Jak nie płacić zachowku po otrzymaniu darowizny? Kilka sposobów
Wiele osób próbując uniknąć zachowku, jeszcze za życia przekazuje swoim bliskim majątek w drodze darowizny. Jak się jednak okazuje, darowizna wcale nie chroni przed zapłatą zachowku. Kiedy trzeba zapłacić zachowek od darowizny? Jak go uniknąć i ile wynosi?
Zachowek to pewnego rodzaju forma ochrony najbliższych osób spadkodawcy, którzy zostali pominięci w testamencie lub zostali uwzględnieni, ale w znacznej niższej wysokości niż wynikałoby to z dziedziczenia ustawowego. Wówczas osoby te mogą ubiegać się o zapłatę zachowku od innych spadkobierców, którzy nabyli spadek.
Aby uniknąć zapłaty zachowku, wielu spadkodawców przekazuje swój majątek najbliższym w drodze darowizny. W rzeczywistości praktyka ta wcale nie chroni przed zapłatą zachowku, ponieważ do masy spadkowej również zaliczana jest większość darowizn. Do spadku nie będą wliczane jedynie drobne darowizny oraz darowizny przekazane 10 lat temu (liczone od dnia otwarcia spadku) na rzecz osób niebędących spadkobiercami zgodnie z dziedziczeniem ustawowym, którym spadkodawca przekazał darowiznę.
Wszystkie pozostałe darowizny zostaną doliczone do masy spadkowej, w związku z czym pominięci spadkobiercy mają prawo ubiegać się o zapłatę zachowku od pozostałych osób, które otrzymały spadek oraz darowizny.
Zgodnie z treścią Kodeksu cywilnego prawo do zachowku przysługuje;
● małżonkowi spadkodawcy,
● rodzicom spadkodawcy,
● zstępnym spadkodawcy, czyli jego potomkom - dzieciom, wnukom, prawnukom.
To, ile wynosi zachowek, zależne jest od wartości spadku. W tym celu należy obliczyć substrat zachowku, czyli wartość, na którą składa się różnica między stanem czynnym oraz stanem biernym spadku. Dodatkowo do tej wartości należy doliczyć darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonywane przez spadkodawcę.
Po uzyskaniu wysokości substratu spadku, następnie należy pomnożyć wartość przez ułamkową wysokość zachowku. W przypadku dzieci zachowek wynosi ½ spadku, z kolei w przypadku gdy dziecko jest małoletnie lub trwale niezdolne do pracy, to wtedy zachowek wynosi 2/3 wartości spadku.
Istnieje kilka sposobów, które mogą pozwolić uniknąć zapłaty zachowku lub zapłacić go w znacznie niższej wartości. Jeżeli spadkodawca nadal żyje, to wówczas, aby uniknąć zapłaty zachowku przez innych spadkobierców, może on wydziedziczyć spadkobierców, których chce pominąć w testamencie. Wydziedziczenie może mieć miejsce, jeżeli wystąpią do tego określone przesłanki:
● gdy spadkobierca postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
● gdy spadkobierca popełnił względem spadkodawcy lub jego najbliższych osób umyślne przestępstwo,
● gdy spadkobierca uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych.
Kolejnym sposobem na uniknięcie zapłaty zachowku jest kwestia tzw. zasad współżycia społecznego. W takim przypadku spadkobierca, który nie chce zapłacić zachowku, musi udowodnić przed sądem, że zasądzenie zapłaty jest niezgodne z w/w zasadą.
Prawo do zachowku może utracić również spadkobierca, który zostanie uznany przez sąd za niegodnego do zachowku. Zgodnie z kodeksem cywilnym ma to miejsce, gdy:
● spadkobierca dopuścił się ciężkiego przestępstwa względem spadkodawcy,
● spadkobierca podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia, lub odwołania testamentu,
● spadkobierca umyślnie ukrył lub zniszczył testament, podrobił lub przerobił testament, lub świadomie skorzystał z testamentu podrobionego, lub przerobionego przez inną osobę.
Warto też pamiętać, że prawo do zachowku przedawnia się z upływem 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu. Jeżeli spadkobierca złoży wniosek o wypłatę zachowku po upływie tego czasu, to jego żądanie będzie nieskuteczne. Z kolei, gdy spadkobierca wniesie sprawę do sądu przed upływem 5 lat, to wtedy następuje przerwanie biegu przedawnienia.
WG
