Jak ustalić majątek zmarłego? Tak sprawdzisz, co wchodzi w skład spadku
Odziedziczenie spadku nie zawsze wiąże się z odziedziczeniem znacznej sumy pieniędzy czy nieruchomości. Niekiedy może zdarzyć się, że w skład spadku zmarłego wchodzą także długi, za które będzie odpowiadać ten, kto przyjmie spadek. Jak ustalić majątek zmarłego przed przyjęciem spadku? Gdzie to zrobić - u notariusza czy w sądzie?
Po śmierci bliskiej osoby każdy spadkobierca ma 6 miesięcy na podjęcie decyzji dotyczącej tego, czy chce przyjąć spadek, czy go odrzucić. W tym czasie spadkobierca powinien zorientować się, co wchodzi w skład majątku spadkowego. Jeżeli bowiem okaże się, że długi spadkodawcy przekraczają jego majątek, to wtedy jedynym sensownym rozwiązaniem dla spadkobiercy będzie odrzucenie spadku.
Pierwszą drogą jest samodzielnie ustalenie, co wchodzi w skład spadku. Możemy wówczas porozmawiać z innymi bliskimi spadkodawcy lub samodzielnie poszukać majątku zmarłego. Takie rozwiązanie nie jest niestety idealne, ponieważ instytucje bankowe, firmy pożyczkowe, BIK czy BIG nie mają obowiązku udzielać nam informacji o długach, czy majątku zmarłego, jeżeli nie jesteśmy faktycznym spadkobiercą. Drugą możliwością jest także skorzystanie z usług detektywistycznych, jednak rozwiązanie to z pewnością będzie wiązać się z wysokimi kosztami.
Przed przyjęciem lub odrzuceniem spadku możemy również skorzystać ze sporządzenia spisu inwentarza. Spis inwentarza to dokument, który określa wartość majątku spadkowego wraz z aktywami i pasywami, czyli długami. W spisie inwentarza znajduje się więc szczegółowy wykaz tego, co wchodzi w skład spadku, jaka jest wartość poszczególnych części oraz jaka jest wysokość długów zmarłego.
Wniosek o spis inwentarza możemy złożyć w sądzie spadku właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub, jeżeli spadkodawca nie mieszkał na terenie Polski, do sądu miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Jeżeli nie wiemy, gdzie znajduje się majątek spadkowy, to wtedy sądem właściwym dla wniosku jest sąd rejonowy m.st. Warszawy.
We wniosku należy wskazać dane osobowe wnioskodawcy, zmarłego oraz dane wszystkich spadkobierców wraz z określeniem stopnia pokrewieństwa. Dodatkowo do wniosku należy dołączyć skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy oraz w razie potrzeby odpisy skrócone aktów urodzenia wnioskodawcy lub uczestników, lub skrócony odpis aktu małżeństwa.
Po złożeniu dokumentu sąd wydaje postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza i kieruje je do komornika, który zajmuje się sporządzeniem takiego dokumentu.
Jeżeli zależy nam na czasie, to możemy również pominąć sądową procedurę i złożyć wniosek o sporządzenie spisu inwentarza bezpośrednio do komornika, w którego rejonie znajduje się majątek spadkowy. Wówczas do komornika składamy wniosek o sporządzenie spisu inwentarza, dołączając do niego te same dokumenty, które składalibyśmy w sądzie.
Sporządzenie spisu inwentarza nie jest jednak bezpłatną procedurą. Wówczas trzeba liczyć się z opłatą sądową w wysokości 100 zł oraz opłatą za działanie komornika w wysokości 400 zł. Niekiedy konieczne może być także poniesienie dodatkowych opłat, np. za wycenę dokonaną przez rzeczoznawcę.
Niekiedy może zdarzyć się, że nie zdążymy sporządzić spisu inwentarza na czas. Trzeba bowiem pamiętać, że na podjęcie decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku mamy zaledwie 6 miesięcy od chwili śmierci spadkodawcy. W takiej sytuacji, gdy nie chcemy odrzucać spadku w całości, możemy przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że odziedziczymy spadek i długi, ale wyłącznie do wysokości odziedziczonego majątku.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza chroni więc nasz osobisty majątek na wypadek, gdyby okazało się, że spadkodawca pozostawił po sobie długi. Warto jednocześnie pamiętać, że gdy przyjmiemy spadek (nawet z dobrodziejstwem inwentarza), to wtedy będziemy musieli spłacić długi spadkodawcy, a więc skontaktować się z wierzycielami i ustalić z nimi odpowiedni plan spłaty.
WG
