Kiedy odliczać VAT?

Leasing jest jedną najpopularniejszych metod finansowania działalności przedsiębiorstw w Polsce. Szczególne znacznie nabrał on w ostatnim dziesięcioleciu, kiedy to w naszym kraju nastąpił znaczny rozwój przedsiębiorczości i inwestycji. Niestety nowa ustawa o VAT znacznie zagroziła wysokiej pozycji leasingu wśród przedsiębiorców.

Na gruncie nowej ustawy o VAT leasing operacyjny jest zakwalifikowany jako świadczenie usług, natomiast leasing finansowy od 1 maja jest dostawą towarów.

Ta zmiana spowodowała zasadnicze konsekwencje dla podatników w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT. Prawo to powstaje co do zasady w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub też w miesiącu następnym. Jednakże w przypadku otrzymania faktury z tytułu nabycia towarów lub usług, przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi, z wyłączeniem przypadków, gdy faktura dokumentuje czynności, od których obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11, czyli m.in. usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze - prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.

Wskazany wyjątek dotyczy jedynie usług leasingu, a zatem wyłącznie leasingu operacyjnego. Z literalnego brzmienia przepisów wynika jednoznacznie wynika, iż w przypadku leasingu finansowego (dostawa towarów) podatnicy nie mają prawa do odliczenia podatku na bieżąco z otrzymywanych faktur. Dosłowne spojrzenie na aktualne przepisy prowadzi do wniosku, iż podatnicy powinni kolekcjonować faktury wystawiane przez leasingodawców przez cały czas trwania umowy. Następnie np. po 5 latach - gdy towar stanie się już ich własnością - odliczyć z nich podatek. Prawo do odliczenia jest w takim przypadku znacznie odroczone. To z kolei łamie podstawową zasadę podatku VAT jaką jest jego neutralność.

W opinii większości ekspertów i doradców podatkowych przepis art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy, będący jednym z wyjątków od ograniczenia prawa do odliczenia podatku, należy rozpatrywać łącznie - nie tylko dla usług leasingu operacyjnego. Leasing finansowy definiowany jest jako dostawa towarów wyłącznie dla celów podatku od towarów i usług. W praktyce nadal pozostaje on usługą. W konsekwencji pod pojęciem leasingu w tym powoływanym przepisie mieści się zarówno leasing operacyjny jak i finansowy.

Stanowisko części organów podatkowych jest jednak odmienne. Odliczenie dokonane na podstawie takich faktur w ich opinii jest przedwczesne. Podatnik zawyża kwotę podatku naliczonego. W konsekwencji organy podatkowe określą zobowiązanie podatkowe w należytej wysokości oraz dodatkowo nakładają sankcję w wysokości 30% kwoty zaniżenia zobowiązania.

Miejmy nadzieje, że w najbliższym czasie sygnały ze strony środowiska przedsiębiorców dotyczące konieczności nowelizacji ustawy nie pozostaną bez reakcji ze strony ustawodawców.