Jakie prawa ma pożyczający przez internet?
Instytucje finansowe udzielające szybkich kredytów i pożyczek coraz częściej oferują swoje usługi za pośrednictwem internetu. To pozwala im dotrzeć do znacznie szerszego grona potencjalnych klientów w porównaniu do tradycyjnych placówek. Tego rodzaju działalność musi być jednak zgodna z przepisami chroniącymi konsumentów, którzy korzystają z usług finansowych świadczonych na odległość.
Uchybienia w ofertach
Jak wynika z ostatnio przeprowadzonej kontroli, działające w sieci parabanki nierzadko nie informują klientów o przysługujących im prawach, kosztach pożyczki czy innych wymaganych danych. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów sprawdził 24 strony internetowe oferujące szybkie kredyty. Przedsiębiorcy uczestniczący w tej akcji zostali wybrani losowo po wpisaniu do wyszukiwarki haseł takich jak m.in. chwilówka, szybki kredyt, pożyczka bez BIK.
Brak informacji dotyczącej kosztów udzielanej pożyczki to najczęściej występujący problem w tego rodzaju ofertach. Na niektórych stronach poddanych urzędowej kontroli, a służących do zawierania umów na odległość (on-line), brakowało także danych o zasadach zapłaty ceny, kosztach rozmów telefonicznych czy prawie do wypowiedzenia umowy.
Efektem kontroli są teraz prowadzone postępowania wyjaśniające wobec blisko połowy objętych kontrolą firm.
Umowy na odległość to umowy zawierane między przedsiębiorcą a konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, np. telefonu, telefaksu, poczty elektronicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej.
Usługi finansowe na odległość
Prawodawca wspólnotowy, a w ślad za nim ustawodawca krajowy w szczególny sposób chronią interesy konsumentów zawierających umowy przy wykorzystaniu środków porozumienia się na odległość, w tym coraz częściej Internetu. W przypadku Polski jest to ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. W szczególny sposób zadbano o prawa słabszych uczestników rynku korzystających z usług finansowych świadczonych na odległość. Należą do nich czynności bankowe i ubezpieczeniowe, umowy kredytu konsumenckiego, a także umowy uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.
W przypadku tego rodzaju ofert przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta m.in. o:
- swoich danych rejestrowych,
- istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu,
- cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, w tym opłaty i podatki, a w przypadku niemożności określenia dokładnej ceny, podstawie obliczenia ceny umożliwiającej konsumentowi dokonanie jej weryfikacji,
- ryzyku związanym z usługą finansową, jeżeli wynika ono z jej szczególnych cech lub charakteru czynności, które mają być wykonane, lub jeżeli cena bądź wynagrodzenie zależą wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym,
- zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia,
- kosztach oraz terminie i sposobie świadczenia usługi,
- prawie oraz sposobie odstąpienia od umowy albo wskazaniu, że prawo takie nie przysługuje
- dodatkowych kosztach ponoszonych przez konsumenta wynikających z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeżeli mogą one wystąpić,
- terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie albo wynagrodzeniu mają charakter wiążący,
- miejscu i sposobie składania reklamacji,
- prawie wypowiedzenia umowy oraz skutkach tego wypowiedzenia, w tym o karach umownych.
Prawa konsumenta
Jednym z podstawowych praw konsumentów zawierających umowy na odległość jest możliwość odstąpienia od takiej umowy w ciągu najbliższych 10, 14 lub 30 dni. Długość tego terminu przyznanego konsumentowi na ponowne przemyślenie transakcji i ewentualnie zmianę decyzji zależy od rodzaju transakcji. Dłuższe terminy (14 i 30 dni) dotyczą właśnie usług finansowych na odległość (np. kredytów, polis ubezpieczeniowych). Z reguły od tak zawartych umów konsument ma prawo odstąpić w ciągu 14 dni. Termin ten dotyczy m.in. zawieranych w sieci umów kredytów i pożyczek, niezależnie od tego, ile wynosi kwota pożyczki/kredytu.
Jedynie w przypadku czynności ubezpieczeniowych termin na odstąpienie od umowy wynosi 30 dni od dnia poinformowania konsumenta o zawarciu umowy lub od dnia potwierdzenia informacji, jeżeli jest to termin późniejszy
W przypadku odstąpienia konsumenta od umowy, umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w terminie 30 dni od dnia odstąpienia od umowy (gdy chodzi o świadczenia konsumenta) bądź od dnia otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy (w przypadku świadczeń przedsiębiorcy). Dla porównania, w przypadku umowy o kredyt konsumencki zawartej w lokalu przedsiębiorcy, termin ten wynosi tylko 10 dni i jednocześnie z odstąpieniem od umowy konsument powinien zwrócić otrzymane pieniądze. Zatem w lepszej sytuacji z tego punktu widzenia są pożyczkobiorcy korzystający z internetowych ofert kredytowych.
Co istotne, przedsiębiorca (tu: instytucja udzielająca kredytu lub pożyczki) nie może zastrzec odstępnego ani kary umownej na wypadek odstąpienia konsumenta w terminie 14 dni od umowy zawartej za pośrednictwem środka porozumiewania się na odległość.
Podstawa prawna: ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2000 r. nr 22, poz. 271 ze zm.).
autor: Tomasz Konieczny
Gazeta Podatkowa Nr 615 z dnia 2009-11-30