Artykuły spożywcze przekazywane pracownikom a podatek dochodowy od osób fizycznych
Praktyka wskazuje, iż pracodawcy bardzo często przekazują na rzecz swoich pracowników artykuły spożywcze np. kawę, herbatę itp. w stanie nieprzetworzonym tj. w postaci paczek, i całych opakowań traktując tego rodzaju czynności jako realizację obowiązków wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawcy najczęściej nie uwzględniają wartości towarów, o których mowa powyżej, przy obliczaniu wysokości przychodów osiąganych przez pracowników ze stosunku pracy, w tym przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Opierają się przy tym na brzmieniu art. 21 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm. dalej jako ustawa o PIT), zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Świadczenia takie nie podlegają także oskładkowaniu (§ 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Obowiązek zapewnienia napojów dla pracowników wynika m. in. z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 129, poz. 844 z późn. zm.). Zgodnie z tym rozporządzeniem, pracodawca obowiązany jest zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych zapewnić oprócz wody, również inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Ustawodawca nie precyzuje, co należy rozumieć pod pojęciem napoju. Z literalnej wykładni określenia "napój" wynika, iż należy go rozumieć jako "płyn przeznaczony do picia" (Słownik języka polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN S.A pod red. M. Szymczaka s. 264). Wskazuje to, iż pracodawca powinien co do zasady zapewnić pracownikom napoje rozumiane jako substancje płynne.
Z uwagi na powyższe powstaje ryzyko, iż przekazywanie produktów spożywczych na rzecz swoich pracowników w stanie nieprzetworzonym może zostać uznane przez organy podatkowe za wykroczenie poza obowiązki wynikające z BHP, co kreuje przychód po stronie pracowników.
Dla przykładu Urząd Skarbowy w Stalowej Woli za opodatkowany przychód uznał wartość przekazanych pracownikom świadczeń rzeczowych w postaci herbaty i cukru do samodzielnego sporządzenia napoju (pismo z 9 czerwca 2004 r. US.II- 415/1/45/04). Organ argumentował, że "zwolnienie z opodatkowania obejmuje wodę zdatną do picia i inne napoje, w opisanej w piśmie sytuacji wydawane są artykuły spożywcze - świadczenia rzeczowe (herbata, cukier), nie zaś napoje". Podobnie wypowiedział się np. Urząd Skarbowy w Zduńskiej Woli w piśmie z 16 marca 2006 r., (znak US.I-415/5/2006) wyraźnie rozróżniając sytuację wydania napojów od wydania "komponentów do samodzielnego ich sporządzenia".
Pracodawcy powinny zatem zapewniać pracownikom możliwość skorzystania z gotowych napojów bądź też stworzyć warunki do ich przygotowania na terenie zakładu pracy.
Jarosław Włoch
Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
