Wartość przyszłych emerytur

W dniu 4 marca odbyła się konferencja prasowa Prezesa UNFE poświęcona przewidywanym wysokościom stóp zastąpienia w nowym systemie emerytalnym (tj. relacji świadczenia emerytalnego do wynagrodzenia).

Eksperci UNFE przedstawili wyliczenia tzw. stopy zastąpienia. To relacja procentowa przyszłej emerytury (netto, czyli na rękę) do wynagrodzenia netto w dniu przejścia na emeryturę. Urząd wyliczył tę relację osobno dla ostatniego wynagrodzenia przyszłego emeryta i osobno dla średniego wynagrodzenia w gospodarce w chwili przejścia na emeryturę. Urząd zrobił obliczenia w kilku wariantach: w jednym np. założył obowiązujący dziś ustawowy wiek przejścia na emeryturę (dla kobiety - 60. rok życia, dla mężczyzny - 65.), w drugim - zrównanie tego wieku, zgodnie z projektem rządu. Mówimy cały czas o pieniądzach, które emeryt będzie dostawał z obowiązkowych oszczędności w ZUS i otwartych funduszach emerytalnych (a więc w tzw. I i II filarze łącznie).

Wielkość stopy zastąpienia zależy m.in. od okresu oszczędzania (a więc m.in. od stażu pracy i odprowadzania składek do ZUS i otwartych funduszy emerytalnych), stopy zwrotu funduszu emerytalnego oraz wzrostu płac. To najważniejsze - według UNFE - parametry, od których zależy wysokość przyszłej emerytury. Eksperci Urzędu wzięli jednak pod uwagę wiele innych czynników, których z racji skomplikowania materii nie sposób tu zaprezentować. Liczby, które podaliśmy na początku - emerytura w wysokości 43 proc. ostatniej pensji mężczyzny i 30 proc. dla kobiet - wynikają z aktualnej średniej stopy zwrotu otwartych funduszy emerytalnych, czyli tego, ile dziś fundusze średnio zarabiają, inwestując nasze składki.

Autorzy opracowania UNFE przyjęli też szereg założeń, których trafność trudno ocenić, m.in. zmianę wysokości stopy bezrobocia (z 18 proc. dziś do 5 proc. w chwili przejścia na emeryturę statystycznego Polaka), wzrost płac w gospodarce (na poziomie 3 proc. rocznie).

W rezultacie UNFE prognozuje iż mężczyzna otrzymywałby - 50,96 proc. ostatniej pensji netto w przypadku kobiet 33,21 proc. w dniu przejścia na emeryturę.

W modelu UNFE kobiety "pracują" na takie świadczenie przez 39, a mężczyźni przez 44 lata. Do naszych kalkulacji przyjęto wyższą liczbę zmiennych niż zrobił to NIK czy Ministerstwo Pracy.

Podane wyżej wskaźniki zostały skalkulowane przy uwzględnieniu dłuższego "dalszego trwania życia" dla kobiet. Jeśli przyjmiemy, że obie płcie "spędzają" na emeryturze tę samą liczbę lat stopy zastąpienia wyniosą odpowiednio: 47,37 proc. (mężczyźni) i 34,74 proc. (kobiety). Urząd oszacował także relację emerytury do płacy średniej. W przypadku kobiet wynosi ona 38,79 proc., a w przypadku mężczyzn - 64,79 proc.

UNFE w swoim modelu uwzględnił m.in.: stopę bezrobocia (założono, że spadnie ona w ciągu oszczędzania z 18 do 5 proc.), urlopy wychowawcze dla kobiet, średni wzrost płac w gospodarce (3 proc. rocznie), wiek przejścia na emeryturę (dwa warianty: zróżnicowanie wieku emerytalnego i równy wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn).

W modelu założona ponadto, że wysokość rocznej stopy zwrotu z III filara wyniesie między 4,5 a 6,5 proc. (w latach 2000-2001 było to od 4,3 do 4,7 proc.). Opłaty pobierane przez OFE to dla potrzeb kalkulacji: 6,5 proc. (opłata od składki) i 0,6 proc. opłata za zarządzanie.