MF: Kontrola podatkowa

W piśmie Dyrektora Departamentu Systemu Podatkowego z 12 lipca 2005 r. do dyrektorów izb skarbowych i izb celnych (sygn. SP1/768/033-235/1584/04/AA) wskazano, iż ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.) - SDG nie posługuje się pojęciami "podatnik" i "płatnik". W związku z tym status prawnopodatkowy spółek osobowych nie ma znaczenia dla interpretacji przepisów tej ustawy SDG. Artykuł 83 ustawy dotyczy kontroli przedsiębiorcy. Spółka cywilna przedsiębiorcą nie jest, przedsiębiorcami są natomiast wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Powoływany w piśmie artykuł 83 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ustanawia limit czasu trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym. W opinii resortu, jeżeli odrębne przepisy w ogóle dopuszczają możliwość kontrolowania spółki cywilnej jako takiej, to kontrola działalności spółki z punktu widzenia ustawy o swobodzie działalności gospodarczej może być jedynie jednoczesną kontrolą wszystkich przedsiębiorców - wspólników. Czyli kontrolując spółkę cywilną organ kontroli "korzysta" z limitu czasu kontroli wszystkich wspólników jednocześnie, gdyż np. dokumenty spółki są de facto dokumentami jej wspólników. Przykładowo: dokonując kontroli spółki cywilnej dwóch osób fizycznych przez tydzień, organ kontroli wyczerpie po tygodniu zarówno z limitu wspólnika (przedsiębiorcy) pierwszego, jak i z limitu wspólnika (przedsiębiorcy) drugiego. Nie ma tu znaczenia kwestia, czy wkłady wspólników w spółce są równe. Ze względu na fakt, iż w pewnym zakresie (np. podatku dochodowego) wspólnik spółki cywilnej podlega kontroli indywidualnie (niezależnie od pozostałych wspólników), w takim przypadku organ kontroli korzysta już z rocznego limitu czasu kontroli tylko tego jednego przedsiębiorcy. Dokonując kontroli przedsiębiorcy - wspólnika spółki cywilnej w zakresie np. podatku dochodowego, organ kontroli musi uwzględnić okoliczność, iż część limitu danego przedsiębiorcy być może wykorzystał już kontrolując spółkę. Oznacza to, iż może dojść do sytuacji, w której przystępując do kontroli spółki cywilnej organ może spotkać się z sytuacją, iż każdy z jej wspólników będzie miał różną długość limitu możliwego do wykorzystania w danym roku kalendarzowym. Bez znaczenia pozostaje kwestia, iż wspólnik spółki cywilnej może wykonywać działalność gospodarczą również poza tą spółką. Analogiczna sytuacja wystąpi w przypadku przedsiębiorcy, który jednocześnie prowadzi w różnych miejscach przykładowo sklep, restaurację i punkt usługowy.

W powoływanym piśmie podkreślono również, iż wskazane powyżej zasady nie odnoszą się do spółek osobowych określonych w kodeksie spółek handlowych (spółki: jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna). Spółki te są nowiem przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i podlegają jej regulacji. Natomiast wspólnicy tych spółek nie muszą być przedsiębiorcami i w takim przypadku ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie będzie miała do nich zastosowania.

Michał Zwyrtek