Odroczenie sprawy tylko na miesiąc

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego. Autorzy projektu chcą, by proces cywilny był szybszy i sprawniejszy, a czas rozpatrywania sporów znacznie skrócony. W tym celu ministerstwo chce wprowadzić zasadę nadawania biegu sprawom w kolejności ich wpływu, odformalizować niektóre czynności procesowe, dać sądom większe możliwości dyscyplinowania pełnomocników procesowych, ograniczyć podstawy zawieszenia postępowania i zmiany przepisów o odraczaniu rozpraw.

Odroczenia, zawieszenia i wyroki zaoczne

Zmienią się zasady odraczania rozpraw i zawieszania postępowań. Rozprawy będą mogły być odraczane maksymalnie na miesiąc, chyba że szczególne względy będą przemawiać za odroczeniem bez wyznaczania terminu. Sądy nie będą mogły tak często jak dotychczas korzystać z instytucji zawieszania postępowań. Ograniczona będzie możliwość odraczania publikacji wyroku tylko do jednego razu, na czas do dwóch tygodni. W sposób istotny zmieniona zostanie instytucja odpowiedzi na pozew i wyroku zaocznego. Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami, przewodniczący w każdej sprawie będzie mógł, jeszcze przed wyznaczeniem rozprawy, zarządzić doręczenie odpisu pozwu oraz zobowiązać pozwanego do złożenia, w terminie nie krótszym niż dwutygodniowy, pisemnej odpowiedzi na pozew. W przypadku braku odpowiedzi na pozew, sąd będzie mógł wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym. Sędziom w większym niż dotychczas zakresie pomogą referendarze i asystenci.

1,5 mln zł odszkodowań płaci skarb państwa za przedłużające się procesy

1000 skarg na przewlekłość postępowań wpłynęło w 2005 roku

Dokumenty poświadczą strony

- Propozycja polegająca na tym, aby rozprawy były odraczane maksymalnie na miesiąc jest bardzo trafna - uważa sędzia Stanisław Dąbrowski, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa.

- Dzięki temu praca w sądach będzie bardziej efektywna. Co do ograniczenia korzystania z zawieszania postępowania, to także uważam, że zmiany te są słuszne, gdyż obecnie jest to instytucja nadużywana. Zbyt pochopnie zmienia się jednak dowód z przesłuchania stron. Jest on ułomny, ale bywa pożyteczny. Jest to dowód pomocniczy, szczególnie gdy brakuje innych dowodów.

ANDRZEJ KRYŻE, podsekretarz stanu, uważa, że większość proponowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości zmian wynika z obserwacji istniejącej praktyki sądowej

Projekt wprowadza rozwiązanie, na które od dawna czekali praktycy, a które nie tylko przyspieszy procesy, ale przede wszystkim przyniesie ułatwienia stronom. Chodzi o poświadczanie kopii różnego rodzaju dokumentów, które wpływają do sądu. Niemal wszystkie dokumenty (wyjątek będzie stanowił m.in. testament) będą mogły być przez strony składane w odpisach poświadczonych za zgodność z oryginałem przez same strony. Własnoręczne poświadczenie dotyczyć będzie zarówno dokumentów wykazujących umocowanie do działania w charakterze organu osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej i przedstawiciela ustawowego strony, pełnomocnika procesowego, jak i dokumentów stanowiących bezpośrednio przedmiot postępowania dowodowego. Sąd w każdym przypadku, w szczególności, gdy jedna ze stron zakwestionuje wiarygodności złożonego odpisu, bądź sąd sam poweźmie wątpliwości co do zgodności treści złożonego odpisu z oryginałem dokumentu, będzie uprawniony do żądania złożenia oryginału dokumentu lub jego urzędowo poświadczonego odpisu.

Pomysł ten chwalą praktycy. - Proponowane rozwiązania niewątpliwie przyczynią się do usprawnienia przebiegu postępowania oraz zaoszczędzenia przez strony kosztów, jakie wiążą się z koniecznością wielokrotnego składania oryginałów lub urzędowo poświadczonych odpisów dokumentów. Jest ono zresztą sprawdzone, ponieważ funkcjonuje w postępowaniu w sprawie zamówień publicznych - mówi Alicja Martinek z Kancelarii A. Gilarski Kancelaria Prawna Brenner.

Dyscyplinowanie pełnomocników

Resort uważa, że sądy muszą dostać lepszy oręż do walki z nierzetelnością pełnomocników.

W tym celu projekt wprowadza do kodeksu postępowania cywilnego nową instytucję przewidziana w art. 961. Zgodnie z tym przepisem w razie rażącego naruszenia przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym obowiązków procesowych przewodniczący zawiadomi o tym właściwą okręgową radę adwokacką (radę okręgowej izby radców prawnych albo okręgową radę rzeczników patentowych) żądając nadesłania w terminie nie krótszym niż dwutygodniowy informacji o podjętych działaniach w związku ze stwierdzonymi w zawiadomieniu naruszeniami obowiązków. W przypadku nie nadesłania informacji sąd może skazać dziekana właściwej rady na grzywnę, która może wynieść nawet 20 tys. zł, projekt przewiduje podwyższenie górnej granicy grzywien z tysiąca do dwudziestu tysięcy złotych.

Środowiska adwokackie krytykują ten pomysł.

- Dziekan nie jest organem dyscyplinarnym w rozumieniu prawa o adwokaturze. Organami takimi są rzecznicy rad okręgowych i sądy dyscyplinarne - mówi Stanisław Rymar, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej.

Zazwyczaj zawiadomienie z sądu przychodzi do Rady Adwokackiej i adwokat, którego ono dotyczy, proszony jest o dzielenie wyjaśnień.

- Zdarza się, że ze względów zdrowotnych nie może on odpowiedzieć w ciągu dwóch tygodni i taka sankcja byłaby całkowicie niezasadna. Wywoływałaby ona kolejną reakcję tłumaczenia się i odwoływania. Mnożenie sankcji i procedur jest zupełnie niepotrzebne. W dodatku nie przyspieszy to postępowań sądowych - twierdzi Stanisław Rymar.

Agnieszka Wyszomirska