Lokaty bankowe nadal przegrywają z inflacją, ale warto o nich dużo wiedzieć
Lokaty bankowe to w Polsce ciągle niezbyt atrakcyjna forma inwestowania, bo marnie wyglądają 7-procentowe odsetki przy 16-procentowej inflacji. Trudno nie zgodzić się z tymi, którzy twierdzą, że zanoszenie pieniędzy do banku to jedynie minimalizacja strat wynikających z wysokiej inflacji. Lokaty dają jednak klientom poczucie, że zdeponowane środki przynoszą jakiś zysk i nie są narażone na duże ryzyko. Warto wiedzieć jakie są rodzaje lokat i czym się różnią.
Osoba zostawiająca w banku pieniądze na lokacie ma pewność, że po upływie określonego w umowie czasu otrzyma zdeponowane środki powiększone o należne odsetki. Z kolei banki dostając pieniądze od jednych klientów oferują je innym klientom w postaci kredytów.
W trakcie trwania lokaty najczęściej nie można wycofywać z niej pieniędzy. Środki na lokacie pozostają aż do jej zamknięcia, a później trafiają wraz z odsetkami na wskazane konto. Lokata bankowa przynosi zazwyczaj mały zysk, ale zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa. Ryzyko utraty depozytu jest bowiem znikome. Nad bezpieczeństwem lokat czuwa Bankowy Fundusz Gwarancyjny (do wysokości 100 tysięcy euro).
Lokaty terminowe, zwane też standardowymi, cieszą się największą popularnością. Zakładane są na konkretny okres i kończą się w wyznaczonym w umowie dniu. Z uwagi na ich różne cechy możemy mówić o lokatach:
- krótkoterminowych (najczęściej są to umowy podpisywane na kilka miesięcy, ale mogą być też np. kilkudniowe)
- kwartalnych (na 3 miesiące)
- długoterminowych (średnio trwają od 2 do 3 lat)
- odnawialnych (automatycznie odnawiają się po upływie terminu zakończenia umowy)
- nieodnawialnych (kończą się w czasie określonym z góry)
Lokata rentierska
Jeśli ktoś ma naprawdę duże oszczędności może pomyśleć o lokacie rentierskiej, dzięki której wypłaca odsetki z określoną częstotliwością - np. raz w miesiącu albo raz na kwartał. Ten rodzaj lokaty oferowany jest jedynie osobom bardzo zamożnym, które chcą wpłacić minimum 100 tys. zł. W dodatku, lokata rentierska to pewien rodzaj lokaty długoterminowej. Umowa zawierana jest zazwyczaj na okres co najmniej 12 miesięcy, a najczęściej na 2 lub 3 lata.
Lokata strukturyzowana
Ten rodzaj lokaty ma dwa cele - ochronę kapitału i osiągnięcie zysku. Część wpłaconych pieniędzy lokowana jest w bezpieczne instrumenty takie jak np. obligacje, a druga część w instrumenty, które charakteryzują się dużym ryzykiem, ale dają możliwość osiągnięcia wyższego zysku. Umowa między bankiem a klientem podpisywana jest zwykle na długi okres i dopiero po jej zakończeniu można otrzymać wpłacone środki z odsetkami.
Lokata progresywna
Oprocentowanie tej lokaty narasta np. co miesiąc. Lokatę progresywną można przerwać w trakcie jej trwania, bez utraty odsetek. Osobie zrywającej lokatę przed upływem okresu umownego naliczane są odsetki za każdy zakończony miesiąc, według oprocentowania przypisanego do danego miesiąca.
Lokata overnight (nocna)
Ten rodzaj lokaty cieszył się wyjątkową popularnością kilka lat temu ze względu na możliwość uniknięcia podatku Belki. Lokata nocna, jak sama nazwa wskazuje, pracuje tylko przez jedną noc. Kolejnego dnia bank zwraca zdeponowane środki wraz z należnymi odsetkami.
Lokata walutowa
Ktoś, kto decyduje się ulokować środki na lokacie walutowej, musi pamiętać, że wpływ na wysokość ewentualnego zysku oprócz oprocentowania mają również różnice kursowe.
Klient banku nie może zapominać, że oprocentowanie lokat zawsze podawane jest w skali roku. Jeśli w reklamie lokaty kwartalnej pojawia się informacja, że bank płaci 5 proc., to kwotę, którą gotowi jesteśmy zdeponować mnożymy przez 5 proc., ale zaraz potem dzielimy ją przez 365 dni, a następnie mnożymy przez 91 dni. Wynik końcowy da kwotę odsetek, która należy nam się po upływie kwartału.
Niestety, to nie koniec rachunku. Od zysku z lokaty trzeba bowiem zapłacić podatek Belki. Bank wypłaca klientowi kwotę pomniejszoną o należną wartość podatku, który wynosi 19 proc.
Oprocentowanie lokaty może być stałe lub zmienne. To pierwsze zwykle dotyczy lokat krótkoterminowych, trwających maksymalnie do roku. Przez ten czas wysokość odsetek będzie stała niezależnie od sytuacji na rynku i ewentualnej zmiany stóp procentowych.
Oprocentowanie zmienne jest często bardziej ryzykowne, ale może przyczynić się do wypracowania większego zysku. Oprocentowanie lokat wzrasta lub spada wraz ze zmianami stóp NBP. Ten rodzaj oprocentowania najczęściej jest obligatoryjny w przypadku lokat długoterminowych.
Dodatkowo z uwagi na sposób liczenia odsetek w umowach z bankami spotykamy:
- odsetki proste - obliczane od wysokości powierzonego kapitału przez cały okres lokaty
- odsetki składane - naliczane wielokrotnie; na początku umowy obliczane od wysokości powierzonego kapitału, następnie dodawane do kapitału i w kolejnym okresie odsetkowym liczone już od powiększonej kwoty
Jacek Brzeski
