RPP nie zmienia stóp, a rata kredytu rośnie o 45 złotych

Ekonomiści nie przewidują, aby RPP zmieniła stopy procentowe na kończącym się dziś posiedzeniu. Przypomnijmy, że bazowa stopa wynosi 4,5 proc. Przy listopadowej inflacji na poziomie 4,8 proc. mamy w Polsce ujemne stopy procentowe. Wśród ekonomistów przeważa przekonanie, że w najbliższych miesiącach stopy w Polsce pozostaną niezmienione. W drugiej części roku możliwe są jednak dwa skrajne scenariusze - zarówno zaostrzenie, jak i poluzowanie polityki pieniężnej. Wynika to ze splotu różnych zjawisk makroekonomicznych: wysokiej inflacji, oczekiwanego spowolnienia gospodarczego w Polsce i na świecie, rekordowo niskich stóp w Europie czy wreszcie słabości złotego. Rynek przewiduje, że w ciągu trzech miesięcy WIBOR 3M nie zmieni się. Natomiast w ciągu pół roku - sądząc po notowaniach kontraktów FRA - może spaść w okolice z końca września.

Tymczasem w tym miesiącu wielu kredytobiorców spłacających zadłużenie w złotych może odczuć podwyżkę raty kredytowej. Wynika to ze skokowego wzrostu stopy WIBOR. Co prawda styczniu w stosunku do grudnia stopa rynkowa praktycznie się nie zmieniła, ale zasadą stosowaną przez większość banków jest aktualizacja jej raz na kwartał. A w stosunku do końca września WIBOR 3-miesięczny podniósł się aż o 0,23 pkt. proc. (z 4,76 proc. na koniec września do 4,99 proc. na koniec grudnia). W efekcie, przy założeniu marży kredytowej na poziomie 1,25 proc., taka podwyżka WIBORU spowodowała wzrost raty kredytu na 300 tys. zł (30 lat spłaty) z 1800 zł do 1845 zł.

Wyjaśnienia wymaga jednak, że nie wszystkie banki aktualizują WIBOR co kwartał. Są takie, które robią to jeszcze rzadziej. Co sześć miesięcy aktualizują stopę Pekao Bank Hipoteczny, ING i BOŚ. W BGŻ następuję to co pół roku lub nawet raz na rok w zależności od tego czy do wyliczenia oprocentowania bank przyjmuje WIBOR 6-miesięczny czy roczny. Ale są też przypadki aktualizacji WIBOR-u co miesiąc - mBank i Multibank, a także BPH w odniesieniu do części umów kredytowych. Gdy stopy procentowe rosną rzadsze aktualizacje są korzystniejsze po pozwalają dłużej spłacać niższą ratę. Odwrotnie jest w okresie obniżek stóp procentowych.

Sprawa jest jeszcze bardziej skomplikowana, bo nawet jest banki dokonują zmian stopy WIBOR z taką samą częstotliwością, to mogę wyliczać ją w różny sposób. Mogą brać stawkę z konkretnego dnia kalendarzowego poprzedzającego aktualizację, czyli na przykład przedostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego kolejny kwartał. Mogą wyciągać średnią z kilku dni, na przykład pięciu wybranych dni z miesiąca poprzedzającego kwartał. Takie zasady stosują banki, w których aktualizacja pokrywa się z kwartalnym czy półrocznym okresem kalendarzowym, co oznacza w uproszczeniu, że taką sama stopę mają wszyscy spłacający kredyty w danym banku.

Ale możliwe jest też, że aktualizacja stopy nie następuje co kwartał zgodnie z kalendarzem (czyli na przykład 1 stycznia, 1 kwietnia, 1 czerwca i 1 września), ale co trzy miesiące licząc od dnia uruchomienia kredytu. Niektóre banki zastrzegają ponadto, że aktualizacja następuje tylko wówczas, gdy stopa rynkowa zmieni się o więcej niż przyjęty zakres zmian (0,1 pkt,. proc. czy 0,25 pkt. proc.). A to wszystko powoduje, że stopę referencyjną bardzo trudno jest samemu obliczyć.

Kolejna trudność polega na tym, że banki posługują się różnymi stopami rynkowymi. Najwięcej wybiera WIBOR 3-miesięczny, ale niektóre posługują się też stopą 6-miesięczną, a nawet roczną. Ta ostatnia jest zdecydowanie najrzadziej stosowana. Biorąc pod uwagę historyczną wysokość stawek, WIBOR 3-miesięczny jest najkorzystniejszym wariantem, bo jest najniższy. W ostatnich pięciu latach był średnio o 0,14 pkt. proc. niższy od WIBOR-u 6-miesięcznego.

Katarzyna Siwek, wsp. Jerzy Węglarz

Pobierz: program do rozliczeń PIT