Sprzedaż rzeczy prywatnych na gruncie pdof
Dzięki specjalnym platformom internetowym handel rzeczami używanymi poza działalnością gospodarczą cieszy się dużą popularnością. Odzież, artykuły dla dzieci, artykuły sportowe, kosmetyki, meble, sprzęty AGD czy samochody - zbywane przedmioty są zróżnicowane. Dokonując transakcji sprzedaży na gruncie prywatnym, trzeba mieć świadomość, że nie zawsze taka transakcja pozostaje neutralna w podatku dochodowym.
W ustawowo określonych okolicznościach kwoty uzyskane z takiej sprzedaży podlegają bowiem opodatkowaniu pdof.
Przychody osiągane przez osoby fizyczne ze sprzedaży składników majątku ruchomego w pdof klasyfikowane są do źródła przychodów, jakim jest odpłatne zbycie rzeczy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o pdof. Wysokość tego przychodu należy określić zgodnie z art. 19 ust. 1 tej ustawy, co oznacza, że wyznacza ją wartość wyrażona w cenie wskazanej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.
Omawiany przychód powstaje jednak jedynie w ściśle określonym czasie. W wyniku dokonania sprzedaży rzeczy powstaje on bowiem wyłącznie wtedy, gdy sprzedaż ma miejsce przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jej nabycie. W konsekwencji sprzedaż rzeczy może skutkować powstaniem obowiązku zapłaty pdof jedynie wtedy, gdy okres jej posiadania był krótszy niż pół roku. Bieg tego półrocznego okresu liczy się od końca miesiąca, w którym podatnik nabył jej własność (przykład).
Rzeczy stanowiące składniki majątku ruchomego niezwiązanego z działalnością gospodarczą zbywane są odpłatnie najczęściej w ramach umowy sprzedaży. Dla sprzedaży takich rzeczy nie została zastrzeżona żadna szczególna forma, nie jest również wymagane sporządzenie jej na piśmie. Jednak w celach dowodowych, związanych z ustaleniem ewentualnego obowiązku podatkowego, warto, aby miała ona formę pisemną. Jak już bowiem wskazano, podstawą ustalenia wysokości przychodu jest cena określona w umowie. Jednak gdy sprzedający poniósł wydatki związane ze zbyciem rzeczy, np. koszty ogłoszeń, w tym internetowych, wówczas o wartość tych wydatków klasyfikowanych jako koszty odpłatnego zbycia - obniża cenę określoną w umowie i w ten sposób ustala wysokość przychodu ze sprzedaży.
Nikt nie lubi płacić podatków. Stąd chęć minimalizowania ceny rzeczy wykazywanej w umowie sprzedaży. Jednak zaniżanie tej ceny bez uzasadnionej przyczyny może okazać się nieopłacalne. W sytuacji gdy cena określona w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej rzeczy i jednocześnie podatnik nie potrafi racjonalnie uzasadnić takiej różnicy (np. duży stopień zużycia, uszkodzenia rzeczy, przestarzałe oprogramowanie), organ podatkowy upoważniony jest do jej określenia w wysokości wartości rynkowej. W takim przypadku na potrzeby ustalenia swojej wyceny organ podatkowy stosuje ceny rynkowe podobnych rzeczy z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca sprzedaży. Z tego właśnie powodu, gdy w przypadku danej transakcji występują okoliczności mające wpływ na obniżenie tej ceny, należy je wiarygodnie udokumentować oraz warto wskazać w umowie.
Podstawę opodatkowania przy sprzedaży rzeczy prywatnych stanowi dochód, który zgodnie z art. 24 ust. 6 ustawy o pdof wyznacza różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży rzeczy a kosztem jej nabycia, zmniejszona o nakłady dokonane w czasie posiadania rzeczy.
W pojęciu kosztu nabycia rzeczy mieści się kwota należna zbywcy, czyli kwota wynikająca np. z faktury lub umowy zakupu rzeczy oraz koszty związane z jej zakupem. Z kolei koszty związane z zakupem to takie wydatki, jak m.in. koszty transportu. Jeżeli rzecz sprowadzono z zagranicy, to zalicza się do nich m.in. wydatki na tłumaczenie dokumentów czy też ubezpieczenie rzeczy w drodze.
W zakres nakładów poniesionych w trakcie posiadania rzeczy wchodzą głównie wydatki związane z jej remontem lub ulepszeniem, które mają wpływ na zwiększenie jej wartości. Do tej kategorii wydatków należy zatem zaliczyć poniesione na m.in. tuningowanie samochodu, renowację antyków, remont lub wymianę części w sprzęcie RTV czy AGD, dokupienie dodatkowego oprogramowania do sprzętu elektronicznego. Nie mieszczą się w niej natomiast wydatki związane z bieżącą eksploatacją rzeczy. Zadbanie o udokumentowanie tych nakładów leży w interesie podatnika. Trzeba bowiem pamiętać, iż sprzedający o omawiane wydatki obniża podstawę opodatkowania, a to powoduje, że ma obowiązek udowodnienia przed organem podatkowym rzeczywistego poniesienia wydatku oraz jego wysokości.
Dochód uzyskany ze sprzedaży rzeczy opodatkowany jest na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Podatnik nie jest jednak zobowiązany do jego zapłaty w trakcie roku podatkowego, w którym doszło do sprzedaży, nie podlega on również wykazaniu w żadnej deklaracji. Dopiero po zakończeniu roku należy go rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym składanym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym sprzedano rzecz. Rozlicza się go wraz z innymi dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej (np. dochodami z pracy, ze zleceń, z emerytury). W tym samym terminie należy uregulować podatek dochodowy z tego tytułu.
Podatnik w dniu 10.09.2019 r. nabył prywatnie wielofunkcyjne urządzenie do gotowania. Ponieważ takie samo urządzenie, ale o lepszych parametrach, dostał w prezencie na gwiazdkę, to kupione we wrześniu postanowił sprzedać.
Wariant I - Podatnik sprzedał urządzenie 4.03.2020 r. W tym przypadku powstanie u niego przychód dla celów podatku dochodowego.
Wariant II - Podatnik sprzedał urządzenie 10.04.2020 r. W tej sytuacji sprzedaż nie skutkowała powstaniem przychodu podatkowego, z uwagi na upływ terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o pdof.
Podstawa prawna; Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.)
autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 34 (1700) z dnia 2020-04-27
