Sąd powszechny w przypadku obejścia prawa
Nowy przepis art. 199a Ordynacji podatkowej, dodany ustawą z dnia 30 czerwca 2005 r. zmieniającą ustawę Ordynacja podatkowa, przewiduje iż, organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności.
Przepis ten w istocie nie różni się od treści uchylonego tą samą ustawą nowelizującą art. 24 a Ordynacji podatkowej. Podobnie utrzymano także regulację, która przewiduje wywodzenie skutków podatkowych z ukrytej czynności prawnej, w przypadku gdy pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej.
Istotna zmiana przewidziana została natomiast w § 3 dodanego art. 199a. Jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań, wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa. W poprzednim stanie prawnym podobna regulacja nie obowiązywała.
W konsekwencji o wątpliwościach organu administracji skarbowej będzie wreszcie rozstrzygał niezawisły sąd. Z literalnego brzmienia przepisów wynika, że organ podatkowy ma obowiązek wystąpienia do sądu w przypadkach przewidzianych przepisem. Powstaje jedynie pytanie, jakie kroki może powziąć podatnik, w sytuacji, gdy organ nie wystąpi do sądu. Analizowany przepis nie odpowiada na to pytanie. Wydaje się, że w takiej sytuacji niezadowolonemu podatnikowi przysługuje jedynie skarga na bezczynność organu skarbowego.
