Fiskus szykuje niespodziankę

Od 1 stycznia 2009 r. podatnik, wobec którego prowadzone będzie postępowanie podatkowe, będzie miał w każdym czasie prawo do wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Tak wynika z projektu zmian do Ordynacji podatkowej, który obecnie znajduje się na etapie konsultacji międzyresortowych.

Co w tej zasadzie jest nowością? To, że wgląd do akt sprawy podatnik będzie miał również po zakończeniu postępowania podatkowego. Dziś wgląd w akta sprawy jest możliwy tylko podczas prowadzenia czynności przez organy podatkowe.

Zdaniem ekspertów to krok w dobrym kierunku, który przyczyni się m.in. do pełnej jawności akt sprawy.

Dzisiejsza przewaga fiskusa

Obecnie w praktyce występowały sytuacje, w których organy podatkowe, opierając się na aktualnym brzmieniu art. 178 par. 1 Ordynacji podatkowej, odmawiały stronie wglądu do akt sprawy po wydaniu decyzji wymiarowej w I lub II instancji, a przed złożeniem odwołania czy też skargi do sądu administracyjnego. Na ten aspekt zwraca uwagę Michał Zając, starszy konsultant podatkowy w ITA Doradztwo Podatkowe, który wyjaśnia, że uzasadniając swoje zachowanie, organy wskazywały, że postępowanie zostało zakończone, w związku z czym podatnikowi nie przysługuje prawo przeglądania akt. Takie postępowanie organów w sposób istotny utrudniało podatnikom przygotowanie środków zaskarżenia i sformułowania w sposób prawidłowy zarzutów i żądań.

- W nowym brzmieniu art. 178 par. 1 Ordynacji podatkowej wyraźnie wskazuje się, że podatnik ma prawo przeglądania akt sprawy również po zakończeniu postępowania. Nowelizacja Ordynacji podatkowej w tym zakresie jest zatem krokiem w dobrym kierunku i zasługuje na akceptację - podkreśla Michał Zając.

Jawność jest wskazana

Również Alicja Sarna, doradca podatkowy w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, uważa, że proponowaną zmianę należy ocenić pozytywnie. Obecnie literalne brzmienie przepisu wskazuje na to, że stronie postępowania przysługuje prawo do przeglądania akt wyłącznie w czasie, gdy toczy się postępowanie - a więc od momentu doręczenia stronie postanowienia o wszczęciu postępowania do doręczenia decyzji, a także w trakcie kontroli podatkowej.

Jakie zasady były do tej pory naruszane przez organy podatkowe - przed nowelizacją?

Czy wg ekspertów uzasadnione jest, aby również po formalnym zakończeniu postępowania, a więc po doręczeniu decyzji przez organ podatkowy, strona miała prawo zapoznania się z materiałami, na podstawie których organ podatkowy orzekł o jej uprawnieniach i obowiązkach? Czy strona ma prawo zachowywać się biernie w toku postępowania i nie uczestniczyć aktywnie w postępowaniu dowodowym ?

Ewa Matyszewska - Więcej: Gazeta Prawna 23.06.2008 (121) - str.12