Skutki w VAT przy zawieszeniu działalności

Zostały one wprowadzone ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 141, poz. 888). Jednak z uwagi na to, że ustawa ta wchodzi w życie w dwóch terminach, tj. 20 września 2008 r. oraz 31 marca 2009 r., powstał problem od którego z tych terminów podatnicy mogą zawieszać działalność gospodarczą.

Obowiązki podatnika VAT

Podatnik VAT ma obowiązek składania deklaracji VAT. Wynika to z art. 99 ustawy o VAT (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.). Jak wynika z tego przepisu podatnik, który zarejestrował się jako podatnik VAT czynny składa deklaracje bez względu na to, czy w danym okresie rozliczeniowym wykazuje jakąkolwiek czynność podlegającą opodatkowaniu, czy nie. Nie ma także znaczenia czy dokonywał jakichkolwiek zakupów uprawniających do odliczania podatku naliczonego, czy też nie. Deklaracje VAT składane są za okresy miesięczne lub kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (kwartale) rozliczeniowym.

Zmiany wprowadzone przez ustawę z dnia 10 lipca 2008 r. powodują, że czynni podatnicy VAT nie mają obowiązku składania deklaracji VAT-7 lub VAT-7K, za okresy rozliczeniowe, w których zawiesili działalność. Regulacja taka została wprowadzona mocą dodanego w art. 99 ust. 7a ustawy o VAT.

Przy czym zgodnie z dodanym ust. 7b, zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych, nie dotyczy:

1) podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE,

2) podatników dokonujących WNT,

3) podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary - w zakresie których są podatnikiem,

4) okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego,

5) okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Przykład -

Podatnik świadczy usługi w zakresie wynajmu pomieszczeń gospodarczych. Z dniem 1 listopada 2008 r. zamierza zawiesić prowadzenie tej działalności. Jednak w dniu 10 listopada powstanie u niego obowiązek podatkowy z tytułu świadczonych usług za październik. Podatnik pomimo zawieszenia prowadzenia działalności będzie zobowiązany do złożenia deklaracji VAT-7 za listopad 2008 r.

Przykład-

Podatnik w dniu 10 października br. zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą na okres 5 miesięcy. Jednak podatnik pomimo zawieszenia działalności ma obowiązek złożenia deklaracji za październik 2008 r.

Obowiązku składania deklaracji nie mają także podatnicy świadczący usługi taksówek osobowych, rozliczających się na zasadzie ryczałtu, zgodnie z art. 114 ustawy o VAT. Zawieszając działalność, będą oni mogli uniknąć obowiązku składania comiesięcznych deklaracji podatkowych VAT-12.

Brak obowiązku sporządzenia remanentu

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które przez okres co najmniej 10 miesięcy nie wykonywały czynności podlegających opodatkowaniu, zobowiązane są do sporządzenia spisu z natury. Wynika to z art. 14 ust. 3 ustawy o VAT. Towary wykazane w spisie powinny zostać opodatkowane na zasadach wynikających z przepisów ustawy. Ustawa o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wprowadziła zmiany również w tym zakresie. W art. 14 ust. 3 dodano zdanie drugie, zgodnie z którym sporządzenie remanentu likwidacyjnego nie dotyczy podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Problemy z terminami

Zwrócić należy uwagę na to, że nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wchodzi w życie w dwóch terminach. Mianowicie z dniem 20 września 2008 r. oraz z dniem 31 marca 2009 r.

Przepisy obowiązujące od dnia 20 wrześ­nia 2008 r. wprowadzają zmiany do ustaw podatkowych, m.in. ustawy o VAT. Zgodnie z nimi podatnicy VAT nie mają obowiązku za okres zawieszenia działalności składania deklaracji podatkowych VAT, jeżeli zawieszenie wykonywania działalności dokonano na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Jednak przepisy wprowadzone do tej ustawy (SDG) określające w jaki sposób przedsiębiorca powinien dokonać zgłoszenia zawiadomienia o zawieszeniu wykonywania działalności (art. 27a), co powinien zawierać wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działalności, jak powinno liczyć się okres tego zawieszenia oraz kto będzie informował urząd skarbowy o okresie zawieszenia, mają obowiązywać od 31 marca 2009 r.

Przy czym od dnia 20 września 2008 r. obowiązują także zmiany wprowadzone do ustawy Prawo działalności gospodarczej, na podstawie których osoba prowadząca działalność gospodarczą ma możliwość jej zawieszenia (art. 7ba pkt 2). Jednak przepisy te nie określają np. kto ma obowiązek powiadamiania urzędu skarbowego o zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej.

Biorąc to pod uwagę zrodziła się wątpliwość czy osoby przedsiębiorcy mają prawo zawieszać działalność gospodarczą od dnia 20 września 2008 r. czy dopiero od dnia 31 marca 2009 r.? Przy czym, jeżeli taka możliwość od dnia 20 września istnieje, to kto ma obowiązek powiadamiania urzędu skarbowego o okresie zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej?

O wyjaśnienie powyższych wątpliwości zwróciliśmy się do Ministerstwa Gospodarki. Departament Regulacji Gospodarczych MG wyjaśnił, że zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie jej wykonywania, z chwilą wejścia w życie nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (tj. od 20 września br.) odbywa się na podstawie przepisów ustawy Prawo działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może dokonać zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej lub wznowienia w organie ewidencyjnym. Przepisy ustawy SDG, określające tryb zgłaszania zawieszenia i wpisu do ewidencji, zaczną obowiązywać dopiero z dniem 31 marca 2009 r.

Zgłoszenie przez przedsiębiorcę informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej albo informacji o jej wznowieniu skutkuje zmianą wpisu w ewidencji działalności gospodarczej. Ponieważ ustawodawca nie reguluje kwestii wydawania dokumentów potwierdzających fakt zgłoszenia ww. informacji, natomiast dla przedsiębiorcy taki dokument będzie niezbędny w celu potwierdzenia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przed innymi organami (urząd skarbowy, ZUS), w ocenie Ministerstwa Gospodarki za właściwe należy uznać, iż organ ewidencyjny powinien wydać przedsiębiorcy zaświadczenie o zmianie wpisu w ewidencji w związku z dokonanym zgłoszeniem.

autor: Aleksandra Węgielska

Gazeta Podatkowa Nr 500 z dnia 2008-10-23