Bank spółdzielczy: na czym polega jego działalność i czym różni się od banku komercyjnego?

Artykuł z ekspozycją partnera

To właśnie tam udajemy się, gdy potrzebujemy gotówki, większej lub mniejszej, zainwestować, a czasem po prostu umieścić oszczędności w bezpiecznym miejscu. Nie bez powodu w potocznej polszczyźnie, gdy chcemy zapewnić kogoś o stuprocentowej pewności wykonania zadania, mówimy "masz to jak w banku". Niewielu z nas zastanawia się jednak, skąd bierze się zaufanie do tych instytucji, czym różnią się one między sobą i jakie mechanizmy kryją się w ich wnętrzach.

Zacznijmy od urzędowej definicji. Zgodnie z polskim prawem bank jest instytucją finansową, która dostarcza swoim klientom produkty i usługi, podlegając ścisłym regulacjom.

Nad przestrzeganiem przez banki prawa bankowego i innych chroniących klientów przepisów czuwają odpowiednie instytucje. Nadzór bankowy w krajach Unii Europejskiej sprawują banki centralne lub specjalne urzędy współpracujące z bankami centralnymi - w Polsce jest to Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) - a także Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG).

Jeśli więc wszystkie banki muszą stosować się do tych samych przepisów, podlegają nadzorowi oraz posiadają zabezpieczenie finansowe swojej stabilności, to co może je różnić? Przyjrzyjmy się im dokładniej.

W Polsce działają trzy rodzaje banków: państwowe, czyli te, w których głównym udziałowcem jest skarb państwa, komercyjne i spółdzielcze. W przypadku banków komercyjnych zysk jest głównym celem i drogowskazem przy podejmowaniu decyzji i świadczeniu usług. Na odmienne podejście do maksymalizacji zysków mogą sobie pozwolić jedynie banki państwowe i spółdzielcze.

Banki spółdzielcze to zdecydowana większość banków działających w Polsce. Od komercyjnych instytucji różni je to, że ich właścicielami są spółdzielcy, a więc osoby "z sąsiedztwa", działające lokalnie, a nie w centrali czy nawet za granicą.

Ta grupa banków działa na zasadach spółdzielni.

To najbardziej rzucająca się w oczy różnica w stosunku do banków komercyjnych, gdzie współwłaścicielami są akcjonariusze.

Spółdzielcy to osoby, które połączyły siły, aby wspólnie realizować ustalone cele - przede wszystkim, wspierać finansowo społeczność, w której mieszkają. Banki spółdzielcze wspierają rozwój regionów, w których działają, ponieważ inwestują swoje zyski tam, gdzie zostały wypracowane.

By dołączyć do grona spółdzielców, wystarczy wpłata, która zasili kapitał własny banku. Tym samym w prosty sposób każdy klient takiego typu banku może zyskać wpływ na jego działanie, zyskując prawo do oceny pracy zarządu, składania wniosków, wglądu do wielu informacji. Jako że spółdzielcami nie mogą być np. ogromne fundusze giełdowe, banki spółdzielcze są całkowicie wolne od wpływów zewnętrznych.

Oczywiście, by korzystać z usług tego rodzaju instytucji, wcale nie trzeba stawać się od razu jednym ze spółdzielców. Drzwi do korzystania z oferty i usług banków spółdzielczych otwarte są dla każdego.

Banki spółdzielcze, zgodnie ze swoją filozofią biznesową, są bliżej swoich klientów, niż duże banki komercyjne. Ich oferty krojone są na miarę pod lokalne społeczności, indywidualnych klientów mieszkających w mniejszych miejscowościach, firmy działające w bliskim im regionie, a także jednostki samorządu terytorialnego i rolników. Instytucje te stawiają na "sąsiedzkość", ideę małych ojczyzn i rozwój regionu, w którym działają.

Stoi za nimi ponad 150-letnia tradycja rodzimej bankowości, równocześnie ich usługi są nowoczesne, a budujący je kapitał - wyłącznie polski.

Banki spółdzielcze są zobowiązane do zrzeszenia się. Ma to na celu zapewnienie bezpieczeństwa powierzonych im środków i wzmocnienie ich pozycji na rynku finansowym. W takiej grupie nie tracą swojej niezależności, lecz nadal działają jako osobne instytucje, które łączy wspólna marka. Takim zrzeszeniem w Polsce jest Grupa BPS, którą tworzy ponad 300 banków, a ich suma bilansowa wyniosła na koniec maja 2022  prawie 127 mld zł. Na klientów tej grupy czeka ponad 2,3 tys. placówek i 2,2 tys. bankomatów.

Banki spółdzielcze stanowią 90 proc. wszystkich instytucji finansowych w Polsce: około 500 banków posiada sieć ponad pięciu tysięcy placówek w całym kraju. Maksymalizacja zysków nie jest ich jedynym celem. Oprócz misji finansowej realizują one także misję społeczną.

Przywiązują wagę do takich wartości jak solidarność, samopomoc, współzarządzanie, walka z wykluczeniem finansowym i dbałość o środowisko.

Banki spółdzielcze wspierają wiele inicjatyw społecznych oraz działalność i rozwój lokalnych przedsiębiorstw. Biorą udział w akcjach charytatywnych, niosą pomoc gminom i powiatom finansując budowy lokalnych dróg i obiektów użyteczności publicznej, wpierają lokalne drużyny sportowe, zespoły folklorystyczne i koła zainteresowań, realizują szkolenia dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Są głównym źródłem finansowania produkcji rolnej, co stymuluje wzrost aktywności ekonomicznej mieszkańców wsi. Wspierają także ochronę środowiska naturalnego, udzielając kredytów na przedsięwzięcia ekologiczne.

Banki spółdzielcze to dziś nowoczesne instytucje finansowe świadczące szeroki zakres usług. Należy do nich prowadzenie rachunków bankowych i lokat, obsługa kart płatniczych i płatności mobilnych, udzielanie kredytów.

Klienci mogą także opłacić zakupy z pomocą telefonu lub inteligentnego zegarka, posiadają zdalny dostęp do administracji swoim kontem i zgromadzonymi tam środkami.

Na przedsiębiorców chcących rozwinąć swoją działalność czeka szeroka paleta kredytów inwestycyjnych, a w razie potrzeby  kredytów obrotowych, leasing i faktoring. Mikroprzedsiębiorcy z chęcią sięgają też po terminale do płatności zbliżeniowych w ramach programu Polska Bezgotówkowa, co ułatwia im prowadzenie biznesu. Wiele instytucji świadczy też usługi związane z fotowoltaiką. Banki zrzeszone w Grupie BPS dodatkowo oferują klientom możliwość oszczędzania środków w ramach spółdzielczych funduszy emerytalnych i inwestycyjnych.

Banki spółdzielcze swoją nowoczesną ofertą i indywidualnym podejściem do klienta konkurują z bankami komercyjnymi także w dużych ośrodkach. Odgrywają przez to coraz większą rolę w rozwoju gospodarczym naszego kraju.

Artykuł z ekspozycją partnera