Sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru. Wtedy nie możesz go zaskarżyć
Odmowa sprzedaży towaru przez sprzedawcę budzi wiele wątpliwości wśród konsumentów i przedsiębiorców. Z jednej strony klient oczekuje, że sklep lub firma zrealizuje zawartą transakcję, z drugiej sprzedawca może mieć uzasadnione powody, by odmówić wykonania umowy. W świetle polskiego prawa przedsiębiorca nie ma dowolności, a każdy przypadek odmowy musi mieścić się w obowiązujących przepisach. Kiedy sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru?
Przedsiębiorcom ograniczenia dotyczące odmowy sprzedaży narzuca kodeks wykroczeń. Mowa dokładnie o art. 135. Z tego wynika, że sprzedawca może odmówić sprzedaży tylko przy uzasadnionej przyczynie. Oznacza to zarazem, że nie wolno ukrywać towaru ani wprowadzać klienta w błąd co do jego dostępności. Zabronione jest na przykład "ukrywanie" i fałszywe informowanie klienta, że produkt jest niedostępny, choć tak naprawdę stoi na półce. Przepis powstał w latach 70. XX wieku, gdy wiele produktów sprzedawanych było poza oficjalnym obiegiem.
Kiedy sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru? W praktyce art. 135 k.w. pozostaje kluczowy przy odmowach sprzedaży w handlu i gastronomii. Zgodnie z nim sprzedawca może odmówić tylko z konkretnej, uzasadnionej przyczyny, na przykład z obawy o naruszenie prawa lub bezpieczeństwa. Innych przyczyn nie wymienia się wprost, ale przykładów można się niejako domyślić. Sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru zawsze, gdy sprzedaż jest sprzeczna z innym prawem. Jest to sprzedaż alkoholu nieletniemu czy wydanie leku na receptę osobie bez recepty. W takich przypadkach odmowa obsługi nie tylko jest dozwolona, ale wręcz wymagana przez prawo.
Kiedy sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru? Pozostałe uzasadnione powody wynikają z troski o dobro innych osób i mienia. Sprzedawca czy pracownik ma obowiązek dbać o bezpieczeństwo klientów i własne. Dlatego uzasadnioną przyczyną odmowy będzie odmowa sprzedaży ostrego narzędzia osobie agresywnej lub nietrzeźwej. Podobnie, jeśli klient uporczywie zastrasza sprzedawcę, sprzedawca nie musi takiego klienta obsługiwać. Wszystkie te przykłady opierają się na racjonalnej ocenie ryzyka. Sprzedawca może odmawiać, gdy uważa, że realizacja sprzedaży zagrozi życiu, zdrowiu lub mieniu. Należy jednak pamiętać, że ciężar dowodu spoczywa na sprzedawcy i to on musi później wykazać, że odmowa była uzasadniona.
Sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru także wtedy, kiedy wcześniej miała miejsce rezerwacja towaru. Jeśli sprzedawca wcześniej, nawet nieformalnie, obiecał innej osobie zachować dla niej konkretny egzemplarz, to dany towar przestaje być dostępny. Odmowa sprzedaży takiej sztuki innemu klientowi nie będzie wykroczeniem ani "ukrywaniem towaru".
W polskim prawie odmowa sprzedaży nie jest całkowicie dowolna. Jeśli odmowa jest bez uzasadnionej przyczyny, sprzedawca może ponieść konsekwencje prawne. Podstawową sankcję przewiduje wspomniany wcześniej art. 135 Kodeksu wykroczeń. Ten mówi, że osoba zajmująca się sprzedażą towarów w sklepie lub innym punkcie sprzedaży, która umyślnie i bez uzasadnionej przyczyny odmawia sprzedaży towaru przeznaczonego do sprzedaży, podlega karze grzywny. Kara ta może wynosić do 5000 złotych.
W praktyce przepis ten dotyczy głównie sprzedaży w sklepach detalicznych oraz lokalach gastronomicznych. Jeżeli sprzedawca kłamie, że towaru nie ma, mimo że znajduje się na półce, odmawia sprzedaży z powodów osobistych lub arbitralnie wybiera, kogo obsługuje, może zostać ukarany mandatem lub grzywną. Sprzedawca może również ponieść odpowiedzialność cywilną.
Przeczytaj również:
W tej branży pensje rosną najszybciej. Zarabiają 3 tys. zł więcej niż rok temu
Jego jajecznica za 67 zł wywołała burzę. Mówi tak: Arabowie za to płacą
Utrata karty płatniczej za granicą. Zareagować trzeba natychmiast. Co robić?
