W jakiej kolejności spłacać długi spadkowe? Jaki jest czas na spłatę?
Długi spadkowe to zobowiązania, które wraz ze spadkiem przyjmuje na siebie spadkobierca. Nie jest tajemnicą, że spadek to nie tylko szereg praw, ale także obowiązków wynikających z dziedziczenia, w tym także długów. W jakiej kolejności spłacać długi spadkowe? Ta nie jest przypadkowa, a wszystko zależy od rodzaju zaległości czy wierzycieli. Choć nie każdy o tym wie, długi spadkowe ulegają przedawnieniu. To jednak pod pewnymi warunkami.
Długi spadkowe, znane również pod pojęciem długów dziedzicznych, to wszystkie zobowiązania finansowe pozostawione przez osobę zmarłą, które muszą zostać uregulowane przez spadkobierców. Na tych przechodzą obowiązki majątkowe, ale także odpowiedzialność związana z dziedziczeniem, czyli na przykład koszty pochówku czy koszty postępowania spadkowego. Długi spadkowe to także obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek.
Warto pamiętać, że każdy spadkobierca, czy to ustawowy, czy też testamentowy, w czasie sześciu miesięcy o dowiedzeniu się o swoim powołaniu do spadku może złożyć oświadczenie, czy przyjmuje spadek, czy go odrzuca. Jego odrzucenie całkowicie rozwiązuje kwestie długów spadkowych. Natomiast inaczej wygląda sytuacja, kiedy przyjmujemy spadek wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Brak oświadczenia spadkobiercy w ciągu pół roku jest jednoznaczny z przyjęciem spadku wprost.
Spłata długów spadkowych jest zależna od tego, w jaki sposób przyjęliśmy sam spadek. W przypadku dziedziczenia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialności za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w spisie albo wykazie inwentarza stanu czynnego spadku. Z kolei przyjęcie proste spadku (wprost) oznacza przyjęcie spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi. Warto również wspomnieć, że w przypadku osób niemających pełnej zdolności do czynności prawnych jak dzieci, zawsze przyjmowany jest spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Spłata długów spadkowych nie jest przypadkowa. Nie można więc faworyzować niektórych wierzycieli kosztem innych. Co prawda w przepisach nie ma prawa, które wskazywałoby odpowiednią kolejność, to niemniej to, w jakiej kolejności spłacać długi spadkowe, definiuje art. 1025 kodeksu postępowania cywilnego. W jakiej kolejności spłacać długi spadkowe? W sytuacji, gdy wartość stanu czynnego spadku jest niższa niż wartość długów spadkowych, przepis stanowi, że należy robić to w następującej kolejności:
- koszty egzekucyjne;
- należności alimentacyjne;
- należności za pracę za okres 3 miesięcy do wysokości najniższego wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach oraz renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci i koszty zwykłego pogrzebu dłużnika;
- należności zabezpieczone hipoteką morską lub przywilejem na statku morskim;
- należności zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym i zastawem skarbowym albo korzystające z ustawowego pierwszeństwa oraz prawa, które ciążyły na nieruchomości przed dokonaniem w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub przed złożeniem do zbioru dokumentów wniosku o dokonanie takiego wpisu;
- należności za pracę niezaspokojone w kolejności trzeciej;
- należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), o ile nie zostały zaspokojone w kolejności piątej;
- należności wierzycieli, którzy prowadzili egzekucję;
- inne należności.
To, w jakiej kolejności spłacać długi spadkowe, zależy również od tego, czy wśród wierzycieli znajdują się już ci, którzy prowadzą egzekucję długów. Jeżeli tak, to ci powinni być spłacani w pierwszej kolejności. Kolejni wierzyciele, o ile pozwoli na to czynny stan spadku, powinni zostać zaspokojeni w drugiej kolejności. Jeżeli bowiem długi spadkowe są niższe niż aktywa, spadkobiercy mogą spłacać wierzycieli w kolejności, w jakiej ci będą się zgłaszać.
W momencie śmierci spadkodawcy prawa i obowiązki przechodzą na spadkobierców, co oznacza, że dług w dalszym ciągu istnieje. Wierzyciel ma prawo żądać spłaty długu od spadkobierców dłużnika, nawet jeśli ci nie mieli pojęcia o jego zobowiązaniach. Niemniej istnieje w polskim prawie przedawnienie długów spadkowych. Kilka lat temu przepisy zostały zmienione na korzyść dłużników, skracając podstawowy termin przedawnienia długu. Jaki jest czas na spłatę długów spadkowych?
Przedawnienie długów spadkowych następuje po sześciu latach. Czas ten liczy się od momentu ich powstania. Jeśli wierzyciel nie podejmie żadnych kroków, aby wyegzekwować zapłatę, długi spadkowe ulegają przedawnieniu po dokładnie sześciu latach. Warto jednak wiedzieć, że przedawnieniu nie ulegają alimenty czy część kapitałowa kredytów hipotecznych. Przedawnienie obejmie odsetki, ale nie część kapitałową kredytu.
Przeczytaj także:
Dziedziczenie ustawowe wbrew testamentowi. Twój dom może zająć państwo
Jaki jest czas na otwarcie testamentu? Jak i gdzie złożyć wniosek?
