22 buble prawne
Konfederacja Pracodawców Polskich opracowała listę przepisów prawnych, które są dla przedsiębiorców - choć nie tylko - uciążliwe i których istnienie urąga prawom logiki. Eksperci KPP przedstawiają także pomysły racjonalnego uporządkowania polskiego systemu prawnego.
1. Pracodawcy zobowiązani są przechowywać dokumentację pracowniczą przez 50 lat. Obowiązek ten generuje znaczne koszty, zwłaszcza w przedsiębiorstwach, w których jest duża rotacja pracowników.
Postulowana zmiana KPP: Należy umożliwić przechowywanie dokumentacji np. w formie elektronicznej, co znacznie obniżyłoby koszty działalności gospodarczej.
2. Art. 89a ustawy o VAT w związku z art. 12 i 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tzw. ulga za złe długi). Skorzystanie z tej ulgi nastręcza przedsiębiorcom wielu trudności, gdyż konieczne jest spełnienie szeregu warunków, które nie zawsze można jednoznacznie określić. W świetle postanowień art. 12 i 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych organy podatkowe mogą uznać za opodatkowane także te przychody, które ewidentnie nie zwiększają zdolności płatniczej, ponieważ - choć należne - są nieściągalne.
Postulowana zmiana KPP: Należy zmienić te przepisy tak, aby przyspieszyć możliwość obniżenia podstawy opodatkowania w przypadkach, w których ewidentnie nie nastąpiło żadne przysporzenie w okolicznościach uprawdopadniających całkowitą niemożność świadczenia kontrahenta.
3. Kasa fiskalna musi być zarejestrowana 2 razy (ustawa o VAT): w momencie fiskalizacji kasy (obowiązek ten dotyczy wszystkich kas, niezależnie od tego, kiedy są instalowane) oraz - ponownie - przed dniem rozpoczęcia ewidencjonowania, co jest konieczne dla skorzystania z ulgi (objęte tym przepisem są tylko kasy zgłaszane przed powstaniem obowiązku ewidencjonowania). W konsekwencji, aby móc odliczyć lub uzyskać zwrot części kwot wydatkowanych na zakup kas, konieczne jest zgłoszenie ich do urzędu skarbowego. Obecnie ulga dotyczy tylko kas zgłoszonych przed dniem zgłoszenia obowiązku ewidencjonowania.
Postulowana zmiana KPP: Należy uprościć proces rejestracji kasy fiskalnej.
4. Przez 5 lat należy przechowywać paragony fiskalne z kas rejestrujących na papierze, wersja elektroniczna jest niewystarczająca. Jedynie w określonych przypadkach można je przechowywać na płycie, co jednak nie zmienia faktu, iż uprzednio muszą zostać wydrukowane i przechowywane przez 6 miesięcy. W związku z tym wielu podatników ponosi znaczne koszty związane z przechowywaniem paragonów do upływu terminu przedawnienia. Tymczasem większość z nich jest nieczytelna już po upływie połowy tego okresu.
Postulowana zmiana KPP: Zasadne wydaje się wprowadzenie - dla wszystkich podatników - reguł umożliwiających drukowanie wyłącznie paragonu przeznaczonego dla klienta oraz przechowywanie pozostałych dokumentów w postaci elektronicznej. Konieczne jest jednak opracowanie kryteriów i warunków technicznych dla kas, w których ewidencja podatkowa danych paragonowych nie byłaby zawarta na nośnikach papierowych, lecz przechowywana przez wymagany okres w formie bezpiecznego zapisu elektronicznego.
5. Pracodawcy, który tworzą zakładowy fundusz świadczeń socjalnych mogą dofinansowywać jedynie krajowy wypoczynek swoich pracowników. Takie rozwiązanie uderza w pracowników zagranicznych, którzy nie mogą ubiegać się o refundację co najmniej 14 dni kalendarzowych wakacji w rodzimym kraju. Ta regulacja jest sprzeczna z prawem wspólnotowym, według którego każdy z obywateli państw UE powinien być jednakowo traktowany.
Postulowana zmiana KPP: Należy znowelizować ustawę przywracając możliwość dofinansowania wypoczynku za granicą.
6. Art. 36 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Nakłada on obowiązek odebrania oświadczenia od zatrudnianego pracownika o pozostawaniu lub niepozostawaniu w rejestrze bezrobotnych i poszukujących pracy. W dalszej kolejności obliguje on pracodawcę do złożenia zawiadomienie w formie pisemnej do powiatowego urzędu pracy o zatrudnieniu osoby zarejestrowanej jako bezrobotna lub o powierzeniu jej innej pracy zarobkowej. Tymczasem na osobie zarejestrowanej w rejestrze bezrobotnych ciąży obowiązek zawiadomienia właściwego powiatowego urzędu pracy o podjęciu przez nią zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej pod sankcją kary grzywny (art. 119 ust. 2 przywołanej ustawy).
Postulowana zmiana KPP: Uprościć proces informowania urzędu pracy o podjęciu zatrudnienia przez osobę zarejestrowaną jako bezrobotna.
7. Koniczne jest ograniczenie wymogów biurokratycznych, w szczególności dotyczących:
a) zmiany zasad wydawania pracownikom zatrudnionym w systemie cyklicznym (np. pracownikom tymczasowym) świadectwa pracy po ustaniu każdej umowy o pracę.
Postulowana zmiana KPP: wprowadzenie np. obowiązku kumulowania okresów zatrudnienia pracownika tymczasowego na rzecz jednego pracodawcy użytkownika w ustalonym okresie czasu, z zapewnieniem prawa pracownika do wydawania tego, istotnego dla niego dokumentu, na jego każdorazowe żądanie (zamiana art. 97 kodeksu pracy);
b) zmiana w zakresie odnawiania badań lekarskich i szkoleń BHP. W obecnym stanie prawnym przepisy bhp w zakresie odnawiania badań lekarskich i szkoleń bhp przewidują już odstępstwa, ale jak pokazuje praktyka, nie są one wystarczające, np w przypadku pracownika, zatrudnionego na jednym stanowisku np. do czwartku i powrotu tego pracownika na to samo stanowisko w poniedziałek, istnieje konieczność jeszcze raz poddawania go nowemu szkoleniu BHP i badaniom lekarskim (zmiana właściwych postanowień kodeksu pracy, m.in art. 229);
Postulowana zmiana KPP: wprowadzenie zmiany polegającej na dookreśleniu w przepisach, że przerwa w zatrudnieniu trwająca do 30 dni (nie spowodowana zwolnieniem lekarskim lub zdarzeniem wpływającym na stan zdrowia pracownika) - przy zachowaniu tożsamych warunków pracy u tego samego pracodawcy użytkownika - nie obliguje do odnawiania badań lekarskich i szkoleń BHP.
c) Znacznym utrudnieniem jest także obowiązek wydawania dokumentu podatkowego PIT 11 po ustaniu każdej umowy o pracę.
Postulowana zmiana KPP: wprowadzenie w powyższym przypadku np. możliwości kumulowania okresów zatrudnienia pracownika w ustalonym okresie czasu z uprawnieniem pracownika do wydawania tego dokumentu na każde żądanie pracownika.
Zmiany postulowane przez KPP w oczywisty sposób obniżą koszty pracy, szczególnie korzystnie wpłyną na sytuację pracodawców zatrudniających pracowników w systemie cyklicznym, sezonowym. Jednocześnie nie wywołują negatywnych skutków w sferze praw pracowniczych i są do zaakceptowania przez stronę związkową, co było sygnalizowane przez ich przedstawicieli podczas dyskusji na temat obowiązywania ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych w Zespole problemowym ds. prawa pracy i układów zbiorowych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych w 2007 r.
8. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek opiekuńczy przysługuje jedynie ubezpieczonemu podlegającemu obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Tym samym osoby prowadzące działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące tych uprawnień nie posiadają. Zgodnie z obowiązującą zasadą, określoną w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność dobrowolnie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek, pod dodatkowym warunkiem obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.
Postulowana zmiana KPP: wprowadzić zasiłek opiekuńczy dla osób prowadzących działalność gospodarczą, którzy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.
9. Zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn, zm.), osoba prowadząca działalność gospodarczą nie może płacić podatku według jednolitej stawki wynoszącej 19% podstawy obliczania podatku, jeżeli wykonuje usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Należy podkreślić, że 1 stycznia 2007 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która w art. 5b uściśla pojęcie działalności gospodarczej. Celem tej zmiany było umożliwienie organom podatkowym eliminowania przypadków nieuczciwego i niezgodnego z prawem omijania przepisów prawa pracy (tzw. fałszywego samozatrudnienia) i nieuprawnionego korzystania z możliwości płacenia podatku według jednolitej stawki wynoszącej 19% podstawy obliczania podatku, bez względu na wysokość dochodów z działalności gospodarczej (tzw. podatek liniowy).
Postulowana zmiana KPP: utrzymywanie obowiązującego od 1 stycznia 2004 r. przepisu ograniczającego przedsiębiorcom możliwość płacenia podatku według jednolitej stawki (wynoszącej 19% podstawy obliczania podatku) przez osoby, które świadczą usługi na rzecz byłego pracodawcy wydaje się być nieuzasadnione. Należałoby znieść to ograniczenie, ponieważ obowiązujący od 1 stycznia 2007r. art. 5b umożliwia organom podatkowym skuteczne eliminowanie przypadków omijania prawa w tym zakresie.
11. Wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę w przypadku nieobecności pracownika jest nieskuteczne.
Postulowana zmiana KPP: postulujemy zmianę treści art. 30 kodeksu pracy, polegającą na wprowadzeniu expresis verbis możliwości zastępczego powiadomienia o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę w sytuacji, gdy oświadczenie pracodawcy nie może być skutecznie złożone pracownikowi (np. z powodu wyjazdu zagranicznego pracownika).
12. Art. 15110 kodeksu pracy, określający przypadki, w których praca w niedzielę lub święta jest dozwolona.
Postulowana zmiana KPP: należy znieść bezwzględny zakaz pracy w święta lub co najmniej umożliwić funkcjonowanie przedsiębiorstw o charakterze użyteczności społecznej.
13. Brak kontroli społecznej nad Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Brakuje takiej regulacji w Ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
Postulowana zmiana KPP: przywrócenie możliwości kontroli i nadzoru nad Funduszem organizacjom pracodawców. Fundusz tworzą przecież składki pracodawców, którzy nie mają narzędzi umożliwiających sprawny nadzór. Postulujemy przywrócenie rozwiązania funkcjonującego w 2002 roku.
14. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej wydłużyły okres vacatio legis przepisów o jednym okienku do 1.10.2008 r.
Postulowana zmiana KPP: Konieczne jest przyspieszenie prac nad nowelą ustawy o SDG i skrócenie vacatio legis dla przepisów o tzw. jednym okienku. Należy zadbać o to, aby ten okres nie ulegał dalszym wydłużeniom.
15. Brak uregulowania w przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zawieszania wykonywania działalności przez przedsiębiorców
Postulowana zmiana KPP: Należy pilne uregulować zasady czasowego zawieszania wykonywania działalności gospodarczej. Zdaniem KPP, prawo zawieszenia wykonywania działalności powinno przysługiwać możliwie najszerszej grupie przedsiębiorców.
16. Brak możliwości uzyskania informacji o swoim kontrahencie, zarejestrowanym w ewidencji działalności gospodarczej bez znajomości jego adresu. Wciąż brak Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej (CIDG). Projekt nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przewidujący alternatywną wersję jednego okienka oraz zmienioną koncepcję CIDG jest wciąż w fazie projektów.
Postulowana zmiana KPP: Szybkie wdrożenie CIDG.
17. Długi okres podejmowania decyzji przez urzędy. Niedotrzymanie terminów określonych przepisami prawa.
Postulowana zmiana KPP: Wprowadzenie regulacji, na podstawie których - w przypadku braku decyzji urzędu w terminie - domniemywa się zgodę urzędu na wnioski/kwestie zawarte w piśmie skierowanym do urzędu przez firmę.
18. Duża biurokracja w ZUS - chociaż przedsiębiorcy co miesiąc składają ZUS-owi w formie elektronicznej deklaracje rozliczeniowe, to w przypadku zwolnienia lekarskiego pracowników muszą obowiązkowo wypełniać formularze papierowe Z-3 - tj. zaświadczenie płatnika składek. Na druku przedsiębiorcy podają dane o firmie, NIP, REGON, dane pracownika, informacje o wynagrodzeniu, itd.
Postulowana zmiana KPP: wszystkie informacje o wynagrodzeniach wypłacanych zawarte są w przesłanych elektronicznie deklaracjach. Należy uprościć w tym zakresie przepisy i - o ile nie nastąpiły w tych danych zmiany - nie powinny być przez przedsiębiorców podawane przy każdej okazji.
19. Zniesienie ograniczeń w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na reprezentacje. Obowiązujące przepisy w tym zakresie są niejednoznaczne.
Postulowana zmiana KPP: Najbardziej racjonalnym rozwiązaniem jest umożliwienie przedsiębiorcom zaliczania w koszty uzyskania przychodów wydatków na reprezentacje do wysokości 0,25% całkowitych przychodów.
20. Obowiązujące regulacje w zakresie podatków dochodowych uniemożliwiają zaliczenie w koszty uzyskania przychodu kosztów zaniechanych inwestycji.
Postulowana zmiana KPP: zasadne jest wprowadzenie możliwości zaliczania w koszty przynajmniej części z kosztów zaniechanych inwestycji (np. pod warunkiem posiadania ekonomicznego uzasadnienia dla takiego zaniechania).
21. Włączenie organizacji pracodawców w proces konsultacji sprawach gospodarczych dopiero na etapie uzgodnień międzyresortowych.
Postulowana zmiana KPP: należy podkreślić konieczność przygotowania oceny skutków regulacji wszystkich projektów aktów prawnych. Organizacje pracodawców powinny mieć możliwość uczestniczenia w procesie stanowienia prawa w szerszym niż dotychczas zakresie - także na etapie tworzenia założeń do projektów aktów prawnych. W ten sposób zapewni się właściwe uczestnictwo organizacji pracodawców procesie stanowienia prawa. Głos praktyków może być cenną wskazówką i rękojmią tego, że prawo będzie racjonalne.
22. Składki na PFRON obecnie są odprowadzane z zysku przedsiębiorcy po opodatkowaniu. Zatem wpłacana kwota składki również jest opodatkowana. Dla przedsiębiorców stanowi to dodatkową, ukrytą opłatę. Konieczność uiszczenia 100 zł składki w rzeczywistości oznacza koszt 119 zł, nie będąc kosztem podatkowym.
Postulowana zmiana KPP: Umożliwienia odliczania składek na PFRON od podstawy do opodatkowania.