Termin powstania obowiązku podatkowego przy sprzedaży towarów z automatu
W przypadku sprzedaży towarów z automatu realizowanych przy zastosowaniu żetonów, obowiązek podatkowy w VAT powstaje w momencie zakupu żetonu, a nie w chwili jego faktycznego wykorzystania. Taką tezę można wywieść z nieprawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 16 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Lu 627/15.
W stanie faktycznym, który był przedmiotem wydanego orzeczenia przez WSA w Lublinie, podatnik zamierzał sprzedawać różnego rodzaju napoje za pomocą automatów ustawionych m.in. w prowadzonych przez niego punktach handlowych. Automaty miały być aktywowane samodzielnie przez klientów poprzez wrzucenie do nich specjalnego żetonu stanowiącego swego rodzaju znak legitymacyjny. Różne rodzaje żetonów miały umożliwiać wybranie odpowiadających im rodzajów napojów. Żetony można było nabyć u sprzedawcy, który miał rejestrować transakcję przy pomocy kasy fiskalnej i wydawać klientowi znak legitymacyjny (żeton) oraz paragon fiskalny. Jak wskazano, zakupione prawo (prawa) do uruchomienia automatu i uzyskania napoju (napojów) klient może zrealizować w późniejszym, dowolnie przez siebie wybranym terminie.
Kwestia sporna dotyczyła m.in. ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego, a mianowicie czy będzie to moment, w którym klient płacąc za określony napój otrzymuje znak legitymacyjny (żeton), czy też moment w którym klient faktycznie wykorzysta żeton i odbierze konkretny napój z automatu.
W uzasadnieniu ww. wyroku WSA zaznaczył, że przedmiotem ww. transakcji nie jest nabycie przez klienta znaku legitymacyjnego - żetonu samego w sobie, lecz uzyskanie, w zamian za określoną ilość środków pieniężnych towaru z automatu (napoju). Powołując się na art. 19a ustawy o VAT Sąd uznał, że aby ustalić moment, w którym podatnik dokonuje dostawy towarów (napojów) należy ustalić, kiedy na klienta zostaje przeniesione prawo do rozporządzania tym towarem (napojem) jak właściciel.
W uzasadnianiu Sąd wyjaśnił, iż: "(...) Posiadanie żetonu, jako znaku legitymacyjnego, zawiera więc w sobie prawo do rozporządzania towarem jak właściciel, można rzec, że klient jest jego dysponentem. Wprawdzie nabycie prawa własności następuje w chwili wybrania towaru (napoju) z automatu, podkreślenia wymaga, że ustawa podatkowa wiąże powstanie obowiązku podatkowego, nie z momentem nabycia prawa własności lecz z nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, co następuje już z momentem nabycia, w klasycznym przypadku, żetonu od kasjera (sprzedawcy), po uiszczeniu należności. (...)" (podkreślenie redakcji).
Poradnik VAT Nr 6 z dnia 2016-03-20