Jak zrzec się spadku? To nie to samo, co odrzucenie dziedziczenia

Zrzeczenie się spadku powinno być przemyślaną decyzją, która pozwali uniknąć wielu późniejszych formalności i problemów. Bo dziedziczenie to nie tylko radość, czasem oznacza ono kłopoty, Dzięki umowie notarialnej można skutecznie wyłączyć siebie i swoje potomstwo ze spadku, zabezpieczając przyszłość przed niechcianymi zobowiązaniami. 

Zrzeczenie się spadku to czynność dokonywana jeszcze za życia spadkodawcy, a wymaga podpisania umowy w formie aktu notarialnego pomiędzy przyszłym spadkobiercą a spadkodawcą. W praktyce oznacza to, że spadkobierca rezygnuje ze swojego prawa do dziedziczenia, a także do zachowku - czyli minimalnej części majątku, która przysługuje bliskim, nawet jeśli zostali pominięci w testamencie. Ważną cechą zrzeczenia się spadku jest to, że jego skutki obejmują również zstępnych spadkobiercy, czyli jego dzieci i dalszych potomków, chyba że umowa stanowi inaczej. 

Z kolei odrzucenie spadku ma miejsce dopiero po śmierci spadkodawcy. Spadkobierca ma sześć miesięcy od momentu, w którym dowiedział się o tytule swojego dziedziczenia (zazwyczaj od śmierci spadkodawcy), aby formalnie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w sądzie lub u notariusza. W przeciwieństwie do zrzeczenia się dziedziczenia, odrzucenie spadku nie obejmuje automatycznie zstępnych - w tej sytuacji to dzieci spadkobiercy stają się kolejnymi w kolejności do dziedziczenia i muszą one również odrzucić spadek, jeśli tego chcą. 

Wybór między zrzeczeniem się spadku a jego odrzuceniem zależy głównie od indywidualnych okoliczności. Zrzeczenie się dziedziczenia jest często lepszym rozwiązaniem, jeśli już za życia spadkodawcy wiadomo, że spadek może wiązać się z zadłużeniem lub że spadkobierca nie chce uczestniczyć w dziedziczeniu z jakiegokolwiek powodu. W ten sposób unika się konieczności składania późniejszych oświadczeń, a dzieci spadkobiercy są automatycznie wyłączone z dziedziczenia, co może oszczędzić formalności dla przyszłych pokoleń. 

Odrzucenie spadku jest z kolei koniecznością w sytuacji, gdy spadkodawca nie przewidział wcześniej umowy zrzeczenia, a po jego śmierci okazuje się, że majątek składa się z długów. W tej sytuacji ważne jest, aby działać w odpowiednim terminie, gdyż brak reakcji w ciągu sześciu miesięcy oznacza automatyczne przyjęcie spadku - również z długami. Przy podejmowaniu decyzji warto wziąć pod uwagę, że zrzeczenie się spadku jest procesem odwracalnym, podczas gdy odrzucenia spadku co do zasady nie można cofnąć. Może się to zdarzyć tylko pod pewnymi warunkami, które muszą zostać rozpatrzone i ocenione przez sąd. Może do tego dojść, gdy oświadczenie o odrzuceniu spadku zostało dokonane na przykład w wyniku gróźb.  

Zrzeczenie się dziedziczenia to decyzja, którą trzeba podjąć za życia spadkodawcy. Warto dobrze ją przemyśleć, z uwagi na to, że wpływa ona nie tylko na spadkobiercę, ale również na jego potomków. Zrzeczenie się spadku musi być dokonane w formie umowy notarialnej między spadkobiercą a spadkodawcą. To oznacza, że obie strony muszą stawić się przed notariuszem, aby podpisać akt notarialny. Warto przed tym krokiem skonsultować się z prawnikiem, aby dobrze zrozumieć wszystkie skutki prawne tej decyzji.  

Po podpisaniu umowy, spadkobierca traci prawo do spadku i zachowku, a jego dzieci również nie mają prawa do dziedziczenia po spadkodawcy, chyba że w umowie przewidziano inaczej. Jeśli obie strony - spadkobierca i spadkodawca - zmienią zdanie, umowa o zrzeczenie się dziedziczenia może być odwołana. Wymaga to jednak zawarcia kolejnej umowy notarialnej, która uchyli skutki wcześniejszego zrzeczenia. 

Czytaj też: Jak przekazać darowiznę? To ważne, by uniknąć kłopotów z fiskusem