Nowości dla rejestrujących własne firmy

Bardzo duża zmiana polega na nałożeniu na przedsiębiorców obowiązku posiadania tytułu prawnego do nieruchomości, których adresy podlegają wpisowi do CEIDG (nie musi być to tytuł własności, może być to umowa najmu, użyczenia). Warto zaznaczyć, że taki obowiązek już kiedyś obciążał przedsiębiorców. Obecnie, na mocy nowego art. 16a omawianej ustawy, przedsiębiorca jest zobowiązany posiadać tytuł prawny do nieruchomości, których adresy określone w art. 25 ust. 1 pkt 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej podlegają wpisowi do CEIDG. Chodzi tu o adresy:

• zamieszkania przedsiębiorcy,
  
• do doręczeń,
  
• pod którymi jest wykonywana działalność gospodarcza, w tym adres głównego miejsca wykonywania działalności i oddziału, jeżeli został utworzony.

Tytuł ten nie podlega dołączeniu do wniosku o wpis do CEIDG, ale przedsiębiorca może zostać wezwany do przedstawienia takiego tytułu organowi ewidencyjnemu. Może mieć to miejsce w sytuacji, gdy minister właściwy do spraw gospodarki (obecnie Minister Rozwoju) poweźmie informacje o braku tytułu prawnego przedsiębiorcy do nieruchomości wskazanej we wpisie do CEIDG. W takim przypadku wzywa przedsiębiorcę do przedstawienia tytułu prawnego do nieruchomości lub dokonania odpowiedniej zmiany wpisu w tym zakresie, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Jeżeli mimo takiego wezwania przedsiębiorca nie dokona odpowiedniej zmiany swojego wpisu, minister właściwy do spraw gospodarki wykreśla go w drodze decyzji administracyjnej z CEIDG.

Wprowadzenie omawianych przepisów podyktowane było chęcią ochrony osób, których adresy, bez ich zgody, podawane są przez przedsiębiorców, a co za tym idzie - widnieją w CEIDG. Dlatego też, na wniosek osoby, której dane adresowe zostały dopisane do CEIDG bez tytułu prawnego do nieruchomości, po dokonaniu wykreślenia, nie są publikowane w CEIDG.

Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie przepisów umożliwiających rezygnację z wpisu w CEIDG tym osobom, które, mimo że złożyły wniosek o wpis do CEIDG, to rzeczywiście nie rozpoczęły wykonywania działalności gospodarczej. Dotychczas osoba, która została wpisana do CEIDG, ale nie rozpoczęła wykonywania działalności gospodarczej i złożyła wniosek o wykreślenie jej wpisu, figurowała w systemie jako przedsiębiorca wykreślony z CEIDG, choć tak naprawdę statusu przedsiębiorcy nigdy nie miała. Teraz w takiej sytuacji osoba fizyczna może złożyć wniosek zawierający informację o niepodjęciu działalności gospodarczej, przy czym musi go złożyć najpóźniej do końca upływu dnia poprzedzającego wskazaną datę rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

Jednym z usprawnień wprowadzonych przez nowelizację ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest uregulowanie dokonywania sprostowań we wpisach przedsiębiorców w CEIDG. Duży odsetek nieścisłości w ewidencji spowodowany jest faktem, iż przedsiębiorcy większość wniosków składają w formie tradycyjnej w urzędzie gminy (nie przez internet). Takie wnioski urzędnicy przed przekazaniem do CEIDG muszą zamieniać z formy papierowej na elektroniczną. Mamy więc do czynienia z czynnikiem ludzkim, który w pewnych sytuacjach zawodzi, dochodzi więc do powstawania błędów. Dotychczas sprostowanie nieprawidłowych wpisów wiązało się z koniecznością wszczęcia postępowania administracyjnego. Postanowiono więc uprościć procedurę wykreślania i dokonywania sprostowań wpisów w CEIDG, które teraz następują bez konieczności wszczynania postępowania administracyjnego. Minister Rozwoju z urzędu, w formie postanowienia, dokonuje sprostowania wpisu zawierającego oczywiste błędy, niezgodności z treścią wniosku przedsiębiorcy lub stanem faktycznym wynikającym z innych rejestrów publicznych. Podmioty publiczne prowadzące rejestry publiczne mogą informować CEIDG o danych i informacjach zawartych w CEIDG niezgodnych z informacjami wynikającymi z ich rejestrów. W przypadku gdy wpis zawiera dane niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, Minister Rozwoju ma prawo wezwać przedsiębiorcę do dokonania odpowiedniej zmiany wpisu w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Ustawa doprecyzowuje zasady dotyczące dokonywania zmian we wpisie do CEIDG. Jednym z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG jest obowiązek informowania ewidencji o zmianach dotyczących jego samego oraz wykonywanej przez niego działalności. Na zgłaszanie takich zmian przedsiębiorca ma 7 dni od daty ich powstania. Nowelizacja doprecyzowała, że obowiązek zgłoszenia zmiany danych powinien dotyczyć tylko danych objętych wpisem, czyli wyłącznie danych wskazanych w art. 25 ust. 1, a nie w ust. 5. W art. 25 ust. 5 wymienione są te zgłoszenia, których przedsiębiorca może dokonać wraz ze złożeniem wniosku o wpis do CEIDG, tj. zgłoszenia do urzędu statystycznego, skarbowego i ZUS. Zgłoszenia te, choć stanowią integralną część wniosku o wpis do CEIDG, nie są danymi wpisowymi, więc nie powinno się od nich uzależniać konieczności dokonania zmiany we wpisie. Oznacza to, że zmiana danych zawartych w tych zgłoszeniach nie pociąga za sobą konieczności zmian we wpisie. Żądanie ich przyjęcia przez wniosek CEIDG stanowi jedynie fakultatywną formę w stosunku do obowiązujących na gruncie prawa podatkowego procedur składania bezpośrednio naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego oświadczeń/wniosków/zawiadomień.

Podstawowym problemem CEIDG są dziś nieaktualne dane widniejących w niej przedsiębiorców, którzy wbrew ustawowemu obowiązkowi nie zgłaszają zmian dotyczących ich informacji. W związku z powyższym wprowadzono art. 33, na mocy którego osoba fizyczna wpisana do CEIDG ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do CEIDG nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na jej wniosek, a także niezgłoszeniem danych podlegających obowiązkowi wpisu do CEIDG w ustawowym terminie albo brakiem zgłoszenia zmian danych objętych wpisem. Wyłączenie takiej odpowiedzialności może nastąpić jedynie w przypadku, gdy szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą osoba wpisana do CEIDG nie ponosi odpowiedzialności.

Nowa wersja formularza CEIDG-1 (1.7) dostępna jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej.

Ułatwieniem dla przedsiębiorców jest również rozszerzenie katalogu danych i informacji wpisywanych do CEIDG z urzędu. Dotychczas wpisowi z urzędu podlegały NIP, informacja o wykreśleniu wpisu oraz informacje "sądowe". Teraz CEIDG będzie pobierać informacje o numerach PESEL i REGON od właściwych organów, czego konsekwencją będzie fakt, że to nie przedsiębiorca będzie odpowiadał za ewentualne błędy w tym zakresie.

Ustawa precyzuje też zasady wykreślania wpisu przedsiębiorcy m.in. w przypadku jego śmierci. CEIDG wykreśla przedsiębiorcę niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni:

• w przypadku niezłożenia wniosku o wpis do CEIDG informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przed upływem 24 miesięcy od dnia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
  
• gdy w CEIDG została zgłoszona informacja o prawomocnym orzeczeniu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, z wyłączeniem orzeczenia zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
  
• po wprowadzeniu do systemu teleinformatycznego informacji o zgonie przedsiębiorcy.

Do czynności tych nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, nie wymagają więc wszczęcia postępowania administracyjnego.

CEIDG przekazuje drogą elektroniczną niezwłocznie, nie później niż następnego dnia roboczego od dnia wykreślenia przedsiębiorcy z CEIDG, informacje o dokonaniu wykreślenia do Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników, Głównego Urzędu Statystycznego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Do CEIDG wpisywane są informacje o zakazie:

• prowadzenia działalności gospodarczej,
  
• wykonywania określonego zawodu, którego wykonywanie przez przedsiębiorcę podlega wpisowi do CEIDG,
  
• prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi.

Informacje te usuwane są z CEIDG po otrzymaniu informacji z Krajowego Rejestru Karnego lub od sądu upadłościowego, a także po upływie okresu, na jaki orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej zgłoszony do CEIDG przez sąd upadłościowy.

W związku z tym, że Centralna Ewidencja jest rejestrem jawnym, to przepisy regulują zasady udostępniania danych w niej zawartych, poprzez stronę internetową CEIDG. W tym zakresie również zaszły pewne zmiany dotyczące ujawniania danych teleadresowych przedsiębiorcy. Zasadniczo udostępnia się dane określone w art. 25 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Jawne nie są natomiast numer PESEL oraz data urodzenia przedsiębiorcy.

Zmiany dotyczą przede wszystkim kwestii ujawniania adresu zamieszkania przedsiębiorcy. Nie jest on upubliczniany, jeżeli nie jest taki sam jak pozostałe adresy wskazane w art. 25 ust. 1 pkt 5 ustawy (tj. nie jest on jednocześnie adresem, pod którym prowadzona jest działalność, czy też nie jest adresem do doręczeń). Nie udostępnia się również danych kontaktowych przedsiębiorcy, tj.: adresu poczty elektronicznej, strony internetowej, numer telefonu, w przypadku gdy, podając je, osoba uprawniona sprzeciwiła się ich udostępnianiu w CEIDG. Przedsiębiorca wypełniając wniosek o wpis do CEIDG (tj. formularz CEIDG-1) w rubryce 09 dane do kontaktu może zaznaczyć kwadrat "sprzeciwiam się udostępnianiu danych kontaktowych z CEIDG".

System teleinformatyczny CEIDG umożliwia:

• udostępnianie danych i informacji,
  
• potwierdzanie danych osobowych przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG, po uprzednim zawarciu z Ministrem Rozwoju umowy określającej co najmniej zakres potwierdzanych danych i warunki techniczne ich potwierdzania.

Z CEIDG można uzyskiwać zaświadczenia o wpisie dotyczące przedsiębiorców będących osobami fizycznymi w zakresie jawnych danych, o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy. Takie zaświadczenia mają formę dokumentu elektronicznego albo wydruku ze strony internetowej CEIDG. Zaświadczenia o wpisie do CEIDG dotyczące przedsiębiorców będących osobami fizycznymi w zakresie danych niejawnych mają formę dokumentu elektronicznego albo wydruku ze strony internetowej CEIDG i mogą je uzyskać jedynie przedsiębiorcy, których te dane dotyczą, lub osoby uprawnione.

W związku ze zmianami przepisów, Centralna Ewidencja przygotowała nową wersję (1.7.) wniosku CEIDG-1. W nowym formularzu znalazło się miejsce na zaznaczenie przez przedsiębiorcę ewentualnego sprzeciwu odnośnie udostępniania jego danych kontaktowych z CEIDG.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.)

autor: Marta Stefanowicz - Wasilewska
Gazeta Podatkowa nr 45 (1295) z dnia 2016-06-06

GOFIN podpowiada