Problemy z półkowym

Takie zakwalifikowanie wydatków nie budziłoby wątpliwości, gdyby ich poniesienie miało charakter legalny. Tymczasem czynność powyższa stanowi naruszenie zasad uczciwej konkurencji i może spełniać znamiona czynu nieuczciwej konkurencji, tj. działania sprzecznego z prawem lub obyczajami, zagrażającemu lub naruszającemu interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stanowi wprost, iż pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży jest czynem nieuczciwej konkurencji. Tezę powyższą potwierdził Sąd Najwyższy w jednym z wyroków (sygn. II CK 378/05 - wyrok jeszcze nieopublikowany).

Tak więc uznanie "półkowego" za sprzeczne z prawem rodzi wielorakie negatywne konsekwencje prawne, również na gruncie prawa podatkowego. Na wstępie należy wskazać, iż w świetle art. 58 kodeksu cywilnego staje się czynnością nieważną.

W tej sytuacji pojawia się niebezpieczeństwo zakwestionowania przez organy podatkowe zasadności zaliczania przez podatników poniesionych na rzecz sieci handlowych dodatkowych opłat za umieszczenie, czy też wyeksponowanie towaru na półkach do kosztów uzyskania przychodów. Kierując się zasadą jednolitości prawa, zgodnie z którą ustawy podatkowe w żadnej mierze nie powinny kolidować z uniwersalnymi wartościami, które zostały usankcjonowane w przepisach prawa karnego i prawa cywilnego należy przyjąć, iż wydatki poniesione w związku z czynnością nie istniejącą w obrocie prawnym, z uwagi na brak przesłanek legalności, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Ustawa o podatku od towarów i usług również zawiera wyraźne regulacje w przedmiotowej sprawie. Nie stanowią bowiem podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury (...) potwierdzające czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 kodeksu cywilnego. Tak więc w myśl cytowanego przepisu podatnikowi nie będzie służyło prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wykazanego na fakturze , wystawionej w związku z dokonaniem czynności w świetle prawa traktowanej jako nieważna.

Reasumując, mając na uwadze obowiązujące przepisy, jak również orzecznictwo Sądu Najwyższego w zakresie nieuczciwej konkurencji, należy uznać, iż opłaty ponoszone przez dostawców za umieszczenie towarów, czy też właściwe ich wyeksponowanie na półkach sklepu wielkopowierzchniowego stanowią czyn nieuczciwej konkurencji. W świetle art. 58 kodeksu cywilnego czynność taka, jako sprzeczna z prawem, jest nieważna i zasadniczo nie wywołuje żadnych skutków w obrocie prawnym.

Problem pojawia się na tle przepisów w zakresie podatków dochodowych, a w szczególności zakwalifikowania wyżej wspomnianych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Z uwagi na wyraźny zapis w ustawie o podatku od towarów i usług wyłączona jest możliwość odliczenia przez dostawcę towaru podatku naliczonego wykazanego na fakturze wystawionej przez odbiorcę towarów.