Pilnuj numeru swojej karty

Także sądy zapewne nie będą patrzeć na tych ludzi inaczej, bowiem naruszenie zaufania konsumentów do kart płatniczych mocno uderza w fundamenty obecnego systemu bankowego i finansowego.

Ponieważ coraz więcej osób w Polsce staje się posiadaczami "wypukłych" kart płatniczych, a głównie takie mogą służyć do zakupów w Internecie, problem ich ochrony nabiera coraz większego znaczenia. Niestety, ujawnienie naszego numeru może nastąpić wszędzie, gdzie płacimy naszą kartą. Skrzętnie wykorzystują to przestępcy. Często tego rodzaju oszustwa dokonują osoby przypadkowe, które posiadają dostęp do numerów kart klientów.

Kto za to płaci?

W dobie wszechobecnej dominacji pieniądza, coraz częściej zadajemy sobie pytanie, jak w łatwy sposób i bez wysiłku go zarabiać. Nie każdy bowiem jest gotów do ciężkiej i wytężonej pracy, nie zawsze także tego rodzaju wysiłek jest odpowiednio nagradzany. Nie brakuje więc osób, także bardzo dobrze wykształconych, które swoją wiedzę i pomysłowość chcą przełożyć na "łatwe pieniądze".

Przestępczość kartowa uchodzi natomiast za przestępczość dokonywaną w "białych rękawiczkach". Nie trzeba się nigdzie fizycznie włamywać, stosować przemocy, można więc - we własnym mniemaniu - pozostać człowiekiem uczciwym. Dochodzi do tego podobieństwo pomiędzy różnymi rodzajami przestępczości kartowej a hackingiem. Często jednak jest on pojmowany tak, jak miało to miejsce w latach 80-tych, jako niegroźna zabawa, mająca dowodzić umiejętności hakera i jego wyższości nad osobami budującymi systemy zabezpieczeń.

Od początku lat 90-tych okazało się jednak, że hacking niesie za sobą ogromne zagrożenia i przestał on być niewinną zabawą. Tego rodzaju "zabawy" mogą bowiem powodować straty sięgające setek milionów złotych.

W przypadku przestępczości kartowej zawsze ktoś jest poszkodowany, czyli może to być posiadacz karty lub też bank, który kartę wydał. Odpowiadać za niektóre transakcje może także centrum rozliczeniowe, które je rozlicza, albo nawet sklep, który dany towar sprzedał i dostarczył. Dzieje się tak jednak tylko wtedy, jeśli podmioty te nie zachowały procedur związanych z prawidłową akceptacją kart.

Najdotkliwsze są straty, które ponoszą zwykli posiadacze kart. Dla nich strata kilkuset albo nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych to najczęściej poważny dramat. Oczywiście w przypadku większości przestępstw nie jest możliwe wygenerowanie aż tak dużych strat, poza tym ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych ogranicza odpowiedzialność klienta do 150 EUR, a po zastrzeżeniu karty nawet do 0. Niestety ustawa, choć uchwalona 1,5 roku temu, już nie przystaje w wielu miejscach do rzeczywistości.

Nie wiadomo bowiem, jak przepisy ustawy należy stosować do sytuacji, kiedy klient karty fizycznie nie utracił, a tak właśnie jest w przypadku przestępstwa zwanego skimmingiem. Generalnie w takiej sytuacji klient pozostaje na łasce lub raczej niełasce banku.

Wszystkie straty, których nie da się przerzucić z mocy prawa lub umowy na klienta, ponosi bank, który kartę wydał. I nie jest tak, że bank pokrywa te straty z pieniędzy swoich akcjonariuszy lub pomniejsza ich zysk. Prawda jest taka, że za tego rodzaju straty płacą wszyscy klienci danego banku, a w gruncie rzeczy wszyscy klienci systemu bankowego. Skutkuje to bowiem wyższymi opłatami, niższym oprocentowaniem i bardziej wygórowanymi wymogami formalnymi w przypadku wielu bankowych czynności.

A ponieważ klientami banków są wszyscy Polacy, jeśli nie bezpośrednio, to często za pośrednictwem innych instytucji, to wszyscy oni ponoszą koszty tej przestępczości. Oczywiście taki brak konkretnej i spersonalizowanej ofiary sprzyja budowaniu mitu przestępczości, która nikomu nie szkodzi.

Głupota do potęgi

Nie wszyscy stają się przestępcami w wyniku przemyślanego działania. Bardzo wiele osób wchodzi na drogę przestępczą na skutek czegoś, co powszechnie nazywamy "głupotą". Jest ona spowodowana brakiem wiedzy lub wadą zastosowanego rozumowania, niemożnością przewidywania wszystkich konsekwencji własnego działania.

W Internecie bardzo łatwo można natknąć się na różnego rodzaju programy, generujące losowe numery kart kredytowych na podstawie różnego rodzaju algorytmów, a przy odrobinie wytrwałości można także odnaleźć strony, na których umieszczone zostały przez przestępców prawdziwe numery kart płatniczych. Próba wykorzystania tego rodzaju informacji do dokonania zakupu, bez względu na to, czy była skuteczna czy też nie, zawsze jest przestępstwem, o czym każdy powinien wiedzieć.

Nie wiadomo, czy wiedział o tym pewien 19-latek z Radomia, który kilka tygodni temu został zatrzymany przez Policję. Dokonywał on w Internecie zakupów, wykorzystując właśnie jeden z generatorów numerów kart. Generatory tego rodzaju dostarczają jednak setki numerów, z których szansę na prawidłową autoryzację mają tylko nieliczne. Aby wychwycić te "prawidłowe" numery, trzeba dokonać dużej liczby transakcji autoryzowanych negatywnie, co jednak zawsze wzbudza podejrzenia w systemach monitoringu agentów rozliczeniowych.

Tak było i tym razem, a chłopak nie tylko nie wiedział, że korzystając z Internetu nie pozostaje anonimowy, ale na dodatek zamawiał towary na swój własny adres domowy. Policja nie miała więc najmniejszego problemu z jego ujęciem, a jak się okazało, udało mu się wyłudzić przy użyciu kart sprzęt elektroniczny i usługi o wartości co najmniej 15 tysięcy złotych.

Podobna historia dotyczy sześciu uczniów z Zielonej Góry, którzy w taki sam sposób wyłudzali towary i usługi w Internecie. Również w tym przypadku ustalenie osób podejrzanych nie przysporzyło Policji i agentom rozliczeniowym większych problemów. Wszystko zaczęło się, gdy jeden z 19-latków wszedł w posiadanie numerów kart zamieszczonych w Internecie. Posiadaną wiedzą podzielił się z kolegami, którzy także zaczęli dokonywać zakupów z wykorzystaniem cudzych numerów kart. Cały proceder nie trwał dłużej niż 6 tygodni, wszyscy zostali zatrzymani i grozi im kara nawet do 8 lat więzienia.

Bójmy się profesjonalistów

Oczywiście tego rodzaju proceder uprawiają nie tylko dyletanci. Funkcjonują także duże i dobrze zorganizowane grupy przestępcze, w ramach których dochodzi do specjalizacji w wykonywaniu różnych działań. Część osób w takiej grupie zajmuje się pozyskiwaniem numerów kart, co następuje poprzez Internet lub też z zastosowaniem innych metod. Inni członkowie grupy zajmują się dokonywaniem transakcji, inni zaś odbiorem towarów i ich późniejszą odsprzedażą. Tego rodzaju grupy są trudniejsze do wyśledzenia, działając w Internecie starają się one nie pozostawiać po swoich działaniach żadnych śladów. Często korzystają z serwerów pośredniczących, dzięki czemu mogą ukryć swoją tożsamość. Oczywiście nie zawsze im się to udaje i od czasu do czasu tego rodzaju grupy także wpadają w ręce Policji.

Internet jest świetnym narzędziem sprzyjającym tego rodzaju przestępczości. Wiadomo, że istnieje cała internetowa społeczność tego pokroju przestępców i osób zainteresowanych taką działalnością. Na bieżąco wymieniają się oni pozyskanymi numerami kart, posiadają własne fora dyskusyjne i strony internetowe. Większość takich przedsięwzięć jest stale monitorowana przez Policję, a odpowiedzią na powstawanie międzynarodowych grup przestępczych jest międzynarodowa współpraca służb odpowiedzialnych za ich zwalczanie.

Co pomaga Policji?

Jednak okazuje się, że głównymi wrogami przestępców są oni sami. Jak mówią policjanci zajmujący się zwalczaniem cardingu, najczęstszym powodem ujawnienia działań przestępczych jest pazerność samych przestępców. Okazuje się, że kiedy uda im się znaleźć działającą kartę, to starają się wyłudzić przy jej użyciu jak najwięcej dóbr. To ich gubi, bowiem - jak wskazują specjaliści - pojedyncze oszustwa są bardzo trudne do wykrycia, jednak jeśli ktoś robi to na dużą skalę, to tak naprawdę jakby sam "prosił się o aresztowanie".

Przestępcy starają się wyłudzać usługi, w przypadku których nie ma konieczności ich fizycznego dostarczenia. Dostarczenie bowiem wymaga ujawnienia tożsamości osoby odbierającej przesyłkę. Stąd ogromną popularnością wśród przestępców cieszą się elektroniczne doładowania telefonów na kartę. Jednak w przypadku oszustw na większą skalę przestępcy nie mogą opierać się tylko na usługach i muszą rozpocząć zakupy dóbr wymagających dostarczenia. W takiej sytuacji policja ma ułatwione zadanie i nawet jeśli przestępca nie jest wskazany jako adresat paczki, to jej obserwacja pozwala na dotarcie do jej rzeczywistego odbiorcy.

Chrońmy numery kart

Problem występowania cardingu to przede wszystkim wynik braku odpowiednich procedur bezpiecznych płatności kartami w Internecie. Niestety, jak dotychczas nie zostały wdrożone na pełną skalę technologie oparte o 3D Secure, takie jak Verified by Visa. Wymagają one, by do zakupu w Internecie był niezbędny nie tylko numer karty, ale także dodatkowe hasło. Takie hasło każdy posiadacz karty ustala w banku, który jego kartę wydał. Jest to system zapewniający nieporównywalnie większe bezpieczeństwo zakupów od obowiązującego obecnie rozwiązania. Obsługę tej technologii wdrożyli już agenci rozliczeniowi i wkrótce wprowadzą ją pierwsze banki w naszym kraju.

Do czasu, gdy nasz bank wdroży 3D Secure, musimy starać się chronić numer naszej karty. Niestety, jedynym sposobem skutecznego chronienia karty, i to nie zawsze, jest rezygnacja z jej użytkowania. Najpopularniejszym miejscem pozyskiwania numerów kart są bowiem punkty handlowo-usługowe, w których dokonujemy zakupów kartami. Numer naszej karty znajduje się na odcinku drukowanym po wykonaniu transakcji, na którym składamy podpis, dodatkowo pracownik sklepu może z terminala wydrukować listę wszystkich transakcji z danego dnia z numerami kart, które były użyte do płatności. Niektóre terminale ukrywają cześć numeru karty, a w jego miejsce drukują gwiazdki. Niestety, jest to zdecydowana mniejszość tych urządzeń.

Na szczęście, jeśli już padniemy ofiarą przestępców, to w dość łatwy sposób można taką transakcję zareklamować i uzyskać zwrot wydatkowanych środków. Ważne jest jednak, by na bieżąco przeglądać nasze wyciągi i mieć kontrolę nad wszystkimi zakupami dokonywanymi kartą. Często bowiem zdarza się, że klienci nie zaglądają nawet do szczegółowych zestawień transakcji i nie zauważają, że padli ofiarą oszustwa.

Podsumowanie

Wzrost liczby kart płatniczych skutkuje wzrostem przestępczości kartowej, szczególnie tej elektronicznej, polegającej na wyłudzaniu towarów i usług z wykorzystaniem danych o cudzej karcie płatniczej. Niestety, sprzyja temu system, który nie zapewnia bezpieczeństwa numerom kart. Mają do nich dostęp setki tysięcy osób, wśród których znajdują się także przestępcy oraz osoby, które przestępcami nie są, lecz trudno im oprzeć się pokusie skorzystania z okazji.

Wiele z tych osób nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji własnego postępowania, co pokazują ostatnie przykłady zatrzymań młodych ludzi związanych z tym procederem. Zysk z przestępczej działalności może wynosić w takim przypadku od kilku do kilkunastu tysięcy złotych, jednak w przypadku zatrzymania osoba taka traci cały łup uzyskany z przestępstwa. Poza tym naraża się na karę nawet do 8 lat pozbawiania wolności.

Będąc posiadaczem karty nie należy broń boże zamykać jej w sejfie i zrezygnować z jej codziennego użytkowania. Ważne jest jednak, by na bieżąco kontrolować to, co dzieje się na rachunkach naszych kart i w razie jakichkolwiek podejrzanych transakcji natychmiast powiadomić o tym bank.

Karol Żwiruk