Gwarancje de minimis ułatwiają małym firmom dostęp do kredytów
Z rządowego programu gwarancji de minimis, realizowanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego, skorzystało już ponad 40 tys. mikro, małych i średnich firm.
Rządowy program gwarancji spłaty kredytów udzielanych mikro, małym i średnim przedsiębiorstw funkcjonuje od 15 marca 2013 r. (oficjalnie nazywa się to: portfelowa linia gwarancyjna de minimis "Wspieranie przedsiębiorczości z wykorzystaniem poręczeń i gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego"). Najpierw niewielkie firmy mogły korzystać z gwarancji de minimis
zabezpieczających spłatę kredytów obrotowych (na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej), a od 19 listopada 2013 r. gwarancjami zostały objęte także kredyty inwestycyjne. Przedsiębiorcy mogą zaciągać je w 22 bankach (komercyjnych i spółdzielczych), które zawarły umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK).
Jak tłumaczyła Halina Wiśniewska, dyrektor zarządzająca w Banku Gospodarstwa Krajowego, program został uruchomiony po to, aby przedsiębiorcy bez większych problemów mogli dostawać w bankach komercyjnych kredyty na bieżącą działalność.
- Chcemy, aby przedsiębiorcy zachowali płynność finansową nawet w sytuacji tworzenia się zatorów płatniczych - mówiła Halina Wiśniewska w lutym 2013 r. Z badań BGK wynika bowiem, że brak zabezpieczenia to główny problem małych i średnich przedsiębiorstw utrudniający pozyskiwanie zewnętrznego finansowania.
Gwarancja de minimis jest udzielana mikro, małemu lub średniemu przedsiębiorcy w ramach dopuszczalnej pomocy publicznej na zabezpieczenie spłaty kredytu obrotowego lub inwestycyjnego. Przedsiębiorca nie dostaje bezpośrednio pieniędzy. Wniosek o gwarancję składa łącznie z wnioskiem kredytowym w banku, w którym ubiega się o kredyt. Nie musi zwracać się w tej sprawie do BGK.
Gwarancja de minimis będąca zabezpieczeniem kredytu obrotowego jest udzielana maksymalnie na 27 miesięcy. Jej wartość nie może przekroczyć 3,5 mln zł i 60 proc. kwoty kredytu obrotowego. Nie obejmuje odsetek oraz innych kosztów związanych z kredytem. Sama gwarancja też musi być zabezpieczona; służy do tego weksel własny in blanco przedsiębiorcy.
Gwarancje zabezpieczające kredyty obrotowe, udzielane w ubiegłym roku, były bezpłatne. Teraz przedsiębiorcy płacą prowizję w wysokości 0,5 proc. kwoty gwarancji.
Gwarancja zabezpieczająca kredyt inwestycyjny jest udzielana na okres dłuższy, maksymalnie na 99 miesięcy. Również nie może przekroczyć 3,5 mln zł i 60 proc. kwoty kredytu inwestycyjnego. Też nie obejmuje odsetek oraz innych kosztów związanych z kredytem. Jest zabezpieczona wekslem własnym in blanco przedsiębiorcy. Prowizji za udzielenie gwarancji wynosi 0,5 proc. kwoty gwarancji w stosunku rocznym.
Do 18 listopada ubiegłego roku program obejmował tylko gwarancje kredytów obrotowych. Od 19 listopada rozszerzono go na kredyty inwestycyjne i rozwojowe. Aby umożliwić zabezpieczenie gwarancjami tych ostatnich kredytów, władze BGK zawarły w listopadzie 2013 r. umowy z przedstawicielami zarządów 22 dwóch banków.
- Osiem miesięcy temu współpracowało z nami pięć banków, teraz jest ich 22. To ważne, bo pomyślność sektora bankowego jest związana z pomyślnością przedsiębiorców, a tym szalenie potrzebne są gwarancje na kredyty inwestycyjne, bo przyczynią się nie tylko do zwiększenia mocy produkcyjnych, ale i tworzenia nowych miejsc pracy - przekonywał Dariusz Kacprzyk, prezes BGK, podczas oficjalnej uroczystości podpisywania umów.
Już wtedy specjaliści z BGK trafnie szacowali, że ich bank do końca 2013 r. udzieli gwarancji o wartości prawie 7 mld zł, co zabezpieczy akcję kredytową wartą ponad 12 mld zł. Faktycznie, jak wynika z danych BGK, w ciągu 9,5 miesiąca ubiegłego roku z gwarancji o wartości 6,99 mld zł (w tym 49,59 mln zł to gwarancje na kredyty inwestycyjne) skorzystało 38,9 tys. przedsiębiorców. W 2013 r. łączna suma zabezpieczonych przez BGK kredytów obrotowych i inwestycyjnych wyniosła 12,05 mld zł.
Pieniądze z kredytu obrotowego zabezpieczonego gwarancjami de minimis mogą być wykorzystane na opłacenie faktur za zakup towarów i usług. Kredyt ten można też wykorzystać do opłacenia podatków lub składek do ZUS, a także innych zobowiązań powstałych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Środki z kredytu obrotowego mogą być przeznaczane również na finansowanie celów rozwojowych przedsiębiorstwa, takich jak: nakłady na odtworzenie lub zwiększenie majątku trwałego czy finansowanie VAT od inwestycji. Kredyt obrotowy może być udzielony w rachunku bieżącym, jako linia kredytowa lub jako zwykły kredyt na pokrycie jednorazowych wydatków.
Z kolei pieniądze z kredytu inwestycyjnego przedsiębiorca może przeznaczyć na finansowanie np. zakupu samochodów, maszyn, urządzeń, na zakup, budowę, rozbudowę i modernizację obiektów związanych z działalnością gospodarczą. Gwarancją de minimis nie może być natomiast objęty kredyt udzielony na inwestycje kapitałowe. Zatem środków nie można przeznaczyć na zakup instrumentów finansowych, wierzytelności czy też zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Za to można je wydać na spłatę kredytu w innym banku (nie w tym samym, w którym zaciągany jest kredyt zabezpieczonym gwarancją BGK).
Od startu programu (15 marca 2013 r.) do końca stycznia 2014 r. BGK udzielił 7,44 mld zł gwarancji zabezpieczających kredyty dla firm z sektora MŚP; w tym gwarancje dotyczące kredytów obrotowych są warte 6,75 mld zł, a gwarancje zabezpieczające kredyty inwestycyjne - 69 mln zł. Dzięki gwarancjom mikro, małe i średnie firmy mogły zaciągnąć kredyty o łącznej wartości 12,74 mld zł. Z programu skorzystały już ponad 40 tys. firm, w tym prawie 40 tys. otrzymało gwarancje spłaty kredytów obrotowych, a 267 - kredytów inwestycyjnych.
Program gwarancji de minimis jest dobrze oceniany przez przedsiębiorców, którzy z niego skorzystali.
- Jestem bardzo zadowolona z pomocy udzielonej mojej firmie w ramach tego programu przez SGB Bank - mówi Urszula Marczak, właścicielka firmy PPHU Dachimex z Ostrowa Wielkopolskiego; firma ta skorzystała z trzech gwarancji de minimis w SGB Banku. - Wygraliśmy dwa przetargi na przebudowy. Niestety, w jednej z tych inwestycji nie było możliwości wystawiania faktur częściowych, a materiały budowlane musieliśmy kupić błyskawicznie, by zacząć prace budowlane i wywiązać się ze zobowiązań. Uzyskanie kredytu wymagałoby zabezpieczeń, których nie byliśmy w stanie w całości dostarczyć - tłumaczy Urszula Marczak.
Rozwiązaniem okazała się gwarancja de minimis. - Formalności związane z ubieganiem się o kredyt z gwarancją są takie same jak przy zwykłym kredycie. W SGB Banku bardzo szybko otrzymaliśmy odpowiedź - podkreśla właścicielka Dachimeksu.
Program pozytywnie ocenia też środowisko bankowe.
- Jest to jeden z najlepszych programów publicznych wdrożonych w ostatnich latach w Polsce. Nie tylko realnie ułatwia dostęp przedsiębiorcom do kredytu inwestycyjnego i obrotowego, ale też, dzięki włączeniu regwarancji Skarbu Państwa, umożliwił bankom szybkie, wystandaryzowane i rozsądne kosztowo uruchomienie nowych instrumentów finansowych - ocenia Arkadiusz Lewicki, dyrektor Zespołu ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych Związku Banków Polskich. - Ten kierunek rozwoju rynku poręczeniowo-gwarancyjnego w Polsce należy utrzymać.
Najliczniejszą grupą firm korzystających z gwarancji de minimis są mikroprzedsiębiorcy. Stanowią oni ponad 70 proc. uczestników programu. Najczęściej po gwarancje de minimis sięgają przedsiębiorstwa z Mazowsza, Śląska i Wielkopolski, najrzadziej z województwa opolskiego, lubuskiego, podlaskiego i świętokrzyskiego.
Artur Osiecki
