Udzielenie pożyczki przez zagranicznego pożyczkodawcę

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.; dalej jako: "Ustawa o PCC") podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Natomiast art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.; dalej jako: "KC") stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W myśl art. 1 ust. 4 ustawy o PCC podatkowi podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że umowa pożyczki będzie podlegała podatkowi od PCC, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot (tj. pieniądze) znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem jak zauważa Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 24 marca 2011 r. o sygn. IPPB2/436-43/11-2/MZ: "umowy pożyczek nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili ich zawarcia pieniądze będą znajdowały się za granicą i umowy pożyczek zostaną zawarte za granicą".

Warto zaznaczyć, że w ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od PCC. Stosownie do art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b. zwolniona z podatku od towarów i usług (jednak z pewnymi wyjątkami).

Jak podkreślił organ podatkowy o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od PCC nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona. Dyrektor Izby Skarbowej potwierdza, że: "w przypadku, gdy umowy pożyczek nie zostaną objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług i będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, wówczas znajdzie zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku pożyczki udzielane przez przedsiębiorców niemających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek".

Reasumując należy stwierdzić, iż umowy pożyczek będą podlegały podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli zostaną spełnione przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast, jeżeli umowy pożyczek będą objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, powyższe czynności zostaną wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż jeżeli umowy pożyczek nie zostaną objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług i będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, wówczas znajdzie zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, przy spełnieniu warunków określonych w tym przepisie.

Marcin Parulski

Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

_{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}