Skarga na fiskusa będzie tańsza!

Zapłaci jednak mniej, jeśli nie podważa całej kwoty wynikającej z decyzji, a jedynie jej część. Wpis może być pobrany tylko od kwoty zakwestionowanej w skardze - taką uchwałę podjął NSA 21 stycznia 2008 r.

Wpisowe dla sądu

Podatnik, który postanawia zaskarżyć decyzję podatkową do wojewódzkiego sądu administracyjnego, powinien zrobić kalkulację kosztów, jakie przyjdzie mu ponieść. Już na wstępie musi być przygotowany na zapłatę wpisu. Wpis pobierany jest od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji. Do takich pism należy skarga wnoszona do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

W postępowaniu sądowo-administracyjnym funkcjonują dwa rodzaje wpisu: stosunkowy i stały. Wpis stosunkowy pobierany jest w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. W pozostałych przypadkach należy uiścić wpis stały. W większości spraw podatkowych - jako że dotyczą one należności pieniężnych - pobierany jest wpis stosunkowy. Jego wysokość zależy od należności pieniężnej objętej zaskarżonym aktem (szczegóły w tabeli).

Problemy z ustaleniem wpisu stosunkowego są wtedy, gdy podatnik skarży decyzję określającą zobowiązanie podatkowe, ale ma zastrzeżenia jedynie do części wynikającej z niej kwoty. Takie kłopoty miał pewien podatnik. Złożył skargę na decyzję określającą zobowiązanie podatkowe w VAT za poszczególne miesiące 2005 r. Z decyzji wynikała kwota ponad 48 tys. zł. Spór między podatnikiem a fiskusem dotyczył jednak niecałych 18 tys. zł. Tyle podatnik miał zapłacić jako różnicę między kwotami wynikającymi ze złożonych przez niego deklaracji a zobowiązaniem podatkowym określonym w decyzji. Jak w takiej sytuacji ustalić wpis?

Dwa sposoby na wpis

Sądy nie postępowały jednomyślne. Stosowały dwie odmienne metody ustalania wpisu stosunkowego. Zwolennicy każdej opcji mieli swoje argumenty.

Jedne składy orzekające uważały, że podstawą obliczenia wpisu stosunkowego jest kwota wynikająca z zaskarżonej decyzji. W każdym przypadku więc należy brać pod uwagę całe zobowiązanie podatkowe. Zwolennicy tego poglądu odwoływali się do rozporządzenia w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Wynika z niego, że wysokość wpisu stosunkowego zależy od należności pieniężnej objętej zaskarżonym aktem. Podnoszono poza tym, że gdyby wpis miał być obliczany jedynie od kwoty kwestionowanej przez podatnika, sąd musiałby odnieść się do meritum sprawy już na początku - badając skargę pod względem formalnym.

Nie zawsze jednak trzeba było opłacać wpis od całej kwoty wynikającej z zaskarżonej decyzji. Niektóre składy orzekające wychodziły z założenia, że powinien być on ustalony jedynie od kwoty kwestionowanej przez podatnika. Wskazywały, że w skardze należy podać wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy wysokość opłaty. W wielu wypadkach sporną kwotą jest jedynie część zobowiązania podatkowego wynikającego z zaskarżonej decyzji.

Korzystna uchwała

Sposobem obliczania wpisu stosunkowego zajął się w końcu 7-osobowy skład NSA. W tle skierowanego do niego zapytania prawnego była opisana wcześniej sprawa podatnika. NSA uznał, że wysokość wpisu stosunkowego należy obliczyć na podstawie kwoty zakwestionowanej w skardze.

Podatnik, wnosząc skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, podaje w niej wartość przedmiotu zaskarżenia. Nie zawsze neguje całą kwotę zobowiązania podatkowego określonego w decyzji. Czasami jego zastrzeżenia budzi jedynie jej ułamek. Wysokość wpisu stosunkowego należy obliczyć od wartości faktycznego przedmiotu sporu. Stanowi ją ta część należności pieniężnej, którą podatnik zakwestionował w skardze.

NSA zwrócił ponadto uwagę na to, że zbyt wysoki wpis może być czynnikiem ograniczającym dostęp do sądu. I nie sprowadza się to jedynie do tego, że niewspółmiernie wysoki wpis byłby taką barierą. Jego wysokość wpływa na inne koszty związane z postępowaniem sądowo-administracyjnym. Od niego zależy wpis od skargi kasacyjnej wnoszonej do NSA. Wynosi on bowiem połowę wpisu od skargi (nie mniej jednak niż 100 zł). Wpis od skargi wpływa poza tym na wynagrodzenie adwokata czy radcy prawnego. Zbyt wysoki wpis może więc okazać się przeszkodą w korzystaniu z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.

Dzięki uchwale podjętej przez NSA w dniu 21 stycznia 2008 r. (sygn. akt I FPS 7/07) podatnicy mają powody do zadowolenia. Sądy powinny bowiem ujednolicić - na ich korzyść - sposób ustalania wpisu stosunkowego od skarg dotyczących spraw podatkowych.

Wpis stosunkowy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi

wartość przedmiotu      wysokość wpisu stosunkowego
zaskarżenia
do 10.000zł              4% wartości przedmiotu zaskarżenia, 
                         ale nie mniej niż 100 zł
 
pon. 10.000 - 50.000zł   3% wartości przedmiotu zaskarżenia, 
                         ale nie mniej niż 400 zł
 
pon. 50.000 - 100.000zł  2% wartości przedmiotu zaskarżenia, 
                         ale nie mniej niż 1.500 zł
 
ponad 100.000 zł         1% wartości przedmiotu zaskarżenia, 
                         ale nie mniej niż 2.000 zł i nie więcej niż 100.000 zł

Podstawa prawna: § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16.12.2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 221, poz. 2193 ze zm.).

autor: Małgorzata Żujewska