Nowelizacja ustawy z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych ma na celu dostosowanie jej przepisów do wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych.
Dla wierzycieli będzie to oznaczało zwiększenie ochrony wierzycieli oraz wyeliminowanie ryzyka ustalania odsetek na poziomie niższym niż wynikającym z przepisów wskazanej wyżej Dyrektywy.
Proponowane zmiany
Rządowy projekt nowelizacji ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz ustawy - Kodeks cywilny, wprowadza jeden mechanizm naliczania odsetek zarówno w transakcjach w obrocie profesjonalnym, jak również w obrocie nieprofesjonalnym oraz w transakcjach z udziałem konsumentów.
Projekt wprowadza wynikający z ww. Dyrektywy mechanizm naliczania odsetek, zgodnie z którym odsetki za opóźnienie stanowią sumę stopy referencyjnej i 8 punktów procentowych.
Mechanizm uwzględniający określanie wysokości odsetek wprost jedną ze stóp NBP, ma być także wprowadzony w Kodeksie cywilnym.
Zmianie ma ulec także mechanizm ustalania wysokości odsetek maksymalnych. Mechanizm ten oparty byłby także na stopie referencyjnej, zamiast - jak obecnie - na lombardowej. Odsetki maksymalne - zarówno odsetki kapitałowe, jak i odsetki za opóźnienie - mają stanowić dwukrotność wysokości odsetek ustawowych. Rozwiązanie to zapewni prostotę oraz odpowiednią równowagę między odsetkami ustawowymi a umownymi odsetkami maksymalnymi.
W ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wprowadzone ma być rozwiązanie, zgodnie z którym wysokość stopy referencyjnej stanowiącej podstawę ustalenia wysokości odsetek za opóźnienie, ustalana będzie dwa razy w roku: dla I półrocza - 1 stycznia danego roku oraz dla II półrocza - 1 lipca danego roku.
Wydłużenie terminu spłaty do 60 dni
W obecnym stanie prawnym termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzającego dostawę towaru lub wykonanie usługi, chyba że strony ustalą inaczej i pod warunkiem, że ustalenie to nie jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym celem umowy i zasadami współżycia społecznego oraz jest obiektywnie uzasadnione, biorąc pod uwagę właściwość towaru lub usługi. Projekt zmian usuwa część przesłanki, która warunkuje możliwość wydłużenia terminu zapłaty do 60 dni - mowa o kryterium społeczno-gospodarczego celu umowy. Chodzi o to, że cel umowy kształtują same jej strony.
W myśl projektu, równowartość kwoty 40 euro przysługująca wierzycielowi z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, będzie można naliczać od transakcji handlowej. Wierzycielowi będzie przysługiwało zatem jedno roszczenie o równowartości 40 euro w odniesieniu do jednej umowy, niezależnie od liczby wystawionych w jej ramach faktur. Tylko jeżeli w umowie zostanie wyraźnie określone, że zapłata będzie następowała częściami, rekompensata będzie przysługiwać odrębnie od każdej niezapłaconej części. W takiej sytuacji, wierzyciel wystawiając kilka faktur (odrębnie dla każdej części świadczenia), będzie mógł naliczyć więcej niż jedną rekompensatę.
Przesłanki wydłużenia zapłaty do 60 dni
Ustalenie terminu zapłaty dłuższego niż 60 dni będzie dopuszczalne tylko gdy:
a) zapłata świadczenia pieniężnego ma nastąpić w częściach oraz
b) ustalenie zapłaty w częściach z terminami zapłaty wydłużonymi ponad 60 dni:
- nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,
- będzie obiektywnie uzasadnione, biorąc po uwagę właściwości towaru lub usługi.
Omawiany projekt nowelizacji ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz ustawy - Kodeks cywilny trafi teraz pod obrady rządu.
