Od tych pieniędzy nie zapłacisz podatku

Taka pomoc finansowa jest niewątpliwie dużym udogodnieniem, zarówno dla początkujących, jak i mających plany rozwoju firm. Dzięki niej w szybszym tempie zostaną nabyte środki trwałe, wyposażenie czy też usługi dokształcania pracowników (inwestycja w kadry). Przedsiębiorczy jednakże często mają wątpliwości związane z rozliczaniem podatku VAT od ww. pomocy finansowej. Nie są pewni, czy z pewnością nie podlega ona opodatkowaniu.

Skąd te problemy? Otóż z faktu, że na gruncie podatku VAT należy uznać, że mamy dwa rodzaje dotacji. Dofinansowania dzielimy na przedmiotowe oraz podmiotowe. O dotacji podmiotowej mówimy, gdy przedsiębiorca uzyskuje dotację nie na rzecz konkretnej usługi czy produktu lecz na ogólne cele całej działalności (na rozpoczęcie, na zakup sprzętu/mebli, na zatrudnienie pracownika). Natomiast dotacja przedmiotowa to dopłata, która ma przełożenie bezpośrednie na cenę sprzedawanego przez przedsiębiorcę towaru/usługi (np. dopłata do ceny biletu na koncert, dopłata do kursu obsługi wózków widłowych, dopłata do leku itp.).

I to te ostatnie dotacje stanowią czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Obrót (czyli podstawę opodatkowania VAT) zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) sprzedawanych towarów lub usług. Natomiast dotacje podmiotowe, jako czynności znajdujące się poza zakresem analizowanej ustawy, nie wywołują żadnych skutków prawnych. Ich otrzymanie jest neutralne.

Przykład

Jan Kowalski zamierza otworzyć warsztat samochodowy. Jako były bezrobotny otrzymał dotację z urzędu pracy w wysokości 20.000 zł. (dokładnie na zakup wyposażenia warsztatu). Ponieważ dotacja ta nie ma bezpośredniego wpływu na cenę sprzedawanych później usług nie podlega opodatkowaniu VAT.

Powyższe znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach wydanych przez organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 12.12.2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP1-443-278/07-2/JF, strona internetowa MF) wskazał, iż: "Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że otrzymana dotacja przeznaczona została na dofinansowanie kosztów konkretnej produkcji filmowej, ale nie wpływa na ceną wyprodukowanych filmów. Wnioskodawca zaznacza, iż brak jest możliwości łączenia kosztów produkcji z ceną produktu. Cena wyprodukowanego filmu zawsze jest negocjowana i uzależniona od takich czynników jak: atrakcyjność tematu, zainteresowanie odbiorców (umowy licencyjne), procentowego udziału we wpływach, które są przyszłe i niepewne (umowy dystrybucyjne), a w przypadku filmów artystycznych cena jest ustalona poniżej kosztów produkcji. Z tego wynika, że otrzymana dotacja stanowiła refundację kosztów produkcji filmu, a nie ceny produktu. Zatem, otrzymana przez Wnioskodawcę dotacja nie ma bezpośredniego wpływu na cenę konkretnych towarów i usług, zatem nie stanowi ona obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i w związku z tym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem".

Drugi problem jaki po uzyskaniu wsparcia finansowego posiadają przedsiębiorcy to kwestia czy mogą odliczyć podatek naliczony z faktur VAT dokumentujących zakup środków trwałych, materiałów, towarów, który został sfinansowany z dotacji. Odpowiedź wydaje się być oczywista. Tak, wskazane odliczenie podatku naliczonego jest jak najbardziej możliwe. Kwestia kto uiszcza fizyczną zapłatę za nabyte towary nie ma znaczenia na gruncie ustawy o VAT. Zgodnie z przepisami, o prawie do odliczenia decyduje bowiem wykazanie celu na jaki środki otrzymane z dotacji zostały przeznaczone (czy mają związek z prowadzoną działalnością opodatkowaną czy nie). Jednocześnie środki trwałe, towary bądź inne materiały jakie są niezbędne do rozpoczęcia prowadzonej działalności gospodarczej (np. wyposażenie biura, magazynu produkcyjnego, warsztatu, materiały biurowe itp.) bezsprzecznie wykazują bezpośredni związek z przyszłą działalnością opodatkowaną podatnika. Zatem, osoby je nabywające posiadają prawo do odliczenia podatku naliczonego. Powyższe dotyczy również większości wydatków pośrednich, jak np. inwestycji w kadry itp. Wydatki ponoszone na pozyskanie pracowników oraz ich rozwój są niezbędne do właściwego funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Prawo do odliczenia nie przysługuje jedynie tym podmiotom, które towary i usługi sfinansowane z dotacji wykorzystają bądź do świadczenia usług zwolnionych od podatku bądź też w ogóle nie podlegający opodatkowaniu na gruncie analizowanej ustawy. Jak już wskazano, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Karolina Gierszewska

doradca podatkowy, Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Pośrednich ECDDP Sp. z o.o.