Fakty i mity o ubezpieczeniach i polisach inwestycyjnych

Na rynku nie brakuje ofert będących połączeniem produktów inwestycyjnych z ubezpieczeniem.

W Polsce jest dostępne kilka ich rodzajów. Najważniejsze rozróżnienie to podział na produkty inwestycyjne z elementem ubezpieczeniowym i ubezpieczenia z elementem inwestycyjnym.

Wśród tych pierwszych mamy do czynienia głównie z tzw. polisami unit-linked i produktami strukturyzowanymi w formie polisy z UFK (ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy).

Tu ważniejsza jest część inwestycyjna. Głównym zadaniem części ubezpieczeniowej jest zapewnienie klientowi korzyści z formy prawnej opakowania produktu, jakim jest polisa.

Zapewnia ona klientowi odroczenie płatności podatku od zysku, ale także daje np. możliwość wskazania uposażonego i ochronę środków wypłaconych uposażonym przed egzekucją komorniczą (75 proc. wysokości świadczenia).

Jeśli chodzi o tę ostatnią cechę warto dodatkowo wiedzieć, że ochrona ta nie dotyczy zadłużenia wobec Skarbu Państwa czy z tytułu alimentów.

Druga grupa reprezentowana jest przez rozwiązania, w których większa część składki przeznaczana jest na ochronę ubezpieczeniową, a część inwestycyjna jest dodatkiem. Istotnym, bo dzięki niemu w przypadku likwidacji polisy można otrzymać dodatkowe środki. Kolejny podział to produkty ze składką jednorazową oraz regularną. W tych drugich inwestor deklaruje, że systematycznie będzie wpłacał określoną kwotę.

Zajmijmy się punkt po punkcie popularnymi przekonaniami na temat produktów inwestycyjno-ubezpieczeniowych.

1)Tego typu rozwiązania nie oferują ochrony ubezpieczeniowej

MIT: W zależności od konkretnego produktu, relacja części inwestycyjnej do ochronnej może być różna. Na rynku można znaleźć propozycje, które oferują atrakcyjne ubezpieczenia. W wypadku śmierci ubezpieczonego, z góry określone świadczenie trafi do uposażonych. W przypadku dożycia klienta do końca okresu ubezpieczenia, otrzyma on wypłatę zgromadzonych środków powiększoną o umówioną kwotę (to tak zwana suma ubezpieczenia). Produkty, których głównym celem jest inwestowanie środków mają minimalną ochronę ubezpieczeniową, bo ich cel jest inny.

2) Rezygnacja z polisy inwestycyjnej z regularną składką dużo kosztuje

FAKT: Polisy z regularną składką to produkty długoterminowe i w wielu przypadkach występuje wysoka opłata za zerwanie umowy przed datą jej zapadalności, szczególnie w pierwszych latach trwania. Osoba, która zdecydowała się na 10. czy 15. letni program oszczędnościowy i będzie chciała wycofać się z niego po roku czy dwóch musi liczyć się z tym, że odzyska tylko część wpłaconych środków. Prowizja ta maleje wraz z upływem czasu i w końcu znika w ogóle. W przypadku każdego produktu szczegółowe zasady mogą być różne. Zawsze warto więc zapoznać się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia oraz taryfą opłat i prowizji.

3)Zerwanie umowy o program regularnego inwestowania to jedyne rozwiązanie, gdy mam problemy finansowe

MIT: W sytuacji, w której uiszczanie comiesięcznych składek w programie regularnego oszczędzania staje się problemem, nie trzeba od razu zrywać umowy (co często prowadzi do utraty znaczącej części środków). W wielu przypadkach istnieje możliwość chwilowego zawieszenia regularnych wpłat (do kilku miesięcy), co powinno pozwolić na odzyskanie równowagi budżetu domowego w momencie wystąpienia przejściowych problemów. Jeśli problemy nie są jednak chwilowe warto rozważyć sprzedaż polisy innemu klientowi. Wiele takich ubezpieczeń daje inwestorowi możliwość cesji polisy na inną osobę, trzeba tylko ją znaleźć i ustalić warunki sprzedaży. W części produktów istnieje także możliwość obniżenie kwoty składki regularnej, a po pewnym czasie przekształcenie polisy na bezskładkową.

4) Raz ustalona wysokość składki regularnej jest niezmienna

MIT: Warto wiedzieć, że produkty ubezpieczeniowo-inwestycyjne dzielą się na dwie podstawowe grupy - ze składką jednorazową i regularną. W przypadku tych drugich podpisujemy umowę na wiele lat i przez ten czas trzeba uiszczać składkę. W niektórych przypadkach można jednak ją modyfikować, zarówno obniżając, jak i podnosząc. Często istnieje także możliwość wpłacania dodatkowych środków poza składką.

5) Inwestycje w formie polisy ubezpieczeniowej oferują korzyść podatkową

FAKT: Jeśli będziemy normalnie kupować i sprzedawać jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, za każdym razem gdy wygenerowany zostanie zysk, przy umorzeniu jednostek zostanie pobrany podatek od zysków kapitałowych (zwany "podatkiem Belki"). W przypadku transakcji dokonywanych w ramach produktu w formie polisy ubezpieczeniowej, podatek płaci się dopiero na samym końcu inwestycji, co oznacza, że tak zaoszczędzona kwota przez kolejne lata pracuje na zyski. Można więc przenosić środki pomiędzy różnymi funduszami, a zyski się kumulują. Im dłuższy czas trwania inwestycji i bardziej aktywny inwestor, tym siła działania tarczy podatkowej jest większa. Odczuwalne różnice w stopach zwrotu poczujemy inwestując co najmniej na 5-8 lat. Przy krótszej bądź pasywnej inwestycji, nie ma to sensu.

6) Korzyści z ubezpieczenia z funduszami są takie same jak z funduszu parasolowego, a koszty wyższe

FAKT/MIT: Wprawdzie w przypadku funduszu parasolowego transakcje inwestora są ograniczone do funduszy jednego towarzystwa funduszy inwestycyjnych podczas gdy w przypadku ubezpieczenia z funduszami mamy dużo szersze spektrum funduszy, ale koszty występujące w tego typu rozwiązaniach są często bardzo wysokie. By zniwelować te koszty trzeba być aktywnym inwestorem.

7) W polisach z funduszami występuje wiele rodzajów kosztów

FAKT: Jak w przypadku każdego produktu inwestycyjnego w polisach z funduszami występują różne opłaty, które koniecznie trzeba przeanalizować i zrozumieć w momencie podpisywania umowy na dany produkt. Oprócz wspomnianych wcześniej opłat likwidacyjnych, występują jeszcze tzw. opłaty za zarządzanie (warto zaznaczyć, że poszczególne UFK również takie opłaty pobierają) i administracyjne.

Pamiętać należy też o opłacie za ryzyko ubezpieczeniowe, która w niektórych przypadkach bywa zaszyta w opłacie administracyjnej. Analizując opłacalność danej inwestycji należy wziąć pod uwagę wszystkie koszty i dopiero uwzględniając je podjąć decyzję o tym, czy warto się na nią decydować.

8) Fundusze z polisą nie przynoszą zysków

MIT: Na produkty tego rodzaju należy patrzeć długoterminowo. Wypadają one korzystnie dla osób aktywnie inwestujących przez wiele lat. Wtedy korzyść z odroczenia płatności podatku Belki oraz szerokiego wyboru funduszy jest największa. Pasywny klient na tarczy podatkowej nie skorzysta i dla niego zysk z wyboru tej formy inwestowania będzie niewielki.

Tomasz Gomółka, ekspert Banku BGŻOptima