emerytalnych (od 20 maja 1999 do 20 maja 2002) *

Fundusz     Wartość jedn.   Wartość jedn.        stopa zwrotu
            na 20.05.1999   na 20.05.2002   20.05.1999-20.05.2002
ING NN           10,00           15,57               55,70%
Sampo            10,00           15,54               55,40%
CU               10,00           15,40               54,00%
DOM              10,00           15,30               53,00%
Polsat           10,00           15,25               52,50%
Zurich           10,00           14,93               49,30%
Winterthur       10,00           14,92               49,20%
Ego              10,00           14,91               49,10%
Ergo Hestia      10,00           14,90               49,00%
PZU              10,00           14,89               48,90%
Bankowy          10,00           14,68               46,80%
Skarbiec         10,00           14,06               40,60%
Pocztylion       10,00           14,01               40,10%
AIG              10,00           13,74               37,40%

* uwzględnione zostały tylko fundusze, które prowadziły działalność

inwestycyjną 20 maja 1999