Pożyczka: VAT czy PCC?

Warto dodać, iż ten stan niepewności podatników spowodowany jest przede wszystkim brakiem jednolitej linii orzeczniczej organów podatkowych.

Powyższą sytuację doskonale obrazuje postępowanie w sprawie udzielenia interpretacji podatkowej przez Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, w której to pismem z dnia 9.01.2006 r. pan X zwrócił się do organu podatkowego z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji podatkowej. Zapytanie podatnika (pożyczkobiorcy) dotyczyło wskazania, czy zawarcie umowy odpłatnej pożyczki przez podatnika VAT prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą ze spółką Y, w której jest udziałowcem podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Pan X wskazał również, iż spółka Y udziela pożyczek sporadycznie, z własnych środków i nie ma wyszczególnionych w zakresie swojej działalności usług pośrednictwa finansowego. Po przeanalizowaniu sprawy, Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, postanowieniem z dnia 23.03.2006 r. znak: II US.VII-436/1/06 uznał, że w tym przypadku udzielenie przez Spółkę Y pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC), a samo posiadanie statusu podatnika VAT nie wystarczy, aby skorzystać z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na mocy art. 2 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnym. Organ podatkowy uznał także, iż udzielona pożyczka ma charakter incydentalny, jej zawarcie nie nastąpiło w ramach świadczenia usług przez podatnika podatku od towarów i usług, a co za tym idzie, nie można stwierdzić, że z tytułu zawarcia tej czynności jedna ze stron jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z tego podatku.

Na szczęście, Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie korzystając z uprawnienia do zmiany z urzędu interpretacji podatkowych wydawanych przez podległe mu organy podatkowe, uchylił błędne orzeczenie organu niższej instancji. Uznał on bowiem, że w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie przepis art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 ze zm.), zgodnie z którym podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych od podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego.

Organ II instancji wskazał, że udzielanie pożyczek na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT zostało zwolnione przez ustawodawcę od podatku VAT, Udzielanie pożyczek należy bowiem do usług pośrednictwa finansowego sklasyfikowanego w sekcji J, posiadającego oznaczenie PKWiU 65-67. Jednakże, jak zaznaczył Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, dla ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii zwolnienia ww. pożyczki z opodatkowania podatkiem VAT, niezbędna staje się ocena tej czynności prawnej przez pryzmat ustalenia czy udzielający pożyczki posiada status podatnika w rozumieniu ustawy o VAT. Należy natomiast dodać, iż rozstrzygającą okolicznością w tym zakresie jest ustalenie, czy jednostka, zawierając stosowną umowę cywilnoprawną z pożyczkobiorcą, działała w okolicznościach wskazujących na zamiar dokonywania czynności tego rodzaju w sposób częstotliwy. W każdym bowiem przypadku należy badać, czy dana czynność, będąca dostawą towarów lub świadczeniem usług, jest dokonywana przez podatnika działającego w takim charakterze i w warunkach wskazujących na zamiar wykonywania takich czynności w sposób częstotliwy. Należy również zauważyć, iż ustawodawca, na gruncie ustawy o VAT, nie wskazał, co należy rozumieć przez działanie "w okolicznościach wskazujących na zamiar dokonywania czynności tego rodzaju w sposób częstotliwy".

Jednakże organ podatkowy słusznie uznał, iż pomimo sporadycznego udzielania pożyczek przez Spółkę, czynności te mają charakter powtarzalny, a więc wskazujący na pewną częstotliwość. W związku z powyższymi ustaleniami, Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie uznał, iż umowa pożyczki pomiędzy Panem X a Spółką Y podlega zwolnieniu od opodatkowania VAT, co sprawia jednocześnie, iż jest wyłączona spod opodatkowania PCC.

Reasumując, udzielanie pożyczek przez podmioty będące podatnikami VAT jest usługą finansową zwolnioną z opodatkowania VAT, a tym samym niepodlegającą podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Należałoby jedynie postulować ujednolicenie stanowiska organów podatkowych w tejże kwestii.