Spis treści:
Spadek cen owoców spowodowany był zwiększeniem importu cytrusów z krajów Morza Śródziemnego oraz nadprodukcja jabłek w Polsce, których nie można było eksportować do Rosji oraz Białorusi...
Z cyklicznej ogólnopolskiej analizy cen detalicznych, prowadzonej przez UCE Research, Hiper-Com Poland i Wyższe Szkoły Bankowe wynika, że w maju 2022 roku w sklepach było drożej o 16,7 proc. w porównaniu z analogicznym okresem 2021 roku. Spośród 12 obserwowanych kategorii produktów w maju podrożało 11 - podano.
Ceny w sklepach rosną nieustannie
W opracowaniu przypomniano, że w kwietniu br. ceny były wyższe o blisko 22 proc. rdr., w marcu notowano wzrost o 15,6 proc.
Według Tomasza Kopyściańskiego z Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu ceny cały czas rosną, bo przyczyny inflacji nie ustępują. "Do głównych czynników podwyżek w maju br. należy ponowna fala wzrostów cen paliw, wynikająca m.in. z ryzyka wprowadzenia sankcji na rosyjską ropę. Do tego dochodzi utrzymujący się szok na rynku żywności wywołany ograniczeniem dostaw z krajów objętych konfliktem zbrojnym. Przy tym popyt konsumpcyjny wciąż pozostaje wysoki" - zaznaczył ekspert. Zwrócił uwagę, że ostatnio dynamika wzrostu cen była nieco mniejsza, co jest efektem niskiej bazy.
W maju potaniały tylko owoce
Z analizy wynika, że w piątym miesiącu br. na 12 badanych kategorii podrożało 11 (w kwietniu wszystkie). Jako jedyne w maju potaniały owoce - o 6,4 proc. rdr.
- Spadek cen owoców o kilka procent spowodowany był zwiększeniem importu cytrusów z krajów Morza Śródziemnego oraz nadprodukcja jabłek w Polsce, których nie można było eksportować do Rosji oraz Białorusi. Ponadto w maju pojawiły się też pierwsze tegoroczne krajowe truskawki - wskazał Hubert Gąsiński z WSB w Warszawie.
Najbardziej drożeją produkty tłuszczowe
Po przeciwnej stronie skali pozostają produkty tłuszczowe, które w maju zdrożały o 54,8 proc. rdr. Olej zanotował skok o 57,9 proc., a masło - 52,7 proc. Drugie w zestawieniu produktów notujących wzrost cen były tzw. inne produkty z wynikiem 36,9 proc. W tej kategorii karma dla psów zdrożała o 61,8 proc., dla kotów - o 14,8 proc. Z kolei pieluchy dla dzieci zdrożały w maju o 17,6 proc. rdr. Wśród najszybciej drożejących produktów było pieczywo z wynikiem sięgającym 30 proc. rdr. (w kwietniu 28 proc., w marcu - 4,4 proc.).
Według Gąsińskiego, pieczywo podrożało ze względu na wzrost cen mąki oraz jaj potrzebnych do jego wytwarzania. - Znaczenie miała też podwyżka cen energii niezbędnej przy produkcji. Nałożył się na to również rosnący koszt transportu spowodowany dużym wzrostem cen paliw - wskazał. Jak ocenił, konsumenci powinni się nastawić na powolny, ale sukcesywny wzrost cen pieczywa do czasu ustabilizowania cen mąki oraz ropy.
Z analizy wynika, że niewiele mniejsze wzrosty cen notowało w maju mięso, które średnio zdrożało rdr o 26,8 proc. (miesiąc wcześniej o 31,2 proc. rdr). W ujęciu rocznym wołowina poszła w górę o 36 proc., drób o 25,1 proc., a wieprzowina podrożała o 12,7 proc.
Rosną koszty produkcji
Zdaniem Kopyściańskiego ceny mięsa i ogólnie produktów pochodzenia zwierzęcego wzrosły poprzez silne podwyżki kosztów produkcji, w tym ceny pasz. "Rosną koszty wynikające z przepisów sanitarnych, co zmniejsza rentowność wytwarzania, a efektem tego jest spadek w skali światowej liczby gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw skoncentrowanych na produkcji mięsa" - podał.
Analiza wskazuje, że w maju zdrożały również produkty sypkie - o 24,4 proc. rdr. Ostatnio w ujęciu rocznym najbardziej w górę poszła mąka, bo o 47,7 proc.; cukier podrożał o 41,5 proc., a makaron o 30,7 proc. Staniała natomiast sól - o 9,8 proc. rdr. Podwyżki nie ominęły również produktów nabiałowych, które odnotowały średni wzrost cen o 24,1 proc. rdr.
Mniejsze podwyżki w ujęciu rocznym dotknęły dodatków spożywczych (11,8 proc.), a także używek( 13,4 proc. rdr.). Najmniejsze wzrosty cen rdr w maju notowała chemia gospodarcza - średnio o 4,9 proc. Napoje zdrożały o 7,6 proc., a warzywa zdrożały o 9,2 proc. rdr. (w kwietniu było to 22 proc.) - podali autorzy analizy.
W ocenie Kopyściańskiego ceny tych kategorii rosną nieco wolniej, gdyż w małym stopniu są uzależnione od dostaw z krajów objętych konfliktem zbrojnym. "Mają też indywidualne przyczyny nieco mniejszej dynamiki wzrostu. W przypadku warzyw w maju pojawiały się już w sklepach produkty z nowych krajowych zbiorów, co zwiększyło podaż. Z kolei mniejsza dynamika cen chemii gospodarczej jest pochodną pierwszych oznak malejącego popytu konsumpcyjnego na te grupy produktów" - wskazał.
Wojna w Ukrainie napędza inflację
Zwrócił uwagę, że oddziaływanie wojny w Ukrainie jest widoczne w poziomie inflacji i to nie tylko w Polsce, ale również w innych krajach europejskich. Średnioroczna inflacja w całej UE wyniosła w maju 8,1 proc., podczas gdy w grudniu 2021 była na poziomie 5,3 proc. - wskazał.
"To, że wpływ wojny w Ukrainie na ceny w sklepach jest już widoczny, nie oznacza wcale, że najgorsze jest za nami. Każdy tydzień przedłużania się tego konfliktu będzie dalej negatywnie oddziaływać na wzrost cen i to w stopniu jeszcze większym, niż to aktualnie odczuwamy" - zaznaczył ekspert WSB we Wrocławiu.
Zdaniem Gąsińskiego szczyt wzrostu cen w sklepach może wystąpić na przełomie sierpnia i września, po ustaleniu wielkości zbiorów produktów rolnych, które będą bezpośrednim czynnikiem dalszych zmian w indeksach cen produktów dóbr konsumpcyjnych.
W "Indeksie cen w sklepach detalicznych" przedmiotem analizy było 12 kategorii (pieczywo, nabiał, mięso, owoce, warzywa, produkty sypkie, produkty tłuszczowe, dodatki spożywcze, używki, napoje, chemia gospodarcza i inne art.) oraz 51 najczęściej wybieranych przez konsumentów produktów codziennego użytku. Łącznie zestawiono ze sobą blisko 24 tys. cen detalicznych z prawie 40 tys. sklepów należących do 63 sieci handlowych.
Badaniem objęto wszystkie obecne na rynku dyskonty, hipermarkety, supermarkety, sieci convenience i cash and carry działające w 16 województwach.
***
