Czym jest strajk?
Strajk jest najogólniej przerwaniem pracy w celu wymuszenia określonych żądań. Kiedyś nadużywany, dziś stosowany przez nieliczne grupy zawodowe.
Jak podaje Encyklopedia PWN, strajk to zbiorowe, dobrowolne, okresowe zaprzestanie podstawowych czynności w procesie pracy lub nauki w celu wymuszenia realizacji żądań.
Rozróżniane są różne formy strajku:
- zwykły (zaprzestanie pracy i opuszczenie zakładu),
- okupacyjny, zw. również polskim, stosowany w Polsce od lat 30. XX w. w kopalniach węgla (przerwanie pracy i pozostanie w przedsiębiorstwie m.in. w celu niedopuszczenia do zatrudnienia in. pracowników),
- włoski (pracownicy pozostają w przedsiębiorstwie i zwalniają tempo pracy),
- czarny (strajkujący zaprzestają podstawowych prac decydujących o istnieniu przedsiębiorstwa),
- głodowy,
- ostrzegawczy,
- solidarnościowy,
- demonstracyjny,
- protestacyjny.
W II RP strajk był legalną formą walki. Forma ta została powołana do życia na podstawie art. 108 Konstytucji marcowej z 1921 r. o wolności. Po II wojnie światowej prawo do strajku zostało zapisane w ustawie z 1982 r. o związkach zawodowych. Obecnie - w ustawie z 23 V 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych; na podstawie tej ustawy wprowadzono ograniczenia w prawie do strajku:
- niedopuszczalne jest zaprzestanie pracy na tych stanowiskach, urządzeniach i instalacjach, na których zaniechanie pracy stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa państwa;
- wskazanie organów władzy i administracji publicznej, w których niedopuszczalne jest organizowanie strajków (Urząd Ochrony Państwa, policja, wojsko, sądy, prokuratura, organy administracji rządowej i samorządowej).
Pracodawca się broni
Pracodawca ma prawo uznać protest za nielegalny. Jednak Solidarność Polsce mało który związkowiec przejmuje się taką możliwością. Solidarność końcu Solidarność grupie siła. Nikt się nie obawia odwetu, bo Solidarność Polsce nie istnieje prawo do lokautu. Polski ustawodawca uznał, że pracodawca jest na tyle silnym adwersarzem, iż nie potrzebuje żadnych dodatkowych wsparć prawnych w przypadku strajku pracowników.
Dlatego, jak informowała Gazeta Prawna, w ustawie o sporach zbiorowych znajduje się prawo do strajku pracowników, a nie ma w niej mowy o prawie do lokautu, czyli reakcji pracodawcy będącej odpowiednikiem pracowniczego prawa do strajku. W czystej postaci lokaut sprowadza się do czasowego zamknięcia zakładu pracy, ograniczenia lub zawieszenia produkcji czy innej formy działalności przedsiębiorstwa.
A.J.Kozak
