Dodatek za wysługę lat. Ile wynosi i jak obliczyć staż pracy?
Dodatek stażowy to instrument pozwalający na zwiększenie wynagrodzenia po przepracowaniu odpowiedniego okresu. Nierozerwalnie związany jest on ze sferą budżetową, jednak nie ma przeszkód, by takie rozwiązanie funkcjonowało także w sektorze prywatnym. Sprawdź, ile wynosi dodatek za wysługę lat w poszczególnych zawodach i jak obliczyć staż pracy wymagany do ustalenia jego wysokości.
Zgodnie z prawem dodatkowe wynagrodzenie za wysługę lat przysługuje pracownikom tzw. budżetówki. W ich przypadku ten benefit jest obowiązkowy i wypłacany łącznie z wynagrodzeniem. Nie ma żadnych przepisów, które uniemożliwiałyby wdrożenie takiego rozwiązania w prywatnym przedsiębiorstwie, jednak jest to niezwykle rzadko spotykane.
Do grup zawodowych uprawnionych do otrzymania dodatku za wysługę lat zaliczamy między innymi:
- nauczycieli,
- policjantów,
- pracowników ochrony zdrowia,
- pracowników samorządowych,
- pracowników sfery budżetowej,
- strażaków,
- żołnierzy.
Do ustalenia wysokości tego świadczenia konieczne jest wyliczenie stażu pracy pracownika. Na tej podstawie ustalany jest wymiar dodatku za wysługę lat, jaki mu przysługuje.
Mimo że dodatek za wysługę lat przysługuje w większości pracownikom sektora publicznego, do jego wyliczenia przyjmuje się okresy zatrudnienia zarówno w przedsiębiorstwach prywatnych, jak i państwowych. Ponadto do stażu pracy wliczamy:
- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- okres prowadzenia gospodarstwa rolnego,
- okres służby wojskowej,
- praca poza granicami Polski,
- studia doktoranckie trwające ponad 4 lata,
- wcześniejsze okresy zatrudnienia.
Jednak w momencie wyliczania stażu pracy należy pamiętać o dwóch przypadkach, które nie są do niego wliczane. Mowa tu o okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz współpracy opartej na umowach cywilnoprawnych (umowa-zlecenie czy umowa o dzieło).
Zobacz także: Jak napisać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku? Gdzie taki wniosek złożyć?
Przyznanie dodatku stażowego pracownikowi "budżetówki" odbywa się na podstawie przepisów ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Artykuł 22 tego aktu prawnego określa, kto i kiedy otrzymuje dodatek za wieloletnią pracę w urzędach państwowych. Urzędnik państwowy ma prawo do otrzymania świadczenia po przepracowaniu pięciu lat. W takim przypadku jego wysokość wynosi pięć procent miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i rośnie o jeden procent z każdym kolejnym rokiem. Maksymalna wysokość dodatku stażowego dla pracownika urzędu państwowego wynosi 20 proc. po przepracowaniu 20 lat.
W przypadku nauczycieli podstawowym aktem prawnym ich obowiązującym jest Karta Nauczyciela. Dodatek za wysługę lat określa artykuł 33, który nadaje pracownikom oświaty prawo do świadczenia po przepracowaniu czterech lat. Jego wysokość po tym okresie wynosi cztery procent i rośnie o jeden procent przez każdy kolejny rok. Tak, jak w przypadku urzędników państwowych, maksymalny wymiar dodatku za wysługę lat to 20 proc.
Funkcjonariusze Policji są uprawnieni do najszybszego otrzymania dodatku ze wszystkich wymienionych grup zawodowych. W przypadku policjantów już po odsłużeniu dwóch lat dostają oni dodatek stażowy w wysokości dwóch procent uposażenia zasadniczego. Przez kolejne 18 lat rośnie on o jeden procent rocznie. Na tym jednak nie koniec, gdyż po tym okresie rośnie o dwa procent co dwa lata do osiągnięcia progu 32 procent. Maksymalne dodatek za wysługę lat dla policjanta wynosi 35 proc. uposażenia zasadniczego i otrzymują go funkcjonariusze po 35 latach służby.
W przypadku pracowników samorządowych dodatek stażowy jest przyznawany na podstawie przepisów ustawy o pracownikach samorządowych, a także rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Zgodnie z przepisami tych aktów prawnych pracownikowi samorządowemu przysługuje dodatek za wieloletnią pracę po przepracowaniu pięciu lat. Po tym okresie wynosi on, tak samo jak w przypadku pracowników urzędów państwowych, pięć procent. Z każdym kolejnym rokiem wzrasta o jeden procent. Maksymalny dodatek za wieloletnią pracę dla pracownika samorządowego wynosi 20 proc.
W tym kontekście należy rozgraniczyć dwa aspekty: staż pracy ustalany na potrzeby ustalenia wymiaru urlopu oraz staż pracy ustalany na potrzeby ustalenia wymiaru dodatku stażowego. W tym pierwszym przypadku pod uwagę brane są również okresy pobierania nauki. Najmniejszy, bo trzyletni okres, przysługuje po ukończeniu zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej. Największy - ośmioletni - po wykończeniu szkoły wyższej, czyli zdobyciu tytułu licencjata lub inżyniera.
Na potrzeby ustalenia stażu pracy wymaganego do otrzymania dodatku za wysługę lat brane są pod uwagę jedynie okresy wcześniejszego zatrudnienia. Czas, w którym pracownik pobierał edukację, nie jest liczony do tego wymiaru. Dodatkowo w każdym przypadku mogą się one różnić i są regulowane przez rozporządzenia odpowiednich organów.
Czytaj również:
Czy mogę sprzedać nieruchomość otrzymaną w spadku?
Dodatki do emerytury, które zwiększą twoje świadczenie. Trzynasta emerytura przy nich wymięka
