Czym jest zachowek?
Zachowek jest formą ochrony finansowej pewnej grupy osób bliskich spadkodawcy, jeśli nie zostały one uwzględnione w testamencie. Zachowek jest zatem świadczeniem pieniężnym, odpowiadającym pewnej części wartości spadku, która przynależałaby danej osobie, gdyby dziedziczenie następowało w toku ustawowym.
Można zatem uznać, że zachowek jest rekompensatą dla tych, którzy z pewnych względów zostali wyłączeni z ostatniej woli spadkodawcy.
Sposób, w jaki wylicza się wysokość zachowku, jest ściśle określony przez artykuł 992 Kodeksu cywilnego. Podstawą do wyliczenia zachowku jest zawsze kwota, która przysługiwałaby danej osobie, gdyby dziedziczyła ustawowo. Do kalkulacji wlicza się także osoby, które zrezygnowały ze spadku lub zostały uznane za niegodne.
Obliczenia jednak nie obejmują osób, które zrzekły się majątku lub zostały wydziedziczone przez spadkodawcę. Wysokość zachowku jest także uzależniona od sytuacji życiowej osoby, której przysługuje. Wynosi ⅔ udziału spadkowego w przypadku osób niezdolnych do pracy i małoletnich zstępnych. W przypadku pozostałych osób jest to ½ udziału spadkowego.
Komu przysługuje zachowek?
Zachowek przysługuje tylko wybranej grupie osób. Zalicza się do nich: zstępnych, małżonka spadkobiercy i jego rodziców.
Ważną zmienną jest fakt, że roszczenia o zachowek mogą być dziedziczone. Gdyby zatem uprawniony zmarł przed otrzymaniem zachowku, prawo do otrzymania tej kwoty przechodzi na jego spadkobierców.
Kto dziedziczy prawa do zachowku?
Roszczenie o zachowek może być przekazane osobie dziedziczącej po osobie uprawnionej do zachowku. Jednak uwaga: osoba ta musi należeć do grupy osób, które kwalifikują się do otrzymania zachowku po pierwszym spadkodawcy.
Zatem mogą to być wyłącznie osoby, które stanowiły krąg najbliższych pierwszemu spadkodawcy: zstępni, małżonek lub rodzice. Czyli w praktyce oznacza to zazwyczaj wnuka spadkodawcy pierwotnego, którego syn zmarł w trakcie postępowania spadkowego.
Wartość zachowku pozostaje taka sama, jak dla zmarłej osoby mającej jako pierwsza prawo do zachowku.
Jest jednak wyjątek od tej reguły. Jeśli zachowek już został zarządzony przez sąd i wynosi konkretną kwotę, ale nie został jeszcze wyegzekwowany, zachowek może otrzymać dowolna osoba dziedzicząca po spadkodawcy wtórnym. Nie musi być ona z grona osób, które były bliskie pierwotnemu spadkodawcy.
KO
