Czy kasjer może odmówić płatności kartą? Polskie prawo mówi wprost
Coraz częściej podczas codziennych zakupów zamiast gotówki wybieramy płatności bezgotówkowe. Karta, BLIK, telefon czy smartwatch z funkcją NFC stały się dla wielu osób podstawowymi narzędziami płatniczymi. Jednak co zrobić, gdy przy kasie dowiemy się, że sprzedawca nie akceptuje płatności kartą? Czy jest to zgodne z prawem?
W myśl art. 31-33 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, prawnym środkiem płatniczym w Polsce są banknoty i monety opiewające na złote i grosze, emitowane przez Narodowy Bank Polski. Można ich używać do zakupu produktów i usług zarówno w formie gotówkowej, jak i bezgotówkowej, czyli za pośrednictwem karty płatniczej, BLIK-a czy też innych narzędzi powiązanych z kontem bankowym konsumenta.
Od listopada 2021 roku obowiązuje ustawa o usługach płatniczych, która jasno określa, że sprzedawca nie może uzależniać sprzedaży towaru lub usługi od wybranej przez klienta formy płatności. Oznacza to, że podczas sprzedaży przedsiębiorca musi akceptować zarówno gotówkę, jak i płatności bezgotówkowe.
Co więcej, od stycznia 2022 roku każdy przedsiębiorca prowadzący ewidencję sprzedaży przy użyciu kasy fiskalnej jest zobowiązany do posiadania terminala płatniczego. Oznacza to, że w większości sklepów, punktów usługowych czy restauracji klienci mogą płacić kartą, a sprzedawca nie ma prawa odmówić wówczas takiej transakcji.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, sprzedawca nie może ograniczać płatności kartą, nawet w przypadku niskich kwot transakcji. Dawniej często spotykane tabliczki informujące o minimalnej kwocie płatności kartą, np. 5, 10 czy 15 zł. Obecnie taka praktyka jest niezgodna z prawem. Jeżeli napotka się na taką sytuację, warto zgłosić ją do swojego banku.
Jednak są wyjątki. Przykładem mogą być punkty usługowe, które nie prowadzą sprzedaży przy użyciu kasy fiskalnej, np. małe warzywniaki czy lokalne bazary. W takich miejscach sprzedawcy nie mają obowiązku akceptowania płatności kartą. Podobnie jest na imprezach masowych, gdzie niekiedy można płacić wyłącznie gotówką. Jednak w takich przypadkach informacja o ograniczeniu form płatności powinna być zawarta w regulaminie wydarzenia.
Gotówka, czyli banknoty i monety emitowane przez Narodowy Bank Polski, pozostaje w Polsce podstawowym środkiem płatniczym. Warto pamiętać, że nie wszyscy konsumenci posiadają rachunki bankowe czy też dostęp do płatności bezgotówkowych. Zgodnie z art. 59ea ust. 1 ustawy o usługach płatniczych, akceptant nie ma prawa odmówić konsumentowi możliwości zapłaty gotówką. W ustawie akceptantem jest nazywany odbiorca inny niż konsument, na którego rzecz agent rozliczeniowy świadczy usługę płatniczą. Innymi słowy, jest to podmiot przyjmujący płatności kartą.
Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Dotyczy to głównie działalności prowadzonej online. Sklepy internetowe czy firmy oferujące usługi, takie jak sprzedaż biletów lotniczych, mogą w swoich regulaminach wyłączyć możliwość płacenia gotówką. W takich przypadkach przedsiębiorcy są zobowiązani jedynie do jasnego informowania o dostępnych formach płatności.
