Koszty mimo braku przychodów

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w przepisach szczegółowych (w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 23, w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 16). Ponoszone przez podatnika wydatki muszą więc mieć widoczny związek przyczynowo- skutkowy z przychodami z działalności gospodarczej oraz nie mogą być wyłączone przez ustawę podatkową. Wydatkiem uznanym za koszt podatkowy może być na przykład koszt reprezentacji przedsiębiorcy w postaci uroczystego obiadu dla kontrahenta, czy też wydatek poniesiony na zorganizowanie imprezy integracyjnej. Zgodnie z ostatnią interpretacją MF impreza taka buduje w firmie lepszą atmosferę przez co pośrednio wpływa na wydajność pracowników, co w konsekwencji rzutuje na wysokość osiąganych przychodów. Jak więc widać związek wydatku z przychodami z działalności gospodarczej powinien być widoczny, nie musi jednak mieć charakteru bezpośredniego, przepisy nie tworzą zasady przyporządkowywania kosztu do konkretnego przychodu. Ważne jest jedynie, aby wydatek wiązał się z osiąganiem przychodów przedsiębiorstwa w ogóle, bez podziału na jego poszczególne źródła.

Czy jednak jakikolwiek przychód rzeczywiście musi wystąpić, aby przedsiębiorca mógł zaliczyć określone wydatki w poczet kosztów uzyskania przychodów? Zgodnie z interpretacją organów skarbowych poniesiony wydatek niekoniecznie musi prowadzić do rzeczywistego uzyskania konkretnego lub nawet jakiegokolwiek przychodu. Wystarczy, że celem ponoszonego wydatku jest uzyskanie, zachowanie czy też zabezpieczenie potencjalnego przychodu. Tak więc można wyobrazić sobie sytuację, w której przedsiębiorca nie osiąga przychodów w roku podatkowym w ogóle a mimo to poniesione faktycznie wydatki może uznać za koszty uzyskania przychodów. Dzieje się tak przykładowo w sytuacji gdy firma rozpoczyna działalność pod koniec roku podatkowego, przez co z nie zdąży jeszcze osiągnąć zamierzonych przychodów, poniesie jednak określone wydatki związane z wynajmem biura, opłatami za transport itp. Możliwa jest również sytuacja, w której przedsiębiorca zawiesza działalność gospodarczą, nie osiąga w związku z tym żadnych przychodów. Wydatki poniesione do momentu zawieszenia działalności mogą mimo to zostać uznane za koszty uzyskania przychodu. (tak Urząd Skarbowy w Piotrkowie Trybunalskim, US I/1-415/29/2005).

Należy w tym miejscu podkreślić, że samych czynności przygotowawczych do uruchomienia działalności nie można uznać za działalność gospodarczą w związku z tym wydatki poniesione na przygotowanie do podjęcia nierozpoczętej działalności gospodarczej nie mogą być traktowane jako koszty dla celów podatkowych ponoszone w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej (wyrok NSA z 10 lutego 2003 r., sygn. akt I SA/Łd 603/01, opublikowany ONSA 2004/1/28).