Walka o udział w rynku

Nadal zmniejsza się udział banków spółdzielczych w rynku usług bankowych, wynika z danych

Generelnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego, po trzech kwartałach ubiegłego roku.

Spółdzielcy odnotowali jednak lepsze rezultaty, niż przed rokiem.

Banki spółdzielcze zgromadziły na koniec września ub.r. 4,9 proc. depozytów sektora niefinansowego,

udzieliły 5,3 proc. kredytów netto tego sektora, a ich aktywa netto stanowiły 4,1 proc. aktywów systemu

bankowego. Jednocześnie banki te zatrudniały ponad 25 tys. osób, czyli blisko 15 proc. zatrudnionych

w bankach. Fundusze własne i aktywa netto przypadające na jednego zatrudnionego w bankach

spółdzielczych były niższe prawie cztery razy, niż w bankach komercyjnych.

W omawianym okresie liczba banków spółdzielczych zmniejszyła się z 781 do 745. W tym czasie 34

banki połączyły się z innymi bankami, a dwa, na mocy decyzji nadzoru bankowego, zostały przejęte

przez banki komercyjne. Warto też pamiętać, że w związku z trwającymi w tym czasie pracami w Sejmie

nad nową ustawą o bankach zrzeszających i spółdzielczych proces łączeń i fuzji w sektorze został

znacznie zahamowany. Spółdzielcy oczekiwali, że nowa regulacja (i tak stało się) przesunie o kolejny rok

termin osiągania przez banki spółdzielcze progu kapitałowego w wysokości 300 tys. euro. Decyzja ta

wpłynęła na przełożenie wielu wcześniejszych planów konsolidacji związanych z podniesieniem

kapitałów własnych.

W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy ubiegłego roku pogorszyła się jakość portfela kredytowego

banków spółdzielczych. Udział należności zagrożonych w należnościach tych banków podwyższył się w

porównaniu z grudniem 1999 roku do 4 proc., czyli o 0,4 pkt. proc. Wzrost ten w pierwszych dwóch

kwartałach minionego roku wynosił 0,1 pkt. proc., natomiast w trzecim kwartale 0,2 pkt. proc. Należności

brutto od sektora niefinansowego osiągnęły po trzech kwartałach ub.r., w przypadku banków

spółdzielczych, 9,49 mld zł. Warto tutaj pamiętać, że na koniec września 2000 roku, należności zagrożone

stanowiły 14,6 proc. należności brutto banków komercyjnych. Zdaniem NBP przyrost należności zagrożonych w sektorze bankowym jest przede wszystkim konsekwencją pogorszenia się sytuacji finansowej znanych, dużych firm, w których kredytowanie zaangażowało się jednocześnie wiele banków. Problemy ze spłatą odsetek i rat kredytowych pogłębiają również wysokie stopy procentowe. Rezerwy celowe banków spółdzielczych na

zagrożone należności i udzielone zobowiązania pozabilansowe w łącznej kwocie 211,3 mln zł, były o 1,4

mln zł wyższe od wymaganych (w 12 bankach wystąpił niedobór rezerw celowych w kwocie 0,7 mln zł).

Rezerwy na należności normalne z tytułu kredytów konsumpcyjnych wyniosły 22,4 mln zł, a na

należności pod obserwacją 1,6 mln zł (wobec wymaganych 19,5 mln zł i 0,9 mln zł). Na koniec trzeciego

kwartału 2000 roku zaangażowanie banków spółdzielczych wobec dużych klientów wyniosło 4,1 mld zł,

co stanowiło równowartość 282,4 proc. funduszy własnych.

Po trzech kwartałach ubiegłego roku banki spółdzielcze zarobiły brutto blisko 0,4 mld zł i wynik ten był

lepszy realnie od zysku brutto osiągniętego w analogicznym okresie 1999 roku o 48,5 proc. 744 banki

spółdzielcze osiągnęły zysk brutto w wysokości 372,9 mln zł, a jeden bank wykazał stratę w wysokości

0,5 mln zł.

Średnia efektywność banków spółdzielczych po trzech kwartałach ub.r. była wyższa niż banków

komercyjnych. W porównaniu z trzema kwartałami 1999 roku rentowność brutto wzrosła o 3 pkt. proc., a

rentowność netto o 3,2 pkt. proc., natomiast poziom kosztów obniżył się o 2,3 pkt. proc. Zdecydowana

większość, bo 716 banków spółdzielczych miało w omawianym okresie współczynnik wypłacalności na

poziomie wyższym od wymaganego (8 proc.), przy czym dwa banki miały ujemny współczynnik

wypłacalności.