Policjant nie dorobi?

Zdaniem Janusza Kaczmarka, ministra spraw wewnętrznych i administracji, priorytetem uchwalonej ustawy o policji było zwiększenie dyscypliny i ograniczenie korupcji wśród funkcjonariuszy

Zgodnie z obowiązującymi przepisami policjant nie może zostać powołany na stanowisko komendanta głównego policji. Dla porównania szefem Sztabu Generalnego zawsze jest oficer, a nie cywil, a komendantem Straży Pożarnej jest oficer pożarnictwa. Ostatnia nowelizacja ustawy policyjnej ograniczyła nasze uprawnienia - mówi Antoni Duda, przewodniczący Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów.

Związek skierował właśnie do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z konstytucją niektórych przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz.U. z 2002 r. nr 7, poz. 58 z późn. zm.).

Komendant w cywilu

Według konstytucjonalisty prof. Jerzego Paśnika, art. 5 ust. 3 ustawy o policji umożliwiający powołanie cywila na stanowisko komendanta głównego policji narusza zasadę poprawnej legislacji. Ustawa o policji wprowadza bowiem dwoistość rozwiązań legislacyjnych regulujących status komendanta. Eksperci zwracają uwagę, że stanowisko komendanta głównego policji jako kierownika centralnego urzędu administracji rządowej jest określone w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (Dz.U. nr 170, poz. 1217 z późn. zm.). W konsekwencji policjanci nie będący przecież pracownikami służby cywilnej zostali z mocy ustawy wyłączeni z możliwości objęcia niektórych stanowisk.

- Wprawdzie przepisy nie określają wymogów stawianych kandydatowi na takie stanowisko, ale nakazują, aby także szef policji spełniał warunki stawiane policjantom pod względem wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby. Takie same wymogi muszą spełniać policjanci powoływani na stanowiska komendantów i inne stanowiska służbowe - dodaje prof. Jerzy Paśnik.



Wykluczające się ustawy

Równocześnie obie ustawy o policji i zasobie kadrowym wykluczają się. Stosowanie przepisów ustawy o zasobie kadrowym czyni niekonstytucyjnymi zapisy ustawy o policji, które określają zakres delegacji dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych dotyczący kwalifikacji kandydata policjanta na stanowisko komendanta głównego policji. Natomiast potraktowanie ustawy o policji jako rozwiązania wyjątkowego w stosunku do ustawy o zasobie kadrowym powoduje niemożność powołania na stanowisko komendanta głównego policji osoby niebędącej uprzednio policjantem.

Związkowcy skarżą także znowelizowany przepis art. 62 ust. 2 ustawy o policji, który nakazuje policjantowi składanie oświadczenia majątkowego przy nawiązaniu i rozwiązaniu stosunku służbowego, corocznie i na każde żądanie przełożonego. Przy czym uzasadnienie nie podaje jakichkolwiek argumentów przemawiających za zasadnością rozszerzenia zakresu obowiązku składania oświadczenia.

- Nie negując samej celowości tego obowiązku, wskazać należy, że nowy przepis nie konkretyzuje przesłanek, na podstawie których uprawniony przełożony będzie mógł żądać od policjanta złożenia oświadczenia majątkowego - dodaje Antoni Duda.

Związkowcy kwestionują również obowiązek powiadamiania przełożonego w terminie 14 dni od rozpoczęcia przez współmałżonka lub zstępnego pracy w firmie świadczącej usługi detektywistyczne lub ochrony osób i mienia oraz o objęciu w niej akcji lub udziałów. Policjant ma także zawiadomić przełożonego o fakcie bycia wykonawcą, w rozumieniu prawa zamówień publicznych, usług lub prac na rzecz organów i jednostek nadzorowanych i podległych MSWiA wykonywanych przez małżonka policjanta lub osoby pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. Zdaniem Antoniego Dudy każda taka sytuacja mogąca być związana z konfliktem interesu powinna być rozpatrywana indywidualnie.

- I chociaż konieczne są przepisy antykorupcyjne, to nie można jednak uznać zaskarżonego przepisu za środek do osiągnięcia założonego przez ustawodawcę celu - uzupełnia Antoni Duda.

Dodatkowo związkowcy podkreślają, że obowiązek przekazywania informacji o rodzinie drastycznie ingeruje w sferę prywatności osób trzecich.

Zmiana formacji

Zgodnie z art. 25a ust. 1 ustawy o policji funkcjonariusz Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego może na własną prośbę przenieść się do służby w policji. Dzięki takiemu zapisowi funkcjonariuszom wymienionych wyżej służb nie trzeba wypłacać odpraw, mają ponadto zachowaną ciągłość służby i gwarancję uzyskanych w niej kwalifikacji.

- Jednocześnie jednak inne postanowienia tej ustawy ani też przepisy pragmatyczne ustaw regulujących stosunek służbowy innych funkcjonariuszy niż policjanci nie przewidują odwrotnej sytuacji. W praktyce oznacza to brak możliwości przejścia policjanta na własną prośbę do jednej z powyższych formacji - mówi prof. Jerzy Paśnik.

Bożena Wiktorowska