Banki spuszczą z tonu

Negocjacje w sprawie dyrektywy o kredycie konsumenckim trwały od siedmiu lat. PE zajął stanowisko zgodne z tym, jakie wcześniej przyjęły rządy państw UE.

Nowe przepisy wejdą w życie za około dwa lata i będą obejmować umowy o kredyt konsumencki o wartości od 200 euro do 75 tys. euro. Zakresem dyrektywy będą objęte także transakcje dokonywane kartami kredytowymi, za wyjątkiem kart debetowych.

Wraz z wejściem w życie dyrektywy, konsumenci zyskają prawo do wyboru najkorzystniejszej oferty kredytowej w swoim lub innym kraju członkowskim UE, a także dostęp do produktów bankowych niedostępnych w kraju. Umowy będą mogły być zawierane "na odległość" - za pośrednictwem internetu czy nawet sms-em.

"Obecny status quo nie działa. Mamy 27 różnych mini rynków kredytów konsumenckich. Stopy oprocentowania wahają się od 6 proc. w Finlandii do 12 proc. w Portugalii, a konsument nie ma wyboru" - mówiła podczas wtorkowej debaty w Strasburgu przed środowym głosowaniem komisarz ds. konsumentów Meglena Kunewa.

Dwie trzecie Europejczyków zaciąga kredyt na zakup mebli czy samochodu. Jednak zasady udzielania kredytów konsumenckich są obecnie regulowane prawem krajowym. Dyrektywa ma na celu otwarcie krajowych rynków kredytów konsumenckich, co - zgodnie z założeniem Komisji Europejskiej - przyczyni się do wzmocnienia konkurencji, zapewniając jednocześnie ochronę interesów konsumentów i kredytodawców.

Dyrektywa ma na celu harmonizację podstawowych elementów prawnych, takich jak: informacje udzielane przed zawarciem umowy, prawo odstąpienia od umowy, przedterminowa spłata czy rzeczywista roczna stopa oprocentowania. Ujednolicone zostaną też definicje, które służą do wyliczania rocznej stopy procentowej oraz kredytu w rachunku bieżącym.

A wszystko po to, by ułatwić konsumentom obliczenie całkowitego kosztu kredytu i porównania różnych ofert oraz podjęcie najlepszej decyzji.

Ma to zapobiec nadmiernemu zadłużaniu się klientów. Kredytodawca będzie musiał ocenić wypłacalność klienta w oparciu o informacje zgromadzone w bazach danych banków. Klienci, którym bank odmówi udzielenia kredytu będą mogli zażądać wglądu do informacji na swój temat w bazie danych i dokonania korekt wszelkich nieprawidłowych zasadniczych danych.

Przed zawarciem umowy o kredyt, kredytodawca będzie musiał dostarczyć konsumentowi pełnych informacji dotyczących umowy przedwstępnej za pomocą tzw. formularza - "Standardowy arkusz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego". Tak, by klient mógł porównać warunki różnych kredytów.

Dyrektywa gwarantuje klientom prawo do wcześniejszej spłaty zaciągniętego kredytu, a kredytodawcom - "prawo do sprawiedliwej i obiektywnie uzasadnionej rekompensaty" za ewentualne koszty, pod warunkiem, że przedterminowa spłata przypada na okres, w którym stopa oprocentowania kredytu jest stała.

Rekompensata nie będzie mogła przekraczać 1 proc. spłacanej przed terminem części kwoty kredytu, jeżeli okres pomiędzy przedterminową spłatą a uzgodnionym wygaśnięciem umowy o kredyt przekracza jeden rok. Jeżeli okres ten będzie krótszy niż rok, rekompensata nie będzie mogła przekraczać 0,5 proc. spłacanej przed terminem części kwoty kredytu.

W wyjątkowych przypadkach kredytodawca będzie mógł zażądać wyższej rekompensaty (niż koszty bezpośrednio związane z przedterminową spłatą), jeśli udowodni, że poniesie stratę z powodu różnicy w wysokości stopy referencyjnej w chwili udzielania kredytu i w chwili jego przedterminowej spłaty. Wyższe rekompensaty dla banków będą jednak możliwe tylko wówczas, jeśli w krajowych przepisach wykonawczych do dyrektywy, zezwoli im na to rząd danego kraju.

Kredytobiorca będzie mógł w terminie 14 dni odstąpić od umowy (obecnie w Polsce obowiązuje okres 10 dni). W przypadku umowy o tzw. kredyt wiązany, okres ten może być skrócony do trzech dni na życzenie kredytobiorcy