Twój bank upadł? Co z oszczędnościami?

Obowiązująca dyrektywa 94/19/WE wprowadziła minimalną harmonizację dla systemów gwarancji depozytów wnosząc kilka podstawowych wymogów, które poszczególne państwa członkowskie musiały wdrożyć do swojego prawodawstwa. Jednym z nich było stworzenie systemu gwarantowania depozytów jako siatki bezpieczeństwa dla posiadaczy rachunków bankowych w przypadku niewypłacalności banku. W związku z tym we wszystkich krajach Unii, w przypadku upadku banku środki z kont są zwracane, do pewnego pułapu, z krajowego systemu gwarantowania depozytów. Problem w tym, że systemy gwarancji depozytów w poszczególnych krajach znacznie się różnią. Przede wszystkim dotyczy to poziomu pokrycia utraconych oszczędności oraz terminu ich zwrotu. Gdy w 2008 r. nadszedł kryzys finansowy okazało się, że tego typu rozwiązanie jest niekorzystne dla stabilności finansowej i sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Przykładowo, w Wielkiej Brytanii posiadacze kont "przerzucali" swoje oszczędności z brytyjskich banków do oddziałów irlandzkich banków w tym kraju lub do banków w Irlandii, ze względu na nieograniczone gwarancje depozytów. W konsekwencji doprowadziło to do poważnego i nagłego odprowadzania środków finansowych z brytyjskich banków, co czyniło je bardzo wrażliwymi. Doszło do tzw. syndromu "uciekających klientów" - tzn. sytuacji, w której posiadacze kont bankowych tracą wiarę w bezpieczeństwo swoich oszczędności i próbują wszyscy jednocześnie wycofać je z rachunków.

Zdaniem Komisji Europejskiej "niedociągnięcia" w dyrektywie 94/19/WE wymagają jej zmiany. Stąd propozycja pełnej modyfikacji dyrektywy z 1994 r. Do najważniejszych zmian należy potwierdzenie zwiększenia kwoty gwarantowanej do 100 tys. euro do 31 grudnia 2010 r. Jak wskazuje Komisja oznacza to, że 95% posiadaczy kont bankowych w Unii odzyska całość swoich oszczędności w przypadku upadku ich banku. Gwarantowane środki mają być wypłacane zdecydowanie szybciej niż do tej pory - w ciągu siedmiu dni (tak jak jest w USA). Obecnie czas ten w każdym kraju jest inny i liczony jest w tygodniach a nawet miesiącach. Dla ułatwienia wypłaty środków w terminie 7-dniowym, zarządzający systemami gwarantowania depozytów będą obowiązkowo informowani z wyprzedzeniem o problemach banków przez organy nadzoru.

Zaproponowane zmiany mają przyspieszyć nie tylko wypłatę środków, ale również ułatwić ich odzyskanie. Przykładowo, osoba mieszkająca w Grecji i posiadająca konto w upadłym banku z siedzibą w Wielkiej Brytanii, otrzyma automatycznie zwrot środków z sytemu greckiego, który służyć jej będzie jako punkt kontaktowy. W dalszej kolejności system grecki otrzyma zwrot środków z systemu brytyjskiego. Będzie to radykalna zmiana, bowiem na dzień dzisiejszy jest tak, że całość korespondencji prowadzi się poprzez system tego kraju, w którym siedzibę ma dany bank. Nowe rozwiązanie ma za zadanie ograniczyć biurokrację i przyspieszyć wypłatę środków.

Komisja Europejska planuje też ułatwić posiadaczom kont bankowych dostęp do informacji o przysługującej im ochronie i sposobie funkcjonowania systemu ochrony przy pomocy nowego, przystępnego formularza oraz dzięki informacji na wydruku z konta.

Gwarancji dla środków pieniężnych zgromadzonych we wszystkich bankach działających w Polsce (tj. z siedzibą w naszym kraju) udziela Bankowy Fundusz Gwarancyjny. W razie upadłości banku wypłaca środki gwarantowane do wysokości kwot określonych w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. z 2009 r. nr 84, poz. 711 ze zm.). W całości gwarantowana jest kwota depozytów nieprzekraczająca równowartości w złotych 50 tys. euro. W świetle ustawy ochronie podlegają depozyty złotowe i walutowe: osób fizycznych, osób prawnych (w tym jednostek samorządu terytorialnego), jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej (o ile posiadają zdolność prawną), szkolnych kas oszczędnościowych i pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych. Ochronie nie podlegają depozyty:

• Skarbu Państwa,
  
• Instytucji finansowych takich jak: banki, domy maklerskie, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne, podmioty świadczące usługi ubezpieczeniowe,
  
• podmiotów, które nie są uprawnione do sporządzenia uproszczonego bilansu oraz rachunku zysków i strat,
  
• kadry zarządzającej bankiem oraz jego głównych akcjonariuszy (posiadających co najmniej 5% akcji banku).

Zapisy ustawy o BFG są zgodne z dyrektywą 94/19/WE w sprawie systemów gwarancji depozytów.

autor: Jolanta Białkowska
Gazeta Podatkowa Nr 685 z dnia 2010-08-02

GOFIN podpowiada