Nie kwituj w ciemno
W przypadku szkód, które można zauważyć z zewnątrz przy odbiorze, przyjęcie przesyłki bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu jej ubytku lub uszkodzenia. Jeśli więc widać, że przesyłka przyszła uszkodzona nie można odkładać na później spraw związanych z protokolarnym ustaleniem jej stanu. Warto na to uczulić pracowników, którzy odbierają przesyłki. Pokwitowanie odbioru i postawienie pudełka w kącie pokoju w sytuacji gdy widać, że przesyłka jest uszkodzona (np. zalana, wgnieciona) jest równoznaczne z wygaśnięciem roszczeń odszkodowawczych wobec firmy przewozowej.
Spisz protokół
W razie ubytku lub uszkodzenia przesyłki należy sporządzić protokół ustalenia stanu przesyłki. Protokół powinien zawierać w szczególności informacje dotyczące:
1) pierwotnego stanu przesyłki i wartości przesyłki wynikającej z zapisów w dokumencie przewozowym;
2) rodzaju naruszeń stanu przesyłki, pojemnika transportowego lub środka transportowego;
3) rozmiarów naruszenia, w tym ubytków ilości, masy lub objętości przesyłki;
4) przypuszczalnego czasu i miejsca, w którym nastąpiło naruszenie stanu przesyłki;
5) przypuszczalnych przyczyn naruszenia stanu przesyłki;
6) innych okoliczności, w jakich nastąpiło naruszenie stanu przesyłki.
Protokół podpisują osoby uczestniczące w ustaleniu stanu przesyłki.
Szkody, których nie widać z zewnątrz
Jeśli uszkodzenia przesyłki nie można było zauważyć z zewnątrz i ujawniono je już po przyjęciu przesyłki, można składać reklamacje u przewoźnika i żądać odszkodowania. Trzeba jednak spełnić dodatkowe warunki. Należy niezwłocznie po ujawnieniu szkody zgłosić przewoźnikowi żądanie ustalenia stanu przesyłki. Z żądaniem sporządzenia protokołu należy wystąpić nie później niż w ciągu 7 dni od dnia odbioru przesyłki.
Lekkomyślnością jest więc pozostawianie na dłużej niż kilka dni w magazynie dostarczonych przesyłek bez badania ich stanu. Po siedmiu dniach zamkniemy sobie w ten sposób drogę do składania reklamacji u przewoźnika. Jeżeli ustalenia stanu przesyłki dokonuje się po jej wydaniu, to w protokole odnotowuje się także okoliczności ujawnienia naruszenia stanu przesyłki.
Wyjątki od zasady
Od zasady, że przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu jej ubytku lub uszkodzenia są cztery wyjątki.
Pierwszy - gdy szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego.
Drugi - gdy takiego sprawdzenia zaniechano z winy przewoźnika - najczęściej wtedy, gdy odmówił on sporządzenia protokołu ustalającego stan przesyłki.
Trzeci - gdy ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
Czwarty - gdy szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem.
Jeśli nie ma miejsca jeden z czterech przypadków wymienionych powyżej, a adresat nie zgłosił żadnych zastrzeżeń przy przyjmowaniu przesyłki, to nie będzie mógł żądać odszkodowania od przewoźnika.
Obowiązek złożenia reklamacji
Jeśli przesyłka jest uszkodzona, samo protokolarne ustalenie jej stanu nie jest wystarczające dla uzyskania odszkodowania. Należy jeszcze złożyć przewoźnikowi reklamację. Bez niej nie będzie możliwe skierowanie sprawy do sądu. Dopiero kiedy przewoźnik udzieli negatywnej odpowiedzi na reklamację albo ją zignoruje i w terminie 3 miesięcy od doręczenia mu reklamacji nie zapłaci dochodzonych należności, można wystąpić przeciw niemu na drogę sądową. Czasu oczekiwania na odpowiedź (nie więcej niż 3 miesiące) nie wlicza się do terminu przedawnienia roszczeń przeciw przewoźnikowi. Roszczenia odszkodowawcze za uszkodzenie przesyłki dochodzone od przewoźnika przedawniają się po roku.
W razie uszkodzenia przesyłki, odszkodowanie ustala się w wysokości odpowiadającej procentowemu zmniejszeniu się wartości. Oprócz odszkodowań przewoźnik jest obowiązany zwrócić odpowiednią część przewoźnego i innych kosztów związanych z przewozem przesyłki.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 15.11.1984 r. - Prawo przewozowe (Dz. U. z 2000 r. nr 50, poz. 601 ze zm.).
autor: Andrzej Janowski
Gazeta Podatkowa Nr 519 z dnia 2008-12-29
