Nie daj się złapać na weksel

Weksel jest rodzajem papieru wartościowego, którego podpisanie jest równoznaczne z podjęciem określonego zobowiązania. Najpopularniejszymi wekslami są weksle własne, gdzie wystawca zobowiązuje się do zapłaty określonej sumy pieniędzy. Drugi rodzaj to weksle trasowane, powszechne w obrocie, gdzie wystawca zleca wskazanej na wekslu osobie (trasatowi) zapłacenie określonej sumy na rzecz osoby trzeciej (remitenta). Weksel może być imienny, czyli związany z określoną osobą, na rzecz której należy dokonać płatności, lub na okaziciela - wtedy płatność należy się osobie, która przedstawi weksel do zrealizowania.

Uwaga!

Zaletą, ale i niebezpieczeństwem weksla jest jego obiegowość, tj zdolność do przechodzenia od jednego posiadacza do drugiego. By przekazać prawa z weksla na inną osobę, wystarczy napisać na jego odwrocie odpowiednią adnotację i złożyć podpis. Ważną cechą weksla jest także abstrakcyjność - zapłata sumy wyrażonej w wekslu nie może być uzależniona od jakichkolwiek innych czynników: wyraża się to w słowie "bezwarunkowo" .

Weksel musi zawierać następujące elementy :

- nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

- polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej słownie i cyfrowo sumy pieniężnej;

- nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

- oznaczenie terminu i miejsca płatności;

- nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

- oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;

- czytelny podpis wystawcy weksla.

Ważny też na kartce

Dla ważności weksla nie jest konieczne użycie urzędowego blankietu (chociaż jest zalecane ze względu na bezpieczeństwo obrotu), weksel może być wystawiony na zwykłej kartce papieru. Tak wypełniony weksel może być "sprzedany" poprzez przeniesienie praw z niego (tzw. indos). Przejecie praw z weksla może się również odbyć poprzez np. dziedziczenie. Weksel może być płatny w pewien czas po okazaniu, w pewien czas po określonej dacie lub w oznaczonym dniu. Trasat może przy zapłacie żądać wydania weksla pokwitowanego przez posiadacza.

Weksle in blanco

Oddzielną sprawą są "weksle in blanco" - są to niezupełne weksle, bo brakuje w nich pewnych podstawowych cech wymaganych przez prawo wekslowe. Zazwyczaj jest to suma, na którą weksel opiewa. Wtedy należy dołączyć do weksla dodatkową umowę zwaną deklaracją wekslową, która opisuje dokładne zasady wypełniania brakujących elementów. Zawsze istnieje ryzyko, że remitent wypełni weksel niezgodnie z umową. Jeśli posiada go osoba trzecia, ustawa - chroniąc jej dobrą wiarę (poza szczególnymi przypadkami) - mówi, że wypełnienie weksla niezgodnie z deklaracją nie anuluje jego ważności, a powoduje jej ograniczenie do granic w niej wyznaczonych.

Szybkie należności

W sytuacji, gdy dłużnik nie chce zapłacić sumy wekslowej, wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej. Wnioski takie są rozpatrywane w trybie uproszczonym, na posiedzeniu niejawnym. Jeśli weksel został wystawiony zgodnie z prawem wekslowym, to sąd wyda nakaz zapłaty z dwutygodniowym terminem dla dłużnika. Jeśli w ciągu tego okresu nie zostanie zapłacona suma wekslowa ani nie zostanie wniesiony zarzut przeciwko nakazowi, to weksel może od razu stać się przedmiotem egzekucji komorniczej.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z wagi podpisu składanego pod wekslem. Aby ograniczyć obrót swoim wekslem, wystarczy na wystawianym dokumencie wpisać klauzulę "nie na zlecenie", co skutecznie zabezpieczy wystawcę weksla przed wprowadzeniem go do obrotu.

Marcin Zabrzeski