Kiedy przedawniają się długi i jakie?
W Polsce jest prawie 2,7 miliona dłużników. Wliczają się do nich nie tylko kredyty hipoteczne, ale także pożyczki gotówkowe, chwilówki, a nawet zakupy na raty. Warto pamiętać, że w naszym systemie prawnym istnieje instytucja przedawnienia zobowiązań. Sprawdź, jakie długi i po jakim czasie się przedawniają.
Do 2018 roku polskie przepisy stanowiły o 10-letnim okresie przedawnienia długów. Jednak wprowadzona w tamtym czasie nowelizacja zmniejszyła ten okres aż o cztery lata. Obecnie wynosi on sześć lat. Należy pamiętać, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od momentu podpisania umowy. Jednak nie wystarczy nie spłacać zobowiązania i odczekać sześć lat. Okres przedawnienia przerywają głównie cztery czynności:
- rozpoczęcie mediacji,
- skierowanie sprawy do sądu lub organu wyznaczonego w tego typu sprawach,
- wezwanie do zapłaty,
- zawarcie obustronnej ugody.
Dodatkowo należy pamiętać, że za przerwanie biegu przedawnienia może również być odpowiedzialny dłużnik. Wystarczy, że w pewnym momencie wpłaci choćby niewielką część kwoty zadłużenia na poczet jego spłaty. Taka czynność również jest traktowana jako przerwanie okresu przedawnienia.
Długi zaciągnięte od osoby prywatnej również podlegają okresowi 6-letniego przedawnienia. W tym przypadku także obowiązują czynności, które wierzyciel prywatny może podjąć w celu jego przerwania. Dodatkowo należy pamiętać, że termin przedawnienia długu, bez względu na jego rodzaj, ubiega wraz z ostatnim dniem kalendarzowym, a nie po upływie sześciu lat od zawarcia umowy pożyczki.
Najlepiej w tym przypadku wykorzystać przykład: Jan Kowalski pożyczył 12 maja 2023 roku 10 000 złotych Adamowi Nowakowi. Kowalski po jakimś czasie zapomniał o tej pożyczce, a Nowak jej nie spłacał. Kiedy dług Adama Nowaka się przedawni? Na koniec roku kalendarzowego po upływie sześciu lat od zawarcia zobowiązania, czyli 31 grudnia 2029 roku.
Katalog długów podlegających przedawnieniu jest naprawdę spory. Należą do nich choćby takie zobowiązania jak długi w opłatach za czynsz czy też mandaty. W tym drugim przypadku mówimy zarówno o grzywnach za brak biletu, jak i mandatach karnych. Przedawnieniu podlegają również nieuiszczone opłaty podatkowe takie jak podatek dochodowy, podatek od nieruchomości czy VAT.
Ponadto w katalogu długów, które podlegają przedawnieniu, znajdziemy pożyczki od osób fizycznych, roszczenia spadkowe czy zobowiązania alimentacyjne. Przedawnić mogą się także zaległości wobec banków wynikające z braku spłaty pożyczki lub kredytu, a także te, które wynikają z zadłużenia wobec banku powstałego na karcie kredytowej.
Od odpowiedzialności za długi może również uciec przedsiębiorca. Przedawnieniu podlegają zarówno zadłużenia pracodawcy wobec pracowników zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych, jak i o pracę. Dodatkowo przedawnić mogą się również długi powstałe w wyniku brak płatności składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Najszybciej przedawniają się długi powstałe w wyniku braku opłaty mandatu za brak biletu w komunikacji zbiorowej. W takim przypadku podmiot odpowiedzialny ze wyegzekwowanie zapłaty ma jedynie rok, by dłużnik opłacił grzywnę. Jeśli w tym okresie nie podejmie żadnych działań, zostaną one przeterminowane.
Na drugim biegunie znajdują się pożyczki od osób fizycznych oraz roszczenia spadkowe. W takim przypadku bieg przedawnienia mija dopiero po sześciu latach od momentu powstania zobowiązania. Należy pamiętać, że przedawnienie upływa ostatniego dnia roku kalendarzowego bez względu na to, ile wynosi okres przedawnienia.
Pierwszym sposobem na sprawdzenie, czy dług się przedawnił, jest analiza posiadanych umów i rachunków. Wszędzie, gdzie widnieje termin spłaty, a my nie jesteśmy pewni, czy go dotrzymaliśmy, musimy przejrzeć nasze konto w poszukiwaniu przelewów, czy też potwierdzenia wysłania przekazów pocztowych. Od terminu spłaty zobowiązania należy doliczyć odpowiedni okres przedawnienia i sprawdzić, czy nadal mamy dług do spłaty.
Nawet jeśli pierwszy krok nie wskaże nam żadnych zobowiązań, warto sprawdzić takie rejestry jak Biuro Informacji Kredytowej (BIK) oraz Biuro Informacji Gospodarczej (BIG). W tych miejscach powinny znaleźć się wszelkie dane o nieopłaconych zobowiązaniach. Pamiętajmy również o zachowaniu wszelkich wezwań do zapłaty, gdyż przerywają one bieg przedawnienia.
Zobacz także:
Dodatek za wysługę lat. Ile wynosi i jak obliczyć staż pracy?
